Η Κόρη επιστρέφει στη Σαντορίνη
Άποψη της Έκθεσης, Αρχαιολογικό Μουσείο Θήρας © Ανδρέας Σαντρουζάνος / Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Εικαστικα

Κυκλαδίτισσες: Η Κόρη επιστρέφει στη Σαντορίνη

Η πανκυκλαδική έκθεση «Κυκλαδίτισσες» μεταφέρθηκε στη Σαντορίνη για να εγκαινιάσει το ανακαινισμένο Αρχαιολογικό Μουσείο Θήρας
Μαρία Μαυρικάκη
Μαρία Μαυρικάκη
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
UPD

Οι «Κυκλαδίτισσες», η πρώτη πανκυκλαδική έκθεση που έχει διοργανωθεί ποτέ, παρουσιάζει την ιστορία μέσα από τα μάτια των γυναικών των Κυκλάδων, από την αρχαιότητα μέχρι το 19ο αιώνα

Πλάστηκε από χέρια επιδέξιου γλύπτη κατά τους αρχαϊκούς χρόνους. Βρισκόταν θαμμένη σε ύπτια θέση, στο πλάτωμα του θεόρατου βράχου που κατοπτεύει το Καμάρι, μέχρι που χάραξε ο 21ος μ.Χ. αιώνας. Θεόρατη και η ίδια, δυόμισι μέτρα μπόι, η μαρμάρινη καλλονή ξαναβγήκε στο φως στο ίδιο μέρος όπου ο Θήρας, ο Λάκωνας βασιλιάς, είχε ιδρύσει πριν από χιλιάδες χρόνια την πόλη με το όνομά του. Σπαρτιάτισσα λοιπόν στα γονίδια η Κόρη, γι’ αυτό και η δωρική φτιαξιά της.

Ήδη από τη δεκαετία του ’60 ο σπουδαίος Νίκος Ζαφειρόπουλος, κάνοντας ανασκαφές στην περιοχή με την ομάδα του, ανακάλυψε μια εκτεταμένη νεκρόπολη. Βοηθός του τότε ένας νεαρός Θηραίος αρχαιολόγος, ο Χαράλαμπος Σιγάλας. Σαράντα χρόνια αργότερα, το συνεργείο του Σιγάλα συνέχιζε ακόμα να σκάβει, ώσπου αντάμωσε την εντυπωσιακή κόρη, σχεδόν άθικτη από τους αιώνες και τις θεομηνίες.

Την είδα από κοντά το 2022, όταν άφησε προσωρινά τα υπόγεια του σαντορινιού μουσείου και πρωτοεκτέθηκε στο κοινό. Αρχόντισσα, δέσποζε στον άδειο χώρο πανύψηλη, ολομόναχη, σιδηροδέσμια για λόγους ασφαλείας, η μια παλάμη της να ακουμπά με σεμνότητα το στήθος, η περίτεχνη κόμη και το μακρύ της πέπλο να δηλώνει ευμάρεια, το αχνό αρχαϊκό της χαμόγελο να ειρωνεύεται τον τεχνολογικό καλπασμό του σήμερα.

Η έκθεση «Κυκλαδίτισσες» στη Σαντορίνη
Γενική άποψη της έκθεσης © Ανδρέας Σαντρουζάνος © Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Γενική άποψη της έκθεσης © Ανδρέας Σαντρουζάνος © Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Ήταν να μην σηκωθεί από τις αποθήκες. Η Κόρη η περιζήτητη έφυγε από το νησί, πρώτα για τις Θέρμες του Διοκλητιανού στη Ρώμη και ύστερα για το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στην Αθήνα. Εκεί, ανάμεσα σε γυναίκες από άλλα νησιά των Κυκλάδων στάθηκε πρώτη και καλύτερη να ξεχωρίζει, απελευθερωμένη πια από το μεταλλικό δαχτυλίδι που την έσφιγγε. Οι επιστήμονες είχαν φροντίσει να στηρίξουν το μισού τόνου βάρος της με σιγουριά και χωρίς οπτικά εμπόδια για τους επισκέπτες. Η Κόρη περνούσε καλά. Τα βράδια άκουγε ιστορίες και παραμύθια από τις Κυκλαδίτισσες, ενώ παρέα της έκανε κυρίως η Ελαφηβόλος Άρτεμις από τη Δήλο, που ήταν πολύ πιο ευκίνητη από την ίδια. Τα πρωινά και τα απογεύματα πλήθος κόσμου τη θαύμαζε με δέος, -πού να φανταζόταν τέτοια μεγαλεία όταν κείτονταν αποκαμωμένη στη γη της Σελλάδας.

Τέλη Γενάρη του 2025, ενόσω η έκθεση είχε ακόμα μπροστά της τέσσερις μήνες, ήρθαν τα μαντάτα. Η Σαντορίνη την ήθελε πίσω. Οι κυανοπίθηκοι το έσκασαν από το Ακρωτήρι, σκαρφάλωσαν στους ηφαιστειακούς βράχους κι έπιασαν να χοροπηδούν και να κοπανιούνται με όλη τους τη δύναμη. Το νησί άρχισε να σείεται. Ο καθηγητής Χρίστος Ντούμας που γνώριζε καλά την αγέλη «από τους ευκίνητους και αναιδείς αυτούς κλέπτας» προσπάθησε να καταλαγιάσει την ορμή των μπλε πιθήκων. Μάταια. Η γη συνέχισε να χορεύει, οι δονήσεις έγιναν σμηνοσεισμός, μέχρι κι ο καιρός πήρε να αγριεύει. Ευτυχώς, οι κάτοικοι παρέμεναν ψύχραιμοι και το ηθικό τους διατηρήθηκε ακμαίο, ακόμα κι όταν ο Χρυσός Αίγαγρος του Ακρωτηρίου ξεγλίστρησε από την Οικία Θρανίων και βρέθηκε να σκαρφαλώνει στις πλαγιές της Καλδέρας. Στο πέρασμά του κατρακυλούσαν πέτρες. Τα πράγματα σοβάρευαν.

Ο κορυφαίος μελετητής των προϊστορικών πολιτισμών του Αιγαίου, αλλά και ψυχή της ανασκαφής στο Ακρωτήρι, επιστράτευσε τα μεγάλα μέσα. Ενημέρωσε τις Γυναίκες στο Άδυτο, οι οποίες είχαν αφήσει από καιρό την Ξεστή 3 πρώτα για τα Φηρά και μετά για την έκθεση της πρωτεύουσας, εκεί όπου κατείχαν θέση διαλεχτή. Έμπειρες σε τελετουργίες μύησης καθώς ήταν, θα έβρισκαν τον τρόπο να μιλήσουν με την Κόρη. Έτσι κι έγινε. Η Γυναίκα με το Περιδέραιο κράτησε τα δώρα, ενώ η Έφηβη με το ξυρισμένο κεφάλι βοήθησε την Πληγωμένη Γυναίκα να σηκωθεί και να ακολουθήσει. Οι τρεις μαζί πρόσφεραν τα πολύτιμα άνθη κρόκου στην Κόρη της Θήρας και της εξήγησαν ότι θα έπρεπε να μην παρασυρθεί σε άλλα ταξίδια και παρελάσεις, παρά να επιστρέψει στον τόπο της.

Η Κόρη κατάλαβε τη σοβαρότητα της κατάστασης, έδωσε υπόσχεση από τα βάθη της ψυχής της κι αμέσως πιθήκια, αγριοκάτσικα κι όλα τα στοιχειά της φύσης γύρισαν στη θέση τους. Η γη γαλήνεψε. Η επιστροφή της σχεδιάστηκε αντάξια του μεγέθους της. Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θήρας ανακαινίστηκε και είναι πανέτοιμο να ανοίξει επίσημα τις πύλες του μόλις το πλοίο, που θα μεταφέρει το κολοσσιαίο άγαλμα, δέσει στον Αθηνιό. Οι αρμόδιοι φρόντισαν ώστε η Κόρη να συνοδεύεται από το σύνολο των εκθεμάτων του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, 180 τον αριθμό, που της κρατούσαν συντροφιά και στην Αθήνα. Η ημερομηνία κλείδωσε. 21 Ιουνίου 2025, παγκόσμια μέρα της μουσικής, οι μούσες όλων των τεχνών συναντιούνται κι αγκαλιάζονται στη Σαντορίνη, γιορτάζοντας τη μόνιμη εγκατάσταση της Κόρης στο νησί.

Η έκθεση «Κυκλαδίτισσες» στη Σαντορίνη
Γενική άποψη της έκθεσης © Ανδρέας Σαντρουζάνος © Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Γενική άποψη της έκθεσης © Ανδρέας Σαντρουζάνος © Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Info
21 Ιουνίου 2025 – 31 Οκτωβρίου 2025
Αρχαιολογικό Μουσείο Θήρας, Σαντορίνη
Ωράριο Λειτουργίας: Δευτέρα: κλειστό, Τρίτη-Παρασκευή, Κυριακή: 08:30-15:30, Σάββατο: 09:00-21:00
Εισιτήρια: €10

Δειτε περισσοτερα

Φραντσέσκα Ντιοταλέβι
Φραντσέσκα Ντιοταλέβι: Το να γράψω για τη Βίβιαν Μάιερ υπήρξε άσκηση λεπτότητας, σεβασμού και θάρρους

Με αφορμή το βιβλίο «Με τη δική σου ματιά μονάχα», η συγγραφέας μιλά αποκλειστικά στην Athens Voice για την πρόκληση να μετατρέψει την κρυφή ζωή της Μάιερ σε μια δυνατή μυθοπλαστική αφήγηση