Η κριτική στο Facebook μπορεί να σταθεί εάν αποφασίσει να τα βάλει με τα υπαρκτά προβλήματα των social media — κι αυτά δεν είναι η «αποξένωση» των χρηστών
Τις προάλλες που είχε πέσει το Facebook, και για καναδυό μέρες μετά, γράφτηκαν, τόσο στο ίδιο όσο και σε παρόμοια μέσα, μία σειρά από χαιρέκακα σχόλια σε όλη την τονική κλίμακα —πάρα πολλά, για την ακρίβεια: το μέσον ευνοεί την πολυλογία και αγαπά την ηχώ, αυτές τις αδελφές που δεν βάζουν γλώσσα μέσα τους—, καθώς και άλλα τόσα που ελεεινολογούσαν την κατάντια της ανθρωπότητας επειδή, λέει, κρέμεται ακριβώς από κάτι τόσο «φτηνό». Βέβαια, αυτά είναι προχειρότητες (και μπούρδες ολκής πελωρίας), καθώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι σημαντικά, σημαντικότατα εργαλεία· μάλιστα, στον ίδιο βαθμό σημαντικά, αίφνης, με τα αυτοκίνητα. Και, ναι, ΔΕΝ μπορούμε να κάνουμε ούτε χωρίς τα μεν, ούτε χωρίς τα δε. Και πολύ καλώς δεν μπορούμε, καθώς το αντίθετο —εννοώ: κάποιου είδους πισωγύρισμα, μια αντιεξελικτική επαναστροφή— θα ήταν οπισθοδρόμηση και ατόφιος λουδιτισμός.
Η πολεμική κατά των social μάς θυμίζει εκείνο το σύνθημα που έμενε για κάτι χρόνια άσβηστο στην Πλατεία Εξαρχείων, στη Σπύρου Τρικούπη δίπλα στα σουβλάκια: «Ο πολιτισμός σας χάνεται όταν κόβεται το ρεύμα». Πάντα, έτσι κι αλλιώς —με πέντ’-έξι εξαιρέσεις άνευ γοήτρου και, φευ, σημασίας—, ο γαλλοθρεμμένος «αναρχισμός» στη χώρα μας ήταν, και εξακολουθεί να είναι, βαθιά σκοταδιστικός και χωρίς ανθρωπιά. Ο πολιτισμός προφανώς και θέλει ρεύμα, πολύ και όμορφο ρεύμα, και θέλει και τεχνολογία και πανεπιστήμια και εργαστήρια, και όση επιστήμη είναι διαθέσιμη, συν άλλη τόση κι άλλη τόση. Και επίσης δουλειές, και χρήμα, και κάμποσο χρήμα ακόμη. Αλλιώς δεν είναι πολιτισμός, είναι ο κόσμος του Μαντ Μαξ — δηλαδή φασισμός.
Κάπως έτσι και με την κριτική —την «επίθεση»— στο Facebook. (Αν και στο πολύ πιο χαλαρό: όταν ασκούν κριτική, τα ΜΚΔ δεν το κάνουν με την όποια πολιτική βαρύτητα ενός γκραφίτι, αλλά συνήθως στο πόδι, μωρολογώντας επί 48 ώρες το πολύ. Μετά στρέφονται στον επόμενο influencer). Τον χώρο, δηλαδή, που έφερε τόσα δισεκατομμύρια κόσμο κοντά, που έχτισε συμπαγείς κοινότητες και κινήματα, που έφτιαξε δουλειές, που έχτισε μικρές επιχειρήσεις ων ουκ έστιν αριθμός, που πούλησε βιβλία και ταινίες και μουσική, που μάζεψε και προσέφερε λεφτά εκεί που τα καίγονταν, που έψαξε και βρήκε χαμένα ζώα, που συγκίνησε, που χάρισε άφθονο γέλιο, που έγινε δίαυλος επικοινωνίας, ουσιαστικής επικοινωνίας και σε κάθε τομέα, για ανθρώπους που διαφορετικά δεν θα μπορούσαν καν να την ονειρευτούν, που έδωσε φωνή και δημόσιο πρόσωπο κυριολεκτικά στον καθένα.
Πέραν τούτου όμως, που άλλωστε δεν έχει και πολλή σημασία εντέλει: η εύκολη και ανεκδοτολογικού τύπου αυτή κριτική δεν αφορούσε —και σε ανάλογες περιπτώσεις σχεδόν ποτέ δεν αφορά, για όνομα του καλού Θεού— τα κακά του Facebook, το λίπος και την πέτσα και τα κόκαλα που αγοράζουμε μαζί με το κρέας: τον πούρο αντιεπιστημονισμό, φέρ’ ειπείν, τις θεωρίες συνωμοσίας των ημίτρελων, τη δυνατότητα εξαγοράς ψήφων ακόμη και σε χώρες της Δύσης —υποτίθεται προπύργια του ορθολογισμού—, το ευφυές και ανέξοδο μανιπουλάρισμα ευεπιφόρων χρηστών, την προσφορά βήματος σε άτομα και ομάδες επιτηδείων που εκμεταλλεύονται την απαιδευσιά αγαθών ανθρώπων για να πουλήσουν την πραμάτεια τους (από τον Καμμένο που έκανε κόμμα ακριβώς χάρη στην πλατφόρμα και βρέθηκε από το τίποτα σε ρόλο αντιβασιλέως, μέχρι τον εσμό των εγκληματιών του αντιεμβολιαστικού «κινήματος» — υπάρχουν τόσα παραδείγματα).
Μα είπαμε: μαζί με το κρέας, θα πάρουμε και τον κατιμά. Όπως λέει και ο ιδρυτής του μέσου, «Senator, we run ads».
ΥΓ1. Μα είναι και για έναν ακόμη λόγο καλό το Facebook. (Βασικά, για άλλους χίλιους, αλλά έναν θέλω να τονίσω τώρα). Δεν περνά μέρα που να μη βλέπεις τα όριά σου. Δεν περνά μέσα που να μη βλέπεις πολλούς καλύτερούς σου, και δη στον τομέα σου. Δεν είχε ξαναγίνει αυτό ποτέ πριν στην ιστορία μας. Ποτέ δεν είχαμε την πολυτέλεια να είμαστε τόσο περήφανοι για τρίτους. Τι ωραία που γράφουν κάποιοι!
ΥΓ2. Περιορίστε τον χρόνο που ξοδεύετε στα social, δεν είναι για χόρταση. Είστε μέσα τρεις, τέσσερις, πέντε ώρες την ημέρα, χωρίς κανένα όφελος απολύτως. Είναι κρίμα, και είναι μεγάλη ήττα αυτή, η μεγαλύτερη που μπορούμε να σκεφτούμε: τσαλακώνετε και πετάτε στο καλάθι τον χρόνο σας μπροστά στα ίδια σας τα μάτια — και η πραγματική περιουσία σας είναι χρόνος, χρόνος, χρόνος: χρόνος και τίποτε άλλο. Επενδύστε τον αλλού.
