Στις ανατολικές πλαγιές της Πάρνηθας, στον οικισμό Αγία Τριάδα, μια περιοχή εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς αλλά με δύσκολες κλιματολογικές συνθήκες, μια νέα κατοικία με καινοτόμα υλικά και τεχνολογίες έρχεται να δώσει απάντηση στο αίτημα για εναρμόνιση της ενεργειακής οικονομίας με την αισθητική και το φυσικό περιβάλλον.
Η νέα βιοκλιματική κατοικία με φέροντα οργανισμό από χάλυβα που σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Δημήτριος Φάης αποτελεί την έκφραση μιας σύγχρονης αρχιτεκτονικής που η αισθητική δεν είναι αυτοσκοπός αλλά παράπλευρο όφελος μιας συνθετικής διαδικασίας που κατευθύνεται από τις αξίες της οικονομίας, της ειλικρίνειας και της απλότητας.
Ο αρχιτέκτονας περιγράφει:
Η εξέλιξη της αρχιτεκτονικής είναι μια αργή διαδικασία που προσαρμόζεται στις οικονομικές, πολιτικές και οικονομικές αλλαγές και επηρεάζεται από τις τεχνολογικές εξελίξεις που επιτρέπουν την ενσωμάτωση νέων υλικών και μεθόδων δόμησης.
Κύριος σκοπός μιας σύγχρονης αρχιτεκτονικής για την κατοικία πρέπει να είναι η ελαχιστοποίηση της ενεργειακής σπατάλης. Αυτό προϋποθέτει οικονομία στην κατασκευή και στην λειτουργία της κατοικίας. Μια σύγχρονη αρχιτεκτονική για την κατοικία οφείλει να είναι οικονομική με την κλασική έννοια του όρου «οικονομία». Η βιοκλιματική αρχιτεκτονική επιδιώκει την εξασφάλιση συνθηκών θερμικής και οπτικής άνεσης με όσον το δυνατόν μεγαλύτερη χρήση παθητικών συστημάτων δροσισμού και θέρμανσης. Για το σκοπό αυτό αξιοποιεί την ηλιακή ενέργεια και άλλες ανανεώσιμες πηγές και τεχνολογίες, το τοπικό κλίμα καθώς και τις ιδιότητες των υλικών δόμησης και των αρχιτεκτονικών στοιχείων. Απώτερος σκοπός των παραπάνω είναι η δημιουργία ενός κτιρίου ενεργειακά αποδοτικό και με μικρές ενεργειακές καταναλώσεις.
Ένα επιπλέον εννοιολογικό αλλά και μορφολογικό εργαλείο που μας επιτρέπει να αναπαραστήσουμε και αισθητικά το ζήτημα της ενεργειακής οικονομίας είναι ο μινιμαλισμός. Ο μινιμαλισμός αναζητά την ουσία των πραγμάτων, το απέριττο στην κάθε του έκφανση: καθαρότητα μορφών, ειλικρίνεια υλικών, απλότητα, οικονομία. Με τις κατάλληλες συνθετικές και δομικές παραδοχές μπορεί να επιτευχθεί ενδιαφέρον αισθητικό αποτέλεσμα με μειωμένο κατασκευαστικό και ενεργειακό κόστος. Σημαντική παράμετρος είναι η επιλογή των υλικών. Ο χάλυβας είναι ένα σύγχρονο δομικό υλικό που μας επιτρέπει να μειώσουμε το κόστος και τον χρόνο ανέγερσης μιας κατοικίας. Παράλληλα ο χάλυβας είναι ένα ισχυρό, ελαφρύ και ελαστικό υλικό με εξαιρετική συμπεριφορά σε σεισμικές καταπονήσεις.
Η κατοικία βρίσκεται σε μια περιοχή με ιδιαίτερο φυσικό κάλλος και επομένως η σχέση του κτίσματος με τον φυσικό χώρο αποτέλεσε από την αρχή βασική παράμετρο της αρχιτεκτονικής σύνθεσης. Καθοριστικός παράγοντας διαμόρφωσης της σύνθεσης ήταν η επιθυμία των ιδιοκτητών για μια ισόγεια κατοικία με μεγάλα παράθυρα προς το δάσος. Για την θέση του κτηρίου ελήφθησαν υπόψη τόσο η μορφή του εδάφους όσο και οι θέσεις των δένδρων.
Η αρχική συνθετική ιδέα της κατοικίας ήταν η εικόνα ενός λευκού κύβου ο οποίος εδράζεται σε έναν τεχνητό οριζοντιωμένο βράχο από οπλισμένο σκυρόδεμα. Βασική λειτουργική επιλογή της αρχιτεκτονικής σύνθεσης ήταν οι κύριοι χώροι της οικίας να διαταχθούν γύρω από ένα αίθριο, μια κτηριακή τυπολογία που εντοπίζεται στον ελληνικό χώρο από την αρχαιότητα.
Με αυτό τον τρόπο η φυσική βλάστηση «εισέρχεται» στο εσωτερικό του κτιρίου, ή αλλιώς το κτίριο «αγκαλιάζει» τον φυσικό χώρο επιτρέποντας την οργανική διασύνδεση του κτίσματος με το φυσικό περιβάλλον. Η γενική μορφή του κτιρίου είναι σχήματος «Π», η ανοιχτή πλευρά του οποίου καλύπτεται με ένα στέγαστρο που αποτελεί τμήμα του ημιυπαίθριου χώρου της οικίας και το οποίο επιτρέπει την λειτουργική ενοποίηση των κλειστών χώρων. Στην ουσία το κτίριο διατάσσεται γύρω από το αίθριο, το οποίο αναδεικνύεται σε κεντρικό στοιχείο της σύνθεσης. Οι χώροι της κατοικίας είναι καθιστικό, κουζίνα-τραπεζαρία, γραφείο, δύο υπνοδωμάτια, λουτρό και δύο wc.
Η κύρια είσοδος στο οικόπεδο αλλά και στο κτίριο βρίσκονται στην δυτική πλευρά του οικοπέδου. Με γνώμονα την ελάχιστη δυνατή επέμβαση στο φυσικό έδαφος επιλέχθηκε να μην κατασκευαστεί υπόγειο. Αυτή η επιλογή σε συνδυασμό με την επιλογή του χάλυβα ως φέροντα οργανισμού του κτίσματος ελαχιστοποιεί το μέγεθος των απαιτούμενων θεμελιώσεων και επομένως και των συνολικών εκσκαφών.
Το γενικό σχήμα της οικίας είναι μορφής ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου με κεκλιμένη μονόριχτη κεραμοσκεπή κλίσης 10% με νότιο προσανατολισμό, ώστε αφενός να μην αυξηθεί υπερβολικά το συνολικό ύψος της κατοικίας και αφετέρου να υπάρχει επαρκής επιφάνεια στέγης με νότιο προσανατολισμό για την τοποθέτηση ηλιακών συλλεκτών και μελλοντικά φωτοβολταικών πάνελ. Για την πλήρωση των όψεων του κτιρίου επιλέχθηκαν μεγάλα υαλοστάσια προς το αίθριο στο εσωτερικό του κτίσματος και μικρότερα παράθυρα στην περίμετρο του κτιρίου που «βλέπει» προς τις εξωτερικές πλευρές του οικοπέδου. Ο χώρος του καθιστικού και της τραπεζαρίας ενώνεται λειτουργικά και οπτικά με τον ημιυπαίθριο χώρο και με το αίθριο. Στον χώρο του καθιστικού σε άμεση επαφή με το αίθριο βρίσκεται το ενεργειακό τζάκι.
Το κτήριο έχει εξαιρετική ενεργειακή συμπεριφορά. Αυτό οφείλεται στην πολύ καλή θερμομόνωση της κατασκευής: το δάπεδο από οπλισμένο σκυρόδεμα έχει μονωθεί με διογκωμένη πολυστερίνη (φελιζόλ) πάχους 10εκ., οι τοιχοποιίες με πετροβάμβακα πάχους 15εκ., και οι οροφή με πάνελ πολυουρεθάνης πάχους 10εκ. Τα κουφώματα αλουμινίου είναι θερμοδιακοπτόμενα με ενεργειακούς υαλοπίνακες ασφαλείας. Ο κεντρικός χώρος της κατοικίας θερμαίνεται εναλλακτικά και με ενεργειακό τζάκι. Η χρήση ηλιακών συλλεκτών για την εκμετάλλευση της ηλιακής ενέργειας στην παραγωγή ζεστού νερού και η εγκατάσταση αντλίας θερμότητας τελευταίας τεχνολογίας για την θέρμανση των χώρων, συντελεί στην ελάχιστη χρήση ενέργειας για τις βασικές ανάγκες του κτιρίου. Τέλος έχει εγκατασταθεί σύστημα συλλογής βρόχινου νερού σε υπόγειες δεξαμενές. Έτσι συνολικά το κτίριο κατατάσσεται στην βαθμίδα της ενεργειακής κατανάλωσης στην κατηγορία Α.
Τα υλικά της κατοικίας είναι το εμφανές σκυρόδεμα στη βάση της κατασκευής, το λευκό μέταλλο (αλουμίνιο είτε χάλυβας) και το ξύλο (δρύς). Έτσι διαμορφώνεται μια χρωματική αρμονική σύνθεση μεταξύ του εμφανούς σκυροδέματος, του λευκού χρώματος και του ξύλου, η οποία κυριαρχεί σε όλους τους χώρους της κατοικίας.
18°
