Φωτογραφια

Φωτεινή Ζαγλάρα: Η δυναμική του αυτοπορτρέτου

«Η δύναμη της τέχνης είναι η ενεργοποίηση της φαντασίας του θεατή»

Villy Calliga
ΤΕΥΧΟΣ 908
7’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
UPD

Προτζέκτορας: Μια συζήτηση με τη βραβευμένη φωτογράφο Φωτεινή Ζαγλάρα για την πορεία της στον χώρο της φωτογραφίας και τη δυναμική του αυτοπορτραίτου.

«Όλο το νόημα της λήψης των φωτογραφιών είναι να μη χρειάζεται να εξηγείτε τα πράγματα με λέξεις!» έλεγε ο Elliott Erwitt. Η Φωτεινή Ζαγλάρα αποφεύγει τα επεξηγηματικά κείμενα στις φωτογραφίες της. Θέλει την ερμηνεία του άλλου. Όπως λέει η ίδια, αυτό είναι το πιο σημαντικό για ένα καλλιτέχνη. Να έχει δημιουργήσει ένα συναίσθημα κι ας είναι διαφορετικό από το δικό του. Το όνομά της ακούστηκε ευρέως στον φωτογραφικό χώρο το 2022. Ήταν το κορίτσι από την Ελλάδα που το αυτοπορτρέτο του κέρδισε το Νational Αward της Sony στην κατηγορία creative. Πρόσφατα, αυτοπορτρέτο της συνόδευσε άρθρο της Καθημερινής για ένα αρκετά «ευαίσθητο θέμα», την παρένθετη μητρότητα. Συναντήσαμε τη Φωτεινή Ζαγλάρα μια Κυριακή απόγευμα στο κέντρο της Αθήνας και μιλήσαμε για όλα αυτά που την έκαναν να επιλέξει τη φωτογραφία και ιδίως το αυτοπορτρέτο, ως μέσο έκφρασης.

Πριν λίγο καιρό είδα ένα αυτοπορτρέτο σου στην Καθημερινή που αφορούσε ένα θέμα το οποίο απασχόλησε αρκετά την κοινή γνώμη.
Το αυτοπορτρέτο έγινε ειδικά για το έντυπο και συνόδευσε άρθρο της Λίνας Γιάνναρου για την παρένθετη μητρότητα. Έκανα τη δική μου έρευνα για τη διαδικασία και επικεντρώθηκα στη σχέση μεταξύ της μητέρας που θα κυοφορήσει το παιδί και της μητέρας που θα το μεγαλώσει, καθώς και στο πώς θα μπορούσα να αποδώσω τη διαδικασία της κύησης συμβολικά. Όμως, ήθελα επίσης να αγγίξω φωτογραφικά και τη διαδικασία της εμπορευματοποίησης. Ήταν ένα «ευαίσθητο» concept και αρκετά επικίνδυνο λόγω της ιδιαιτερότητάς του.

"Surrogacy" - Εξώφυλλο στην Καθημερινή για την παρένθετη μητρότητα © Φωτεινή Ζαγλάρα
"Surrogacy" © Φωτεινή Ζαγλάρα

Ασχολείσαι κυρίως με το αυτοπορτρέτο. Κρύβεται κάποια ιστορία πίσω από αυτή την επιλογή;
Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στα Ιωάννινα, ένιωσα την ανάγκη να εξωτερικεύσω ένα εσωτερικό βάρος. Μόνο με το αυτοπορτρέτο μπορούσα να το κάνω. Για λόγους πρακτικούς, δεν είχα μοντέλα να ποζάρουν, αλλά και ουσιαστικούς, ήθελα να συνθέσω ένα αυτοβιογραφικό ημερολόγιο με τη βοήθεια της κάμεράς μου.

"Lilium" © Φωτεινή Ζαγλάρα

Τις πρώτες σου φωτογραφίες τις επικοινώνησες μέσω Flickr, αν δεν κάνω λάθος.
Ήταν πολύ διαδεδομένη πλατφόρμα τότε. Στην αρχή με ενδιέφερε περισσότερο να βλέπω φωτογραφίες άλλων. Γοητεύτηκα από τα αυτοπορτρέτα των Rosie Hardy και Brooke Shaden και αποφάσισα ότι ήταν το είδος της φωτογραφίας που θα με βοηθούσε να εκφράσω όσα ένιωθα. Από το 2018 άρχισα να χρησιμοποιώ το Instagram. Η αισθητική μου άρεσε στο κοινό κι άρχισαν να με πλησιάζουν για δουλειές. Μόδα, πορτρέτα, πολύ μικρές καμπάνιες για μικρά brands. Έτσι σκέφτηκα ότι ίσως θα μπορούσα να βιοποριστώ από τη φωτογραφία.

"The layers of suppression" © Φωτεινή Ζαγλάρα

Επέστρεψες, λοιπόν, με τη σκέψη αυτή στην Αθήνα αλλά ο covid είχε άλλα σχέδια…
Στις καραντίνες ζούσα μια μίζερη ρουτίνα. Παρ’ όλο που έλεγα ότι θα είχα χρόνο να κάνω πολλά concept δεν λειτούργησε έτσι, ενώ ακυρώθηκε και η έκθεση «Image Nations», στην Gallery Josef στο Παρίσι, που είχα προσκληθεί να συμμετάσχω. Τελικά η έκθεση έγινε αργότερα, το 2021, και πήγαμε στο Παρίσι με τη Νάσια Στουραίτη, τον Κοσμά Κουμιανό και τον Γιώργο Καμηλάκη.

Πώς ένιωθες στην πρώτη σου έκθεση;
Ήταν μαγικό συναίσθημα να βλέπω να εκτίθεται το έργο μου και να γνωρίζω τους καλλιτέχνες που θαύμαζα, όπως την Chantal Convertini. Μου άρεσε επίσης η επαφή με τον κόσμο. Άνθρωποι που με ακολουθούσαν στα κοινωνικά δίκτυα είχαν έρθει στην έκθεση για να με γνωρίσουν. Δεν μπορώ να περιγράψω το συναίσθημα όταν ακούς να σου λένε ότι η δουλειά σου «μιλάει» εκ μέρους τους. Αυτό είναι το μεγαλύτερο κομπλιμέντο που μπορεί να κάνει κάποιος σε έναν καλλιτέχνη.

"Rolling Boil" - 1st Greece National Award -Sony World Photography Awards © Φωτεινή Ζαγλάρα

Και έρχεται το 2022 κι ένας καταιγισμός γεγονότων για τα οποία δεν ήσουν προετοιμασμένη.
Ξεκίνησαν με τη συμπερίληψή μου στους νέους δημιουργούς της χρονιάς του Κ Magazine. Μετά από λίγο καιρό, μου απονεμήθηκε το National Award στην creative κατηγορία των Sony Αwards. Τότε ήταν που μου ζητήθηκε να γράψω ένα δελτίο τύπου για την εμπειρία μου από τη συμμετοχή μου στον διαγωνισμό και ξαφνικά αυτό βγήκε στον Guardian, στο CΝΝ κ.λπ. και άρχισαν να μου προτείνουν συνεντεύξεις. Αρχές Ιανουαρίου του 2023, η Vogue Greece με συμπεριέλαβε στους ανερχόμενους νέους φωτογράφους.

"The Anatomy of Grief"- Vogue Greece -Αφιέρωμα στους νέους φωτογράφους © Φωτεινή Ζαγλάρα

Τα αυτοπορτρέτα σου έχουν πλέον ξεφύγει από την προσωπική σου σφαίρα. Πού κινούνται οι θεματικές σου;
Μέσα από τα αυτοπορτρέτα δημιουργώ πλέον περσόνες, δεν είμαι εγώ. Μερικές από τις θεματικές που ασχολούμαι τον τελευταίο καιρό είναι η ψυχική υγεία, οι γυναικοκτονίες, η ενσυναίσθηση, το περιβάλλον, που απαιτούν λεπτό χειρισμό και προσοχή στη φωτογραφική τους απόδοση ώστε να μην προσβάλω κανέναν.

"Α breath of fresh air" - Εξώφυλλο στο Περιοδικό Κ για την ατμοσφαιρική ρύπανση © Φωτεινή Ζαγλάρα

Ο David Lynch είχε πει ότι το χαρακτηριστικό της ζωγραφικής, της φωτογραφίας και του κινηματογράφου είναι ότι ο καθένας εισπράττει κάτι διαφορετικό. Συμφωνείς;
Φυσικά! Προσωπικά επιδιώκω να αφήνω τα concept μου ελεύθερα σε ερμηνείες, δεν θέλω να εξηγώ σε τι κατάσταση έφτιαξα την κάθε φωτογραφία. Μπορεί να μου πει κάποιος μια τελείως διαφορετική ιστορία που θα με ενθουσιάσει γιατί δεν μου είχε περάσει ποτέ από το μυαλό. Και αυτή είναι η δυναμη της τέχνης. Η ενεργοποίηση της φαντασίας!

Η Φωτεινή Ζαγλάρα. Αυτοπορτραίτο

Τον τελευταίο καιρό γίνεται αρκετή συζήτηση για το AI. Θεωρείς, όπως λέγεται συχνά, ότι θα «εξαφανίσει» τη φωτογραφία;
Πιστεύω ότι θα αυτονομηθεί ως μορφή τέχνης. Είναι εργαλείο που μπορεί να σου εξοικονομήσει χρόνο, έχει τρομερές δυνατότητες και για αυτό πειραματίζομαι ήδη με αυτό.

"experimentum humanum"- Περιοδικό Κ. © Φωτεινή Ζαγλάρα

Μίλησέ μας για τα σεμινάρια φωτογραφίας που κάνεις.
Κάνω σεμινάρια conceptual πορτραίτων και αυτοπορτραίτων είτε μόνη μου σε στούντιο είτε σε συνεργασία με τη Sony για την οποία είμαι creator. Αυτό που τα διαφοροποιεί από τα υπόλοιπα σεμινάρια φωτογραφίας είναι ότι δίνεται βαρύτητα στον τρόπο που δημιουργείται ένα concept.

Τι ακολουθεί το επόμενο διάστημα;
Την άνοιξη θα συμμετάσχω σε έκθεση στο Linz της Αυστρίας, την οποία διοργανώνει το MOTIVA Photo Art Festival, με τίτλο «YOU AND ME-Portrait versus Self portrait» όπου και βραβεύτηκα για το αυτοπορτρέτο μου «Lilium». Τον Σεπτέμβριο θα συμμετέχω σε ομαδική έκθεση στην Κορέα, με καλλιτέχνες από όλον τον κόσμο με τίτλο «Figures», στο CICA Museum. Επίσης θα συμμετάσχω στα Sony Awards στο Λονδίνο.

Δείτε τη δουλειά της Φωτεινής Ζαγλάρα, εδώ:
Website: foteinizaglara.com
Instagram: @foteinizaglara