Τι φέρνει το ψηφιακό κανάλι του Ιδρύματος Ωνάση αυτή την εβδομάδα;

Το ψηφιακό κανάλι του Ιδρύματος Ωνάση στο YouTube έχει μπει πλέον για τα καλά στα σπίτια και τις ζωές μας. Για δωδέκατη συνεχόμενη εβδομάδα, επιστρέφει με νέα επεισόδια σε προγράμματα που έχουν γίνει εβδομαδιαία μας συνήθεια, αλλά και με εντελώς νέο υλικό.  

Τι ακριβώς μάς φέρνει η δωδέκατη βδομάδα του ψηφιακού καναλιού; Το Ίδρυμα Ωνάση μάς φέρνει τη συνέχεια των δύο σταθερών του podcasts, των «Radiophonics» και του «Apply-Degger» με τον Simon Critchley. Παράλληλα, συνεχίζει το αφιέρωμα στον Κωνσταντίνο Καβάφη, με την ανάλυση του ποιήματος «Πόλις», ενώ η Ωνάσειος Βιβλιοθήκη επανέρχεται με την ομιλία της Ελένης Κουρμαντζή για την εικόνα της Παιδείας στην περίοδο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Από εντελώς νέο υλικό, στις 24 Ιουνίου το «Europium» των RootlessRoot κάνει live πρεμιέρα στο Youtube του Ιδρύματος Ωνάση, για να γνωρίσουμε το άγνωστο μέλλον της Ευρώπης, όπως το φαντάζονταν το 2015, ενώ το ντοκιμαντέρ «Interfaces - A Network of Sonic Arts» μάς μεταφέρει στο ομώνυμό του πρόγραμμα, με το οποίο είχαν ερευνηθεί τρόποι σύνδεσης των ακροατηρίων με το έργο των μουσικών και των καλλιτεχνών του ήχου γενικά.  

Τι θα δούμε στη 12η εβδομάδα του ψηφιακού καναλιού του Ιδρύματος Ωνάση στο YouTube 

RootlessRoot, Europium (2015) 
Διάρκεια: 77 λεπτά 
Με ελληνικούς και αγγλικούς υπότιτλους 
Live YouTube πρεμιέρα: Τετάρτη 24 Ιουνίου στις 21:00  
Η σπουδαία χοροθεατρική ομάδα, με συνεργασίες που εκτείνονται από τον Akram Khan μέχρι τον John Parish, σε μια παράσταση που εστιάζει στην κοινή ευρωπαϊκή μας ιστορία, ως το σύνολο των ιστοριών που λέμε ο ένας στον άλλον. Το Europium αναζητά τη φύση αυτών των ιστοριών, την ταυτότητά τους: ιστορίες που μας έχουν επανειλημμένα διηγηθεί, που μας έχουν διαμορφώσει, που έχουν γίνει βιώματά μας. Ιστορίες που εξηγούν πώς λειτουργεί ο εύθραυστος πολιτισμός στον οποίο ζούμε, αλλά και τι είδους αξίες έγιναν σημαντικές για εμάς. Στη μεγάλη αποσυμπίεση που προκαλεί η Ευρώπη σε κρίση, τίποτα δεν είναι βέβαιο: ούτε οι αξίες που έχουμε δημιουργήσει, ούτε ο πολιτισμός. Οι RootlessRoot μας προδιαθέτουν για ένα μόνο πράγμα: το τέλος, όποιο κι αν είναι αυτό, θα είναι σίγουρα καλύτερο. Ως μια νέα αρχή, μια φρέσκια υπόσχεση για το μέλλον. Το δικό μας και της Ευρώπης, με νέες ιστορίες, ακόμη πιο συναρπαστικές.  

Το Europium είναι συμπαραγωγή της Στέγης με το φινλανδικό JoJo – Oulu DanceCentre και παρουσιάστηκε σε συνεργασία με το Δημοτικό Θέατρο της φινλανδικής πόλης Ούλου.  

Σύλληψη & Σκηνοθεσία: Λίντα Καπετανέα & Jozef Fruček 
Visual Concept & Σχεδιασμός Σκηνικού: Jozef Fruček 
Μουσική σύνθεση: Βασίλης Μαντζούκης 
Δραματουργία: Martin Kubran 
Sound Engineer: Χρήστος Παραπαγκίδης 
Σχεδιασμός Φωτισμών: Σοφία Αλεξιάδου 
Κοστούμια: Isabelle Lhoas 
Ερμηνεύουν: Μanuel Ronda, Jacob Ingram Dodd, Κωνσταντίνα Ευθυμιάδου, Paul Blackman, Λίντα Καπετανέα 

Ωνάσειος Βιβλιοθήκη | Νεοελληνικός Διαφωτισμός – Παιδεία: Οι Σχολές των Ιωαννίνων μέσω των Διαθηκών (17ος – αρχές 19ου αιώνα), Ελένη Κουρμαντζή (2017) 
Διάρκεια: 85 λεπτά 
Ξεπερνώντας τα λεγόμενα περί «Κρυφού Σχολειού» και μέσα από τη χρήση τεκμηρίων, στόχος της ομιλίας της Καθηγήτριας Πανεπιστημίου Ελένης Κουρμαντζή είναι η προσέγγιση της εικόνας της Παιδείας κατά την περίοδο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, με αφηγητή τον ηθοποιό Λάζαρο Γεωργακόπουλο. 

Εξαιρετικό ως προς αυτό είναι το παράδειγμα των Ιωαννίνων, που ήδη από τον 17ο αιώνα αποτελούν κορυφαίο διαμετακομιστικό πόλο ολόκληρου του ελλαδικού χώρου. Γιαννιώτες έμποροι κινούνται δραστήρια προς τις ιταλικές ακτές, προς την καρδιά της Ευρώπης, αλλά και προς την όλο και πιο φιλόξενη Ρωσία, δημιουργώντας συμπαγείς παροικίες, διαπρέπουσες όχι μόνο στο εμπόριο αλλά και στα Γράμματα. Η κοσμοπολιτική αυτή εμπορική τάξη ξεφεύγει από τα κατεστημένα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ενώ παράλληλα επιδίδεται σε χορηγίες για την ίδρυση νεωτερικών σχολείων. Η ίδρυση των σχολών αυτών, αλλά και η διδασκαλία επιστημονικών μαθημάτων, είναι αποτέλεσμα τριών παραγόντων: προΰπαρξη άτυπα λειτουργούντων σχολείων, πνευματικό κεφάλαιο και οικονομική ευρωστία του «πεφωτισμένου» εμπόρου της ελληνικής Διασποράς. 

Ομιλήτρια: Ελένη Κουρμαντζή, Επισκέπτρια Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο «Άγ. Κύριλλος & Άγ. Μεθόδιος», Velico Tarnovo, Βουλγαρία 
Αφηγητής: Λάζαρος Γεωργακόπουλος, Ηθοποιός 

Αρχείο Καβάφη | «Η Πόλις», ΕΠΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ, ΕΠΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ (2017) 
Διάρκεια: 48 λεπτά 
Επτά συναντήσεις με αφορμή επτά καβαφικά ποιήματα. Στις συναντήσεις, η ανάλυση του ποιήματος ακολουθείται από μια εφ’ όλης της ύλης συζήτηση για την καβαφική ποίηση. Σε μία από αυτές τις επτά συναντήσεις-μαθήματα αναλύεται το ποίημα του Κ. Π. Καβάφη «Η Πόλις» από τον Καθηγητή Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής στο τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Βασίλη Κολώνα.  

Κάθε συνάντηση ξεκινά από την ανάλυση ενός επιλεγμένου ποιήματος του Κ. Π. Καβάφη, με σκοπό να επεκταθεί στην ανάλυση του λογοτεχνικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο γράφτηκαν τα συγκεκριμένα έργα. Κάθε ποίημα γίνεται έτσι γέφυρα που οδηγεί σε μια μεγαλύτερη συζήτηση και συσχέτιση με άλλα έργα του ποιητή και άλλων Ελλήνων και ξένων λογοτεχνών και δημιουργών. 

Simon Critchley, Apply-Degger – Μια ανάλυση της σκέψης του Χάιντεγκερ στο Είναι και Χρόνος (2020) 
16ο Επεισόδιο – Ιστορικότητα και Πολιτική: 100 λεπτά 
17ο Επεισόδιο – Υπαρξιακός Χρόνος και Καθημερινός Χρόνος: 72 λεπτά 
18ο Επεισόδιο – Κατακλείδα – Ανοιχτωσιά και Παρουσία: 45 λεπτά 
Ο Σάιμον Κρίτσλεϊ, φιλόσοφος, συγγραφέας, Καθηγητής Φιλοσοφίας στο New School και μέλος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Ωνάση, θεωρεί πως η ανάγνωση του έργου Είναι και Χρόνος του Martin Heidegger μπορεί να αλλάξει τη ζωή ενός ανθρώπου. Και επιχειρεί, με τη συγκεκριμένη σειρά podcasts, να εξηγήσει πώς μπορεί να συμβεί αυτή η αλλαγή. Το Apply-Degger είναι μια μεγάλης φόρμας καταβύθιση στο πιο σημαντικό βιβλίο φιλοσοφίας των τελευταίων 100 ετών. Κάθε επεισόδιο παρουσιάζει μία από τις βασικές έννοιες της φιλοσοφίας του Χάιντεγκερ. Όταν ολοκληρωθούν, τα επεισόδια θα παρουσιάζουν το σύνολο αυτού του έργου σε όσους διακατέχονται από περιέργεια, σοβαρότητα και ενδιαφέρον, αλλά απλώς δεν έχουν τον χρόνο να στρωθούν και να διαβάσουν τις 437 πυκνογραμμένες σελίδες του βιβλίου. Ο Κρίτσλεϊ ευελπιστεί, με τη σειρά αυτή, να αναδείξει τα πεδία εφαρμογής που μπορεί να βρει η σκέψη του εγχειρήματος του Χάιντεγκερ στην καθημερινή ζωή, με τρόπο διαφωτιστικό, εμψυχωτικό και ωφέλιμο.  

Με τις αργές, καθαρές και ενδελεχείς εξερευνήσεις των ιδεών του Χάιντεγκερ στο Είναι και Χρόνος, ο Κρίτσλεϊ έχει την πεποίθηση πως «η γνήσια φιλοσοφία μπορεί να εξηγηθεί με απλότητα και σαφήνεια. Αλλά αυτό χρειάζεται κάποιον χρόνο. Δεν μπορεί να γίνει βεβιασμένα. Πρέπει λοιπόν να κατεβάσουμε ρυθμούς, να πάρουμε τον χρόνο μας, να ανοίξουμε τα αφτιά μας και να σκεφτούμε σε βάθος. Για μία φορά, ας δοκιμάσουμε κάτι άλλο.» Αυτή την εβδομάδα διατίθενται τα επεισόδια: «Ιστορικότητα και Πολιτική», «Υπαρξιακός Χρόνος και Καθημερινός Χρόνος», «Κατακλείδα – Ανοιχτωσιά και Παρουσία». 

Interfaces – A Network of Sonic Arts (2020)  
Διάρκεια: 22 λεπτά 
Ένα ντοκιμαντέρ για το δίκτυο Interfaces, ένα διεθνές, διαθεματικό πρόγραμμα που αποσκοπεί να φέρει τη σύγχρονη μουσική σε νέα ακροατήρια.  

Με την υποστήριξη του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το δίκτυο Interfaces συνενώνει εννέα εταίρους από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Κύπρο, το Βέλγιο, τη Ρουμανία, την Αυστρία και την Ελλάδα, με βασικό στόχο την ανεύρεση καινοτόμων τρόπων για τη σύνδεση ακροατηρίων με το έργο μουσικών και καλλιτεχνών του ήχου. 

Μέσα από μια σειρά δράσεων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων, συναυλιών, site-specific εκδηλώσεων και σεμιναρίων, μουσικοί και καλλιτέχνες από το πεδίο της σύγχρονης μουσικής συνεργάστηκαν προκειμένου να επαναπροσδιορίσουν τη θέση της μουσικής στη σύγχρονη εποχή. 

Τον συντονισμό του δικτύου Interfaces έχει η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, σε συνεργασία με τα: CREMAC (Ρουμανία), De Montfort University (Ηνωμένο Βασίλειο), European University Cyprus (Κύπρος), Ictus (Βέλγιο), IRCAM (Γαλλία), Klangforum Wien (Αυστρία), Q-O2 (Βέλγιο), ZKM | Center for Art and Media (Γερμανία).  
Με τη συγχρηματοδότηση του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Ένωσης 
Συντελεστές:  
Σκηνοθεσία: Αγγελική Αριστομενοπούλου 
Παραγωγή βίντεο: Λουκάς Βαλεντής / White Room 

Radiophonics 
Διάρκεια: 36 λεπτά 
Πώς αλλάζει το θέατρο του ραδιοφώνου στην εποχή του λεγόμενου «Διαδικτύου των Πραγμάτων» (Internet of Things); Πώς ανταποκρίνεται το ραδιοφωνικό θέατρο στα «έξυπνα» συστήματα και στην αδιάκοπη συνδεσιμότητα; Πώς αλλάζουν οι νέες τεχνολογίες τον ορισμό, τη σύνθεση, τον στόχο και την εμβέλεια του παραδοσιακού ραδιοφωνικού θεάτρου; H σειρά Radiophonics περιλαμβάνει έργα που δημιουργήθηκαν μέσα από ένα ανοιχτό κάλεσμα, το οποίο έγινε το 2016 σε επιμέλεια Χρήστου Καρρά & Θοδωρή Χιώτη, αλλά και νέα έργα εν μέσω πανδημίας. 

Είμαστε πλέον βυθισμένοι σε ένα ψηφιακό περιβάλλον που μας εκπαιδεύει να βλέπουμε σε υψηλή ανάλυση: η όρασή μας βελτιώνεται και διευρύνεται από την ψηφιακή τεχνολογία με αναπάντεχους τρόπους. Τι συμβαίνει όμως με τα όσα ακούμε; Πώς επιδρά η τεχνολογία στις ιστορίες που λέγονται αυτή τη στιγμή, στις ιστορίες που ακούμε; Πώς μπορεί η τεχνολογία να μας βοηθήσει να αφηγηθούμε αυτές τις ιστορίες; Το θέατρο του ραδιοφώνου ήταν μια μοναδική εμπειρία: ήταν το πρώτο διαδραστικό μέσο για να αφηγηθούμε ιστορίες. Δεδομένων των πρόσφατων τεχνολογικών εξελίξεων, πώς μπορεί να ακούγεται σήμερα ένα θεατρικό έργο για το ραδιόφωνο;  

Radiophonics – ΕΙΔΗΣΕΙΣ – Επεισόδιο 5 (2020) 
Διάρκεια: 2΄25΄΄  
«Η καλή λογοτεχνία είναι ειδήσεις που παραμένουν ειδήσεις» έλεγε ο Έζρα Πάουντ.  

Μπορούν οι ειδήσεις να αποτελέσουν πρώτη ύλη για ένα ραδιοφωνικό έργο; Την απάντηση δίνει το έργο ΕΙΔΗΣΕΙΣ, που αποτελεί την «ανα-σύνταξη» των σημαντικότερων ειδήσεων της εβδομαδιαίας επικαιρότητας. Βυθισμένοι καθημερινά μέσα σε ένα συνονθύλευμα ειδήσεων, αλλά και fake news, πόσες από αυτές πραγματικά συγκρατούμε; Πόσο εύκολο είναι να εστιάσουμε την προσοχή μας; Οι λέξεις συνωστίζονται, συνθλίβονται και αφήνουν τελικά πίσω τους έναν θόρυβο. Αυτή την πορεία της πληροφορίας αποτυπώνει ο μηχανισμός του έργου ΕΙΔΗΣΕΙΣ.  

Ένας μηχανισμός αλγορίθμων που τροφοδοτείται εβδομαδιαία και παράγει συνεχώς νέες αφηγήσεις. Οι σημαντικότερες ειδήσεις-λέξεις αναδεικνύονται με στατιστική ανάλυση κειμένου, μετατρέπονται σε ήχους και έπειτα μιξάρονται με θραύσματα λόγου κάθε μορφής, εμπνευσμένα από την επικαιρότητα. Το αποτέλεσμα είναι μια αλγοριθμική μείξη ήχων, η οποία συνθέτει το ηχοτοπίο των γεγονότων με τον λόγο, με σκοπό να δημιουργήσει ένα απρόσμενο δελτίο ειδήσεων. Μια ηχητική αφήγηση της επικαιρότητας με μέσα τις ψηφιακές τεχνολογίες, τον ήχο, τον λόγο. 

Δραματουργία: Νικόλας Χανακούλας 
Στατιστική ανάλυση κειμένου και σχεδιασμός ήχου: Γαβριήλ Καμάρης 
Ανάπτυξη αλγορίθμων σε περιβάλλον PureData: Φώτης Κοντομίχος 
Οργάνωση-Εκτέλεση Παραγωγής: Delta Pi 
Μια παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση 
Η πέμπτη εκπομπή αφορά την εβδομάδα 24 του 2020 που ξεκινά τη Δευτέρα 8/6/2020 και κλείνει την Κυριακή 14/6/2020. 

A Grimoire of Silence (Ένα γριμόριο σιγής) (2018) 
Διάρκεια: 33 λεπτά 
Το “A Grimoire of Silence” είναι μια διερεύνηση ιδεών γύρω από τον ήχο, τη σιωπή, την ακρόαση και τη δημόσια τελετουργία, που διατυπώνεται σε μια ασταθή αφήγηση. Η αφήγηση επικεντρώνεται φαινομενικά σε μια έρευνα δημόσιων τελετουργικών ενός λεπτού σιγής, στα οποία ο πρωταγωνιστής αισθάνεται εξαπατημένος λόγω της ασυνεπούς διάρκειας της επονομαζόμενης σιγής. Όσο περνάει η ώρα, η ψυχική υγεία του κεντρικού χαρακτήρα επιδεινώνεται, καθώς επιχειρεί να εισχωρήσει στις σιγές και να χειραγωγήσει ηχογραφήσεις από μέσα, εισπράττοντας την αποδοκιμασία ενός αυταρχικού και πουριτανικού καθεστώτος. Μέσα από αυτό αναδύεται μια θεωρία της αλυσίδας ηχογράφησης, ως ένα είδος συμπαθητικής μαγείας, έτσι όπως πραγματεύεται τον όρο ο Marcel Mauss («Μια γενική θεωρία της μαγείας»). 

Δημιουργός: James Wyness 
Επιπλέον φωνές: Claire Watson