Ανασκόπηση 2025 - Τεχνητή Νοημοσύνη: Η χρονιά που οι πράκτορες εισέβαλαν στα γραφεία

Το 2025 ήταν η χρονιά που σταματήσαμε να αναρωτιόμαστε «τι συμβαίνει με την Τεχνητή Νοημοσύνη;» και αρχίσαμε να προσπαθούμε να προσαρμοστούμε στη νέα πραγματικότητα. Τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα (LLMs) ξεπέρασαν το ένα δισεκατομμύριο χρήστες, έγιναν πιο γρήγορα, πιο φθηνά, πιο ισχυρά και βρήκαν θέση στα κινητά μας τηλέφωνα για άμεση χρήση. Στην Ευρώπη, η ενεργοποίηση των πρώτων μέτρων του AI Act επιχειρεί να βάλει φρένο σε κακόβουλες χρήσεις, ενώ στις ΗΠΑ το AI Action Plan του Ντόναλντ Τραμπ λαμβάνει μέτρα επιτάχυνσης της καινοτομίας, αυξάνοντας ταυτόχρονα το ρίσκο. Την ίδια στιγμή, στις αίθουσες των δικαστηρίων εξελίχθηκαν οι πρώτες υποθέσεις με την Τεχνητή Νοημοσύνη στο επίκεντρο, ενώ πλήθος νέων υποθέσεων συσσωρεύονται καθημερινά και αναμένεται να οδηγήσουν σε καταιγισμό νέων προσφυγών. Στην πολιτική, στο χρηματιστήριο, στη βιομηχανία, στις υποδομές, στις χρηματοδοτήσεις, στην εκπαίδευση, η Τεχνητή Νοημοσύνη υπήρξε επίσης πρωταγωνιστής. Αν, ωστόσο, θέλαμε να ξεχωρίσουμε μία μόνο εξέλιξη που σηματοδοτεί τη φετινή χρονιά, αυτή δεν είναι άλλη από την εμφάνιση των πρακτόρων, που έκλεψαν κυριολεκτικά την παράσταση.

Οι πράκτορες ήρθαν για να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο οργανώνουμε την προσωπική και επαγγελματική μας ζωή. Δεν απαντούν απλώς σε ερωτήσεις, αλλά αναλαμβάνουν δουλειές, οργανώνουν ροές εργασίας, μιλούν με άλλα συστήματα, διαχειρίζονται χρήματα, ραντεβού, έγγραφα και γίνονται οι «σκιώδεις» βοηθοί μας ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και ανταγωνιστές μέσα στο ίδιο μας το σπίτι ή στο γραφείο.

Στη συνέχεια θα δούμε αυτές τις δέκα συν μία εξελίξεις που χαρακτήρισαν τη φετινή χρονιά και αναμένεται να αλλάξουν καθοριστικά το παιχνίδι στο μέλλον.

1. Γλωσσικά Μοντέλα: Ένα δισεκατομμύριο χρήστες και ανεβαίνουν

Στις αρχές του 2025 το λανσάρισμα του κινεζικού DeepSeek φάνηκε ότι αλλάζει το παιχνίδι στην ούτως ή άλλως ραγδαία εξελισσόμενη αγορά των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (LLMs), αποδεικνύοντας κυρίως ότι η αγορά της ΤΝ δεν αποτελεί μονοπώλιο αμερικανικών εταιρειών. Το DeepSeek αρχικά βαθμολογήθηκε ικανοποιητικά σε διάφορα benchmarks, χωρίς όμως να είναι το «εξυπνότερο» κινεζικό μοντέλο, καθώς το λιγότερο δημοφιλές Ernie της Baidu κινούνταν σε αντίστοιχα επίπεδα. Παρά τα φώτα της δημοσιότητας, οι επιδόσεις του DeepSeek συνολικά υπολείπονταν του legacy πλέον μοντέλου GPT-4o και του Gemini 2.5, τα οποία κυριαρχούσαν στις επιδόσεις το πρώτο εξάμηνο του έτους.

Ωστόσο, η αλλαγή σκηνικού του 2025 αποτυπώθηκε στη μαζική εμφάνιση δεκάδων νέων «μικρών» και εξειδικευμένων LLMs, που αναπτύχθηκαν για συγκεκριμένους σκοπούς. Εταιρείες όπως η Alibaba, η γαλλική Mistral, η NVIDIA αλλά και η OpenAI, λάνσαραν μικρά και πολύ μικρά μοντέλα, σχεδιασμένα για συγκεκριμένα task, με επακόλουθο τον καθορισμό διαφορετικών κριτηρίων αξιολόγησης επιδόσεων, ανάλογα με τη χρήση, όπως για παράδειγμα η συγγραφή κώδικα, η δημιουργική γραφή, η επεξεργασία μεγάλων κειμένων, η επαγγελματική χρήση και η ευελιξία σε περιβάλλον γραφείου, κ.α. Έτσι, άλλαξε η αντίληψη «ένα μοντέλο για όλες τις δουλειές» και διαμορφώθηκε μια τάση του στυλ «διάλεξε το μοντέλο ανάλογα με τη δουλειά που θέλεις να κάνεις».

Παράλληλα, τα LLMs άρχισαν να συνδέονται πιο οργανικά με το «ζωντανό» διαδίκτυο επαληθεύοντας τις πληροφορίες (fact checking) και μειώνοντας τις κλασικές «παραισθήσεις». Ταυτόχρονα, η χρήση «συνθετικών» δεδομένων εκπαίδευσης δημιούργησε έναν νέο τρόπο με τον οποίο «ταΐζουμε» τα μοντέλα, εξοικονομώντας χρόνο και βελτιώνοντας τις επιδόσεις τους. Για παράδειγμα, η Google, χρησιμοποίησε ως υλικό εκπαίδευσης τα δεδομένα που «δημιουργήθηκαν» από τις ερωτήσεις των χρηστών και τις απαντήσεις των παλιότερων μοντέλων βελτιώνοντας σημαντικά την ποιότητα των αποκρίσεων και τα σκορ στα τεστ επιδόσεων. Η μέθοδος αυτή οδήγησε σε μείωση του κόστους και του χρόνου συλλογής δεδομένων και εκπαίδευσης και υπόσχεται βελτίωση επιδόσεων σε εξειδικευμένους τομείς που δεν υπάρχουν επαρκή data.

Μέχρι τον Οκτώβριο του 2025 ο πήχης τον επιδόσεων τοποθετήθηκε ακόμη ψηλότερα. Στην κορυφή βρίσκουμε πλέον το GPT-5.1, στη «high» εκδοχή, το Gemini 3 Pro της Google και το Claude Opus 4.5 της Anthropic, με το τελευταίο να ξεχωρίζει στις εργασίες προγραμματισμού και αυτοματοποίησης, καθώς και στην αλληλεπίδραση με άλλα υπολογιστικά συστήματα.

Ενώ, τα πολύ μεγάλα μοντέλα, γίνονται πιο απαιτητικά σε υπολογιστική ισχύ το κόστος για τον τελικό χρήστη μέσα στο 2025 μειώθηκε εντυπωσιακά. Σύμφωνα με το AΙ Index Report του πανεπιστημίου Stanford, η τιμή ανά εκατομμύριο tokens για μοντέλα της δυναμικής του GPT-3.5, μειώθηκε, σε λιγότερο από δύο χρόνια, από περίπου 20 δολάρια σε λίγα μόλις σεντς.

Η πιο θεαματική εξέλιξη ωστόσο, πραγματοποιήθηκε σε επίπεδο χρηστών. Από 100 εκατομμύρια χρήστες το 2023, φτάσαμε μέσα στο 2024 στα 320 εκατομμύρια ενώ τον Οκτώβριο του 2025, οι χρήστες των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων παγκοσμίως υπολογίζεται ότι ξεπέρασαν το ένα δισεκατομμύριο! Συγκεκριμένα, στο πρώτο εξάμηνο του 2025 το ChatGPT συγκέντρωνε το 83% της συνολικής κίνησης των χρηστών, με το DeepSeek να φτάνει αμέσως μετά το λανσάρισμά του, στο 6% και το Gemini στο 5%, όμως γρήγορα, το Gemini, προς το φθινόπωρο διπλασίασε τους μηνιαίους χρήστες του και αναρριχήθηκε στη δεύτερη θέση των προτιμήσεων. Τον Αύγουστο του 2025 ο Nick Turley, επικεφαλής του ChatGPT, ανέφερε ότι η πλατφόρμα πλησιάζει τα 700 εκατομμύρια ενεργούς χρήστες κάθε εβδομάδα, δηλαδή τετραπλάσιους σε σχέση με το 2024, ενώ ο Altman λίγες εβδομάδες αργότερα, δήλωσε ότι η OpenAI εξυπηρετεί πλέον περισσότερους από 800 εκατομμύρια χρήστες κάθε μήνα, κρούοντας παράλληλα τον κώδωνα κινδύνου στους συνεργάτες του για την γρήγορη άνοδο του Gemini και τις επιδόσεις του μοντέλου 3 Pro. Την ίδια στιγμή, περισσότεροι από 500 εκατομμύρια χρήστες παγκοσμίως έχουν εγκαταστήσει την εφαρμογή ChatGPT στο κινητό τους τηλέφωνο ή στο τάμπλετ.

2. Θεσμοί: Ευρωπαϊκή πρόληψη vs Αμερικανικής καινοτομίας

Ως ημερομηνία έναρξης εφαρμογής του πολυσυζητημένου Ευρωπαϊκού ρυθμιστικού πλαισίου για την ΤΝ, του περίφημου AI ACT[], έχει οριστεί ο Αύγουστος του 2026. Ορισμένες ρυθμίσεις, ωστόσο, τέθηκαν ήδη σε εφαρμογή νωρίτερα το 2025. Συγκεκριμένα, από το Φεβρουάριο, δυο ρητές υποχρεώσεις δεσμεύουν τα κράτη μέλη της ΕΕ, τα οποία τηρούν μια πιο συντηρητική, σκεπτική και προσεκτική στάση, έναντι αμερικανών και κινέζων, στην υιοθέτηση της νέας τεχνολογίας. Οι υποχρεώσεις αυτές αφορούν 1) στον γραμματισμό στην ΤΝ και 2) στην απαγόρευση χρήσης συστημάτων ΤΝ μη αποδεκτού κινδύνου.

Σχετικά με τον γραμματισμό, οι πάροχοι και οι φορείς που αναπτύσσουν ή χρησιμοποιούν συστήματα ΤΝ υποχρεούνται να διασφαλίζουν, στο προσωπικό τους ικανοποιητικό επίπεδο κατάρτισης, επάρκειας και κατανόησης των συστημάτων αυτών Ο «γραμματισμός στην ΤΝ» νοείται ως σύνολο δεξιοτήτων που απαιτούνται για να καταλαβαίνει και να αξιολογεί κάποιος τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ένα σύστημα και να μπορεί να κάνει χρήση του με υπεύθυνο τρόπο. Στην πραγματικότητα αποτελεί μια σοβαρή εκπαιδευτική διαδικασία και όχι ένα τυπικό σεμινάριο και γι’ αυτό το λόγο τίθενται ερωτήματα κατά πόσο μπορεί να εφαρμοστεί ουσιαστικά στις παρούσες συνθήκες.

Σχετικά με τα συστήματα μη αποδεκτού κινδύνου, το AI ACT απαγορεύει από φέτος πλήρως:
Α) Τα συστήματα που χρησιμοποιούν τεχνικές που στοχεύουν στην αλλαγή της ανθρώπινης συμπεριφοράς με χειριστικές πρακτικές, υπονομεύοντας την ικανότητα των ανθρώπων να λάβουν τεκμηριωμένες αποφάσεις, που προκαλούν βλάβη ή εκμεταλλεύονται ευάλωτες ομάδες, όπως παιδιά, ηλικιωμένους, αναπήρους, κ.α.
Β) Τα συστήματα κοινωνικής βαθμολόγησης από δημόσιες αρχές, που αξιολογούν την «αξιοπιστία» των πολιτών με βάση την πραγματική ή προβλεπόμενη συμπεριφορά τους και τα προσωπικά τους χαρακτηριστικά.
Γ) Τα συστήματα εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο» σε δημόσιους χώρους για σκοπούς επιβολής του νόμου, με αυστηρά καθορισμένες κατηγορίες εξαιρέσεων, την αναζήτηση θυμάτων, τις σοβαρές απειλές κατά της ζωής ή την τρομοκρατία και την δίωξη συγκεκριμένων βαρέων αδικημάτων.

Ενώ λοιπόν η Ευρώπη, ως συνήθως, εφαρμόζει την «αρχή της προφύλαξης», στην άλλη όχθη του Ατλαντικού το AI Action Plan της κυβέρνησης Τραμπ τοποθετεί τις ΗΠΑ στον ρόλο του «επιταχυντή». Η αμερικανική στρατηγική αποστασιοποιείται από την υπερρυθμιστική προσέγγιση της προηγούμενης κυβέρνησης, του Τζο Μπάιντεν, ευνοώντας την καινοτομία με μια λογική ρύθμισης εκ των υστέρων, δηλαδή αφού έχει ήδη διαμορφωθεί ελεύθερα το τεχνολογικό πλαίσιο. Η αμερικανική στάση απέναντι στην ανάπτυξη της ΤΝ αποτυπώνεται καθαρά στο από 23 Ιουλίου 2025 σχέδιο δράσης του Λευκού Οίκου, όπου προτείνεται μια νέα στρατηγική γύρω από τρεις βασικούς πυλώνες:
Α) Την επιτάχυνση της καινοτομίας,
Β) Την ανάπτυξη κρίσιμων υποδομών υπό αμερικανικό έλεγχο, κυρίως εντός των ΗΠΑ, και
Γ) Την εδραίωση ηγετικού ρόλου των ΗΠΑ στη διεθνή διπλωματία και στην ασφάλεια της ΤΝ.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν δύο παράλληλοι μετασχηματισμοί σχετικά με την ενέργεια και την άμυνα. Η απλούστευση των διαδικασιών αδειοδότησης για παραγωγή ενέργειας, με το επιχείρημα της κάλυψης των αυξανόμενων αναγκών των data centers, ανοίγει τον δρόμο για μικρής κλίμακας πυρηνικούς αντιδραστήρες ως πηγή «επαρκούς, φθηνής και καθαρής» ενέργειας. Στο πεδίο της άμυνας, το σχέδιο συνδέεται με την υλοποίηση ενός προγράμματος 16 δισ. δολαρίων με σκοπό την ανάπτυξη αυτόνομων οπλικών συστημάτων και τον ριζικό μετασχηματισμό των στρατιωτικών δομών και διαδικασιών.

Στο αμέσως επόμενο διάστημα μένει να φανεί αν η πολιτική της ΕΕ θα αποδειχθεί εφαρμόσιμη στην πράξη ή θα μείνει ένα θεσμικό ιδεώδες που τίθεται στο περιθώριο από την ίδια τη δυναμική της τεχνολογίας και αν, αντίστοιχα, το αμερικανικό σχέδιο θα λειτουργήσει ως πραγματικός μοχλός καινοτομίας ή θα προκαλέσει μια αλυσιδωτή αντίδραση, με απρόβλεπτους κινδύνους και επιπτώσεις.

3. Προϊόντα και Υπηρεσίες: Η ΤΝ γίνεται native

Οι εξελίξεις του 2025 είχαν αντίκτυπο και τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζονται τα ίδια τα προϊόντα και οι υπηρεσίες. Η λογική «προσθέτω ένα AI feature» σε μια ήδη υπάρχουσα εφαρμογή μοιάζει πλέον παλιομοδίτικη. Το κυρίαρχο mindset μετατοπίστηκε από την προσθήκη «δυνατοτήτων» ΤΝ στον επανασχεδιασμό «βάσει» της ΤΝ. Δηλαδή, η ΤΝ δεν προστίθεται απλώς πάνω σε ένα προϊόν ή μια υπηρεσία ως «έξυπνη» επέκταση , αλλά γίνεται εγγενές στοιχείο των προϊόντων και των υπηρεσιών, τα οποία σχεδιάζονται και αναπτύσσονται εξαρχής ως «AI-native». Η προσέγγιση αυτή διαφέρει από την embedded ΑΙ, δηλαδή την ενσωμάτωση σε μια ήδη υπάρχουσα εφαρμογή. Στην περίπτωση της AI-native αρχιτεκτονικής η ΤΝ αποτελεί το «νευρικό σύστημά» του προϊόντος ή αν το θέσουμε με αριστοτελικούς όρους, το ουσιαστικό εκείνο χαρακτηριστικό που αν το αφαιρέσει κανείς, το προϊόν παύει να είναι αυτό που είναι.

Μέσα στο 2025 είδαμε θεαματική πρόοδο σε γνωστά προϊόντα και υπηρεσίες αυτού του είδους, όπως ενδεικτικά το Jasper, το Perplexity, το Devin, το Bland, το ElevenLabs που λειτουργούν εξαρχής με αυτήν τη λογική, αφού χωρίς την παραγωγική ΤΝ, οι υπηρεσίες τους δεν υφίστανται καν. Στην ίδια κατεύθυνση κινήθηκαν οι παραδοσιακοί παίκτες της ψηφιακής αγοράς. Τα νέα Windows ενσωματώνουν τον Copilot ολοένα και βαθύτερα στο λειτουργικό, ως κεντρικό πράκτορα του συστήματος και όχι ως απλή λειτουργία αναζήτησης, ενώ το Chrome Browser με τον Gemini προσφέρει περιβάλλον σύνθεσης της πληροφορίας που υπερβαίνει την προβολή των αποτελεσμάτων μιας αναζήτησης.

Παράλληλα, σε περιβάλλοντα κοινωνικής δικτύωσης και πλατφόρμες όπως το Academia, το Linkedin και το TikTok, είδαμε μέσα στο 2025 να μεταβάλλεται ριζικά η εμπειρία του χρήστη. Για παράδειγμα, στο Academia η ΤΝ ανασυνθέτει ολόκληρο το περιεχόμενο σε βίντεο, κόμιξ και pοdcast και σε κάθε περίπτωση μαθαίνει όλο και περισσότερα από την συμπεριφορά των χρηστών και δημιουργεί εξατομικευμένες ροές.

4. Δικαιοσύνη: Η ΤΝ στο εδώλιο του κατηγορουμένου

Το 2025 θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως μια χρονιά που η ΤΝ απασχόλησε τις αίθουσες των δικαστηρίων. Είχαμε διώξεις για deepfakes, αγωγές για αυτοκτονία και μια εμβληματική δικαστική απόφαση για τα πνευματικά δικαιώματα των δεδομένων εκπαίδευσης των LLM. Παρακάτω θα δούμε συνοπτικά τρεις χαρακτηριστικές περιπτώσεις.

Καταδίκη για Deepfakes στις ΗΠΑ: Ο Dazhon Darien, πρώην διευθυντής φυσικής αγωγής σε σχολείο της Βαλτιμόρης, δημιούργησε ένα deepfake αρχείο με τη φωνή του λυκειάρχη Eric Eiswert, στο οποίο παρουσιαζόταν να εκφράζει ρατσιστικά και αντισημιτικά σχόλια για μαθητές και προσωπικό του σχολείου. Το αρχείο έγινε viral στα social media με αποτέλεσμα την απομάκρυνση του λυκειάρχη από το σχολείο αλλά και την δημόσια κατακραυγή του που σε συνδυασμό με τις αντιδράσεις του κόσμου, οδήγησαν στην λήψη μέτρων αστυνομικής προστασίας του. Η έρευνα ωστόσο κατέληξε ότι η ηχογράφηση ήταν πλαστή και είχε δημιουργηθεί με ΤΝ, ως πράξη εκδίκησης. Ο Darien καταδικάστηκε σε τέσσερις μήνες φυλάκιση, σε μία από τις πρώτες αποφάσεις όπου deepfake υλικό ΤΝ αντιμετωπίζεται ποινικά ως προϊόν δυσφήμισης και επισύρει μια σχετικά ήπια, σε αυτήν την περίπτωση, καταδίκη.

Το ChatGPT κατηγορείται για την αυτοκτονία ανηλίκου: Τον Αύγουστο του 2025, οι γονείς του 16χρονου Adam Raine κατέθεσαν αγωγή κατά της OpenAI και του Sam Altman στο ανώτερο δικαστήριο της Καλιφόρνια, υποστηρίζοντας ότι για μήνες ο έφηβος συνομιλούσε με το ChatGPT, στην έκδοση GPT-4o, εκθέτοντας επανειλημμένα αυτοκτονικές σκέψεις και ότι το σύστημα όχι μόνο δεν τον αποθάρρυνε επαρκώς, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις φέρεται να επικύρωνε την απελπισία του και να παρείχε επικίνδυνες «συμβουλές».

Η αγωγή στηρίζεται στον άδικο θάνατο του εφήβου, επικαλούμενη πλημμελή σχεδιασμό και παραβίαση υποχρεώσεων ασφάλειας του προϊόντος. Οι γονείς ισχυρίζονται ότι στο πλαίσιο του ανταγωνισμού και προκειμένου να αποκτήσει πλεονέκτημα έναντι άλλων LLM, η OpenAI χαλάρωσε συνειδητά τις ασφαλιστικές δικλείδες γύρω από συζητήσεις αυτοτραυματισμού, ώστε το chatbot να εμφανίζεται πιο «ανθρώπινο» χωρίς να διακόπτει τις συνομιλίες γύρω από επικίνδυνα θέματα[]. Η OpenAI από την πλευρά της αρνείται την ευθύνη και με επίσημη απάντησή της τον Νοέμβριο του 2025 υποστηρίζει ότι το ChatGPT διαθέτει μηχανισμούς παραπομπής σε γραμμές βοήθειας και ότι ο έφηβος «παρέκαμψε» τις οδηγίες χρήσης και τα όρια ηλικίας, ενώ δεσμεύεται για ενίσχυση των γονικών ελέγχων και των εργαλείων προστασίας.

Παρότι η υπόθεση βρίσκεται ακόμα σε αρχικό στάδιο, τίθενται κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με την απόδοση νομικής και ηθικής ευθύνης και αναδεικνύεται το λεγόμενο responsibility gap, το κενό δηλαδή ευθύνης που προκύπτει όταν κανένα από τα πρόσωπα, φυσικά ή νομικά, ή ομάδες προσώπων δεν μπορεί να θεωρηθεί άμεσα ή εξολοκλήρου υπεύθυνο για ένα επιβλαβές αποτέλεσμα. Κενό ευθύνης, συναντάμε γενικά σε σύνθετες και πολύπλοκες καταστάσεις όπου το κρινόμενο αποτέλεσμα, ενώ προϋποθέτει τη συμμετοχή πολλών προσώπων ή φορέων σε προγενέστερα από το αποτέλεσμα στάδια, τελικώς δεν μπορεί να προβλεφθεί ή να ελεγχθεί με ακρίβεια. Στα LLMs όπου τα παραγόμενα κείμενα αποτελούν αναδυόμενο φαινόμενο, προερχόμενο από τα δεδομένα των συστημάτων, χωρίς ωστόσο να μπορεί να προβλεφθεί το περιεχόμενό τους, το ζήτημα απόδοσης ευθυνών, παραμένει ένα ανοιχτό θέμα.

Η τραγική ιστορία του Reine αποτελεί ένα ορόσημο για τις μελλοντικές σχέσεις ανθρώπων και μηχανών καθώς και προοίμιο για συζητήσεις ηθικών και νομικών ζητημάτων σχετικά με τον έλεγχο της συμπεριφοράς των LLMs.

Getty Images vs Stability AI. Η πρώτη μεγάλη απόφαση για τα training data: Στις 4 Νοεμβρίου 2025 το High Court του Ηνωμένου Βασιλείου εξέδωσε την πολυσυζητημένη απόφαση στην υπόθεση Getty Images vs Stability AI, για το αν η εκπαίδευση μοντέλων ΤΝ σε προστατευόμενες από πνευματικά δικαιώματα εικόνες συνιστά παραβίαση του νομικού πλαισίου περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Η Getty Images, αμερικανική εταιρεία οπτικοακουστικού περιεχομένου και διαχειρίστρια δικαιωμάτων 477 εκατομμυρίων εικόνων φωτογραφικού και κινηματογραφικού υλικού, υποστήριξε ότι το υλικό της, προσβάσιμο από τις μηχανές αναζήτησης, χρησιμοποιήθηκε χωρίς άδεια για την εκπαίδευση του Stable Diffusion και ότι τόσο η φάση εκπαίδευσης όσο και η βασισμένη σε αυτές αναπαραγωγή από τα LLMs συνιστούν παράνομες αναπαραγωγές των έργων της. Η Stability αντέτεινε ότι η διαδικασία μηχανικής μάθησης έγινε εκτός Ηνωμένου Βασιλείου και συνεπώς τα δικαιώματα της Getty στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν δύνανται να ενεργοποιηθούν: ο ισχυρισμός περιόρισε τις αξιώσεις της Getty στο θέμα αναπαραγωγής και αντιγραφής των έργων της. Το High Court απεφάνθη, ότι οι εξαγόμενες από το μοντέλο εικόνες μπορούν να θεωρηθούν μεν «παράγωγα προϊόντα» (articles κατά το αγγλικό δίκαιο), αλλά αυτά δεν συνιστούν «παραποιημένο αντίγραφο», διότι, σύμφωνα με τα αποδεικτικά στοιχεία, δεν περιέχουν, ούτε σε κάποια χρονική στιγμή περιείχαν, αναγνώσιμες ή ανακτήσιμες αντιγραφές συγκεκριμένων εικόνων της Getty Images. Έτσι, απορρίφθηκαν και οι βασικές αξιώσεις για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων δημιουργώντας ένα ευνοϊκό προηγούμενο για τη χρήση training data από τα μεγάλα μοντέλα. Σημειωτέον ότι η υπόθεση δεν πρέπει να θεωρείται τελεσίδικη καθώς η Getty Images και άλλοι κάτοχοι δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας αναζητούν νομικές βάσεις για το αν και υπό ποιες συνθήκες το μαζικό data mining με σκοπό την εκπαίδευση μοντέλων μπορεί και πρέπει να προϋποθέτει αδειοδότηση ή απόδοση δικαιωμάτων στους δικαιούχους.

5. Προπαγάνδα: Εκστρατείες δηλητηρίασης δεδομένων

Οι εκστρατείες δηλητηρίασης δεδομένων (data poisoning) αποτέλεσαν κατά το 2025 ένα φαινόμενο που είχε κυρίως ως στόχο να επηρεαστούν τα δίκτυα από τα οποία αντλούν πληροφορίες οι μηχανές αναζήτησης και οι βάσεις γνώσης των LLMs. Τυπικά, το φαινόμενο παραπέμπει σε πρακτικές αντιπαραθετικής (adversarial) μηχανικής μάθησης, όπου εισάγονται σκόπιμα παραπλανητικά δεδομένα σε ένα σύστημα με σκοπό να το ξεγελάσουν. Καθώς το περιεχόμενο που παράγουν τα γλωσσικά μοντέλα αποκτά όλο και μεγαλύτερη ισχύ, η κακόβουλη εκστρατεία χειραγώγησης των δεδομένων εκπαίδευσής τους αποκτά πολιτικό, οικονομικό και ευρύτερα κυριαρχικό ενδιαφέρον. Στις αρχές του 2025, όπως αποκαλύφθηκε από τους συντάκτες του ABC News, υπήρξε μια συντονισμένη επιχείρηση φιλορωσικής προπαγάνδας στην Αυστραλία με σκοπό να επηρεάσει τη κοινή γνώμη εν όψη των εκλογών του Μαΐου. Αυτό που συνέβη, συνοπτικά, είναι ότι μια ιστοσελίδα που ανήκει σε δίκτυο 180 περίπου αυτοματοποιημένων ειδησεογραφικών sites, η Pravda Australia, άρχισε να δημοσιεύει τον Νοέμβριο του 2024 προπαγανδιστικά άρθρα, ψευδείς και κατασκευασμένες φιλοκρεμλινικές ειδήσεις, σχεδιασμένες πρωτίστως για να ανιχνευθούν από crawlers, δηλαδή αυτοματισμούς των μηχανών αναζήτησης, για να ενσωματωθούν και να μολύνουν, στη συνέχεια, στη βάση γνώσης των LLMs. Η παραγωγή αυτού του περιεχομένου αυξανόταν σταδιακά και γιγαντώθηκε στα μέσα Μαρτίου του 2025, λίγο πριν από την προκήρυξη των τοπικών εκλογών στην Αυστραλία.

Παρότι δεν υπάρχουν πειστικές ενδείξεις ότι αυτές οι εκστρατείες δηλητηρίασης έχουν οποιαδήποτε επίδραση στα εκλογικά αποτελέσματα, αποτελούν ένα σήμα κινδύνου για την ευαλωτότητα των γλωσσικών μοντέλων αλλά και μια απόδειξη ότι η ΤΝ θα αποτελέσει στόχο των κέντρων παραπληροφόρησης με στόχο την αποκόμιση πολιτικού οφέλους. Σε αυτό το πλαίσιο, αναλύσεις του CETaS, του Ινστιτούτου Alan Turing, για τις εκλογικές διαδικασίες του 2025, έδειξαν ότι η απειλή της εκλογικής παραπληροφόρησης με εργαλεία ΤΝ έχει γίνει πλέον δομικό χαρακτηριστικό του νέου περιβάλλοντος ενημέρωσης. Συγκεκριμένα έθεσαν 300 ερωτήματα, που βασίζονταν σε δέκα ψευδείς αφηγήσεις, προς κορυφαία chatbots, όπου αποδείχθηκε ότι σχεδόν στο 17% των απαντήσεων που παρήγαγαν τα γλωσσικά μοντέλα επιβεβαίωναν ή ενίσχυαν τα συγκεκριμένα ψευδή αφηγήματα.

Πέρα από τη δηλητηρίαση δεδομένων, στην εκλογική παραπληροφόρηση κατά το 2025, επιστρατεύτηκαν και τεχνικές deepfakes συνδυασμένες με οικονομική εξαπάτηση. Σύμφωνα με την ίδια πηγή (CETaS), σε προεκλογικές εκστρατείες στην Ρουμανία, την Τσεχία και τον Καναδά, παρατηρήθηκε το φαινόμενο διάδοσης ψευδών βίντεο στα οποία πολιτικοί εμφανίζονταν να προωθούν ανύπαρκτες «κρατικές» επενδύσεις ή «ευκαιρίες» επενδύσεων σε κρυπτονομίσματα, με στόχο να αποσπάσουν τραπεζικά στοιχεία από ανυποψίαστους ψηφοφόρους. Αντίστοιχες περιπτώσεις εντοπίστηκαν το 2025 στην Ιρλανδία, στη Μολδαβία, στη Νότια Κορέα και στον Ισημερινό πάντα με σκοπό την επιρροή των εκλογικών αποτελεσμάτων.

Η δημιουργία ψευδών ειδήσεων, παραπληροφόρησης και χειραγώγησης της εκλογικής βάσης δεν αποτελούν νέο πρόβλημα, ωστόσο, οι προσπάθειες δηλητηρίασης των συστημάτων ΤΝ που επηρεάζουν τους ψηφοφόρους είναι κάτι που θα μας απασχολήσει στο μέλλον. Όπως σημειώνεται στην ίδια ανάλυση, στις τελευταίες εκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο ένας στους οκτώ ψηφοφόρους εμπιστεύτηκε τα LLMs για απαντήσεις σχετικά με το πρόγραμμα και την αξία των υποψηφίων, κάτι που αποτυπώνει την αυξανόμενη δύναμη των LLMs στην λήψη καθοριστικών για τη κοινωνική και πολιτική ζωή αποφάσεων.

6. Εκπαίδευση: Study buddies για κάθε μαθητή

Στις ΗΠΑ το 2025 η ΤΝ πέρασε οριστικά το κατώφλι της σχολικής τάξης με υπογραφή του προέδρου Τραμπ. Δεν μιλάμε πια για χρήση μεμονωμένων «έξυπνων» εργαλείων, αλλά το όραμα ενός οικοσυστήματος όπου κάθε μαθητής και κάθε εκπαιδευτικός θα έχει πρόσβαση σε έναν εξατομικευμένο βοηθό, έναν ψηφιακό study buddy στη σχολική τσάντα του αλλά και στο σπίτι. Η θεσμική αποτύπωση αυτού του οράματος έγινε τον περασμένο Απρίλιο με το εκτελεστικό διάταγμα με τίτλο «Advancing Artificial Intelligence Education for American Youth» το οποίο στοχεύει ρητά στον καθολικό γραμματισμό στην ΤΝ, ήδη από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, ώστε η «νέα γενιά της Αμερικής» να πρωταγωνιστήσει στις νέες συνθήκες. Το διάταγμα προβλέπει ομάδα εργασίας υπό τον διευθυντή του γραφείου επιστήμης και τεχνολογίας του Λευκού Οίκου, με αποστολή την εισαγωγή της ΤΝ σε σχολεία, καθώς και αναθεώρηση χρηματοδοτικών προγραμμάτων, ώστε οι εκπαιδευτικοί να αποκτούν πρόσβαση στα εργαλεία ΤΝ που θα τους απαλλάσσουν άμεσα από χρονοβόρα διοικητικά καθήκοντα. Η λογική συνοψίζεται στην οργανική ένταξη της ΤΝ στη διδακτική διαδικασία, υποστηρίζοντας τεχνικά την προετοιμασία μαθημάτων, τη διαφοροποίηση του εκπαιδευτικού υλικού ανάλογα με τις ανάγκες των μαθητών και στη διευκόλυνση της αξιολόγησης των μαθητών, σε επίπεδο γνώσης και κατανόησης, έτσι ώστε ο εκπαιδευτικός να μπορεί να αφιερώνει περισσότερο χρόνο στη σχέση με τον μαθητή και λιγότερο στη «γραφειοκρατία» της σχολικής τάξης.

Έρευνες δείχνουν ότι περίπου 60% των δασκάλων και καθηγητών χρησιμοποίησαν κάποιο εργαλείο ΤΝ τη σχολική χρονιά 2024–25[], με τα ποσοστά να είναι ακόμη υψηλότερα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση αγγίζοντας το 66%, ενώ καταγράφηκε ότι το 69% των νέων εκπαιδευτικών χρησιμοποιούν εργαλεία ΤΝ για την υποβοήθηση του διδακτικού έργου τους. Όσοι κάνουν συστηματική χρήση των εργαλείων αναφέρουν ότι «κερδίζουν» μέχρι και έξι ώρες φόρτου εργασίας την εβδομάδα, εξοικονομώντας κυρίως χρόνο από την προετοιμασία μαθημάτων, τη δημιουργία φύλλων εργασίας και την προσαρμογή υλικού για μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες. Από την πλευρά των μαθητών, η εικόνα είναι ακόμη πιο ενθαρρυντική. Έρευνες φορέων, όπως το Digital Education Council και το Harvard Edu, δείχνουν ότι περίπου το 86% των φοιτητών και μαθητών χρησιμοποιούν στις σπουδές τους εργαλεία ΤΝ, ενώ πάνω από τους μισούς (54%) τα χρησιμοποιούν σε εβδομαδιαία βάση. Το ChatGPT είναι το πιο διαδεδομένο εργαλείο, με περίπου δύο στους τρεις φοιτητές να το αναφέρουν ως κύριο βοηθό μελέτης. Ως πιο συχνές χρήσεις αυτών των εργαλείων αναφέρονται η άντληση ιδεών για την έναρξη μιας εργασίας, η σύνοψη δυσνόητων κειμένων, η αναζήτηση πληροφοριών, η επεξήγηση εννοιών και ο γραμματικός έλεγχος. Με άλλα λόγια, η ΤΝ λειτουργεί ήδη ως ένας διαρκώς διαθέσιμος study buddy, πρόθυμος να απαντήσει σε κάθε απορία και να κάνει οποιαδήποτε δουλειά, οποιαδήποτε ώρα.

Αυτή η εξάπλωση εγείρει νέα ερωτήματα σχετικά με τις διαφορές προσβασιμότητας των μαθητών στη νέα τεχνολογία, αλλά και για την ποιότητα των μαθησιακών αποτελεσμάτων, ακόμα και για τον βαθμό εξάρτησης των μαθητών από την ευκολία των chatbot. Τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι όσοι μαθητές δεν έχουν πρόσβαση στα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα ή παραμένουν καχύποπτοι απέναντι σε αυτά, σύντομα θα υστερούν σε επιδόσεις από τους άλλους μαθητές και θα δημιουργηθεί με αυτόν τον τρόπο ένα μαθητικό περιβάλλον δύο ταχυτήτων που στο πέρασμα του χρόνου ίσως είναι δύσκολο να γεφυρωθεί. Παράλληλα, όμως πολλαπλασιάζονται οι ανησυχίες που αφορούν στην ποιότητα μάθησης, την ακαδημαϊκή εντιμότητα αλλά και την πιθανή μείωση των γνωστικών ικανοτήτων εν γένει. Πανεπιστήμια σε Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο να αλλάξουν άμεσα τις μορφές αξιολόγησης καταργώντας τη συγγραφή δοκιμίων, καθώς φοιτητές δηλώνουν σε μεγάλα ποσοστά ότι χρησιμοποιούν το ChatGPT για εργασίες και εξετάσεις, είτε ως βοήθημα είτε ως κύριο μέσο συγγραφής. Μια πρόσφατη πιλοτική μελέτη του MIT Media Lab, εξετάζει τις πιθανές γνωσιακές επιπτώσεις της συστηματικής χρήσης των γλωσσικών μοντέλων στη συγγραφή ακαδημαϊκών και σχολικών κειμένων.

Ωστόσο το 2025 αποτελεί το έτος ένταξης της ΤΝ, τόσο θεσμικά όσο και ιδιωτικά, στην εκπαιδευτική διαδικασία. Το ερώτημα δεν αφορά πλέον αν οι μαθητές θα πρέπει να χρησιμοποιούν ή όχι ΤΝ, αλλά αν τα εκπαιδευτικά συστήματα θα καταφέρουν να προσαρμοστούν στις νέες καταιγιστικές αλλαγές. Ένας study buddy για κάθε μαθητή μπορεί να αποτελέσει μέσο «επιτάχυνσης» και βελτίωσης της γνώσης, μέσο δημοκρατικό που θα αμβλύνει τις διαφορές και θα επιτρέψει μια κυριολεκτικά προσωποποιημένη και αυτορρυθμιζόμενη μάθηση που δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τη διαθεσιμότητα και την ικανότητα του εκπαιδευτικού. Από την άλλη πλευρά όμως, ένας study buddy μπορεί να αποτελέσει έναν διαφορετικό μηχανισμό ετερονομίας που όχι μόνο δεν θα προάγει τη γνώση και την εξατομικευμένη διδασκαλία αλλά θα εγκλωβίσει το εκπαιδευτικό σύστημα σε έναν «γνωσιακό εξισωτισμό» με την έννοια ότι ενδέχεται να χαθεί η ποικιλομορφία περιεχομένου και ο πλουραλισμός ιδεών και μεθόδων.

7. Αυτοκίνηση: Ταξιτζήδες στο μουσείο;

Ίσως ακόμα και σήμερα η κυριαρχία των αυτοοδηγούμενων οχημάτων στους δρόμους να ακούγεται ως σενάριο επιστημονικής φαντασίας ή μια «υπόσχεση» που είναι δύσκολο να τηρηθεί, ωστόσο, το 2025 ήταν μια χρονιά που τα ρομποταξί κινήθηκαν, αθόρυβα και σιγά, βγαίνοντας από το περιβάλλον δοκιμών και κάνοντας αισθητή την παρουσία τους στις μεγάλες πόλεις. Στις ΗΠΑ, η Waymo, η εταιρεία που γεννήθηκε μέσα από το project της Google για την αυτόνομη αυτοκίνηση, έχει πλέον εξελιχθεί στον πιο έμπειρο «ταξιτζή» της αγοράς. Η εταιρεία έχει θέσει ως αποστολή της να γίνει «ο πιο αξιόπιστος οδηγός στον κόσμο» και στόχο της να μειώσει τον αριθμό τροχαίων που με τα σημερινά δεδομένα υπολογίζονται να στοιχίζουν τις ζωές 1,4 εκατομμυρίων ανθρώπων ετησίως. Το όραμα της εταιρείας είναι η δημιουργία ενός ασφαλέστερου, οικονομικού και βιώσιμου για το περιβάλλον συστήματος μεταφορών. Το 2025 ο στόλος της Waymo μετέφερε επιβάτες σε πόλεις όπως το Σαν Φρανσίσκο, το Λος Άντζελες, το Φοίνιξ, η Ατλάντα και το Όστιν, πραγματοποιώντας 250.000 πλήρως αυτόνομες διαδρομές την εβδομάδα ξεπερνώντας τα 10 εκατομμύρια «δρομολόγια χωρίς οδηγό» συνολικά.

Η πραγματική είδηση για την αυτόνομη αυτοκίνηση, ωστόσο, ήρθε από το «νησί». Τον Οκτώβριο του 2025 ανακοινώθηκε ότι τα οχήματα της Waymo θα αρχίσουν δοκιμαστικές διαδρομές στο Λονδίνο, μια πόλη στην οποία η χρήση των ταξί συνδέεται με την αστική κουλτούρα και την ιστορία της αυτοκίνησης. Αρχικά τα ρομποταξί προβλέπεται να κυκλοφορούν συνοδεία «εκπαιδευτών» με στόχο να προσφέρουν πλήρως αυτόνομες διαδρομές το 2026, σε συνεργασία με το βρετανικό Υπουργείο Μεταφορών και τον κυβερνητικό οργανισμό Transport for London. Η απόφαση αυτή συνδέεται άμεσα με το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο του Ηνωμένου Βασιλείου για τα αυτοοδηγούμενα οχήματα και την «fast-track» πολιτική ένταξης πιλοτικών υπηρεσιών ταξί και λεωφορείων χωρίς οδηγό, η οποία προβλέπεται να ξεκινήσει ένα χρόνο νωρίτερα από τον αρχικό σχεδιασμό.

Στο επίπεδο του ανταγωνισμού, η Tesla επιχειρεί να εκτείνει ή να επαναπροσδιορίσει την ταυτότητά της ως εταιρεία ρομποταξί. Στο Τέξας, όπου ξεκίνησε πιλοτικό πρόγραμμα το καλοκαίρι του 2025, ο στόλος των Model Y που λειτουργεί ως ρομποταξί αναμένεται να διπλασιαστεί και να επεκταθεί σε 6 τουλάχιστον ακόμα πόλεις των ΗΠΑ στους αμέσως επόμενους μήνες.

Ο δρόμος της αυτοκίνησης ωστόσο δεν είναι στρωμένος μόνο με επιτυχίες. Ο κολοσσός της General Motors, μετά από τις αποτυχίες και το ατύχημα του προγράμματος Cruise, σταμάτησε την ανάπτυξη ρομποταξί και αποφάσισε μέσα στο 2025 να στραφεί στην ανάπτυξη αυτόνομων οχημάτων για ατομική χρήση.

Τα ρομποταξί θα πρέπει να τα αντιληφθούμε ως την κορυφή του παγόβουνου μιας βιομηχανίας που μετασχηματίζεται ριζικά. Η εξέλιξη των αυτοοδηγούμενων οχημάτων εξαρτάται ριζικά από το μέλλον της ηλεκτροκίνησης καθώς χωρίς γρήγορη και φθηνή φόρτιση, τα ρομποταξί δεν θα μπορέσουν να κυριαρχήσουν στους δρόμους. Σε αυτήν την κατεύθυνση, η κινεζική BYD ανακοίνωσε το 2025 το σύστημα «flash charging» που υπόσχεται έως και 400–470 χιλιόμετρα αυτονομίας με μόλις πέντε λεπτά φόρτισης, με ισχύ 1.000 kW, δηλαδή διπλάσια από τα σημερινά superchargers της Tesla. Ταχεία φόρτιση και πυκνό δίκτυο σταθμών αποτελούν, πέραν όλων των άλλων, τις βασικότερες προϋποθέσεις για την επιτυχή και ευρεία κυκλοφορία των οχημάτων τεχνητής νοημοσύνης. Αν όλα αυτά συμβούν, τα αυτοοδηγούμενα οχήματα σύντομα θα αποτελούν άσχημα νέα για εκατομμύρια επαγγελματίες οδηγούς και η φράση «ταξιτζήδες στο μουσείο» δεν θα ακούγεται σαν κακόγουστο λογοπαίγνιο. Το βέβαιο είναι ότι οι γρήγορες εξελίξεις σε αυτόν τον τομέα θα αλλάξουν ριζικά τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την ιδιοκτησία των αυτοκινήτων, το επάγγελμα του οδηγού καθώς και τον τρόπο των καθημερινών μετακινήσεών μας στις πόλεις.

8. Lets get Physical: Τα ανθρωποειδή ακολουθούν λαχανιασμένα

To 2025 δεν ήταν η χρονιά που τα ανθρωποειδή «κατέβηκαν» μαζικά στους δρόμους, αλλά η χρονιά που αποδείχθηκε ότι μπορούν, έστω σε περιορισμένη κλίμακα, να κάνουν μια δουλειά της προκοπής. Σε αντίθεση τα chatbot που καθιερώθηκαν ταχύτατα στην καθημερινότητά μας, τα ενσώματα ρομπότ εξακολουθούν να προχωρούν αργά, σκοντάφτοντας σε φυσικούς περιορισμούς, κόστη, μπαταρίες και κανονιστικές ρυθμίσεις, ακολουθώντας λαχανιασμένα τις εξελίξεις της τεχνητής νοημοσύνης.

Η Amazon, πρωτοπόρος στη χρήση αυτόματων συστημάτων ανακοίνωσε ότι μέσα στο 2025 ξεπέρασε το ορόσημο του ενός εκατομμυρίου ρομπότ στις αποθήκες και τα κέντρα διανομής της, ενώ λάνσαρε ένα νέο μοντέλο ΤΝ που βελτιώνει κατά περίπου 10% την αποδοτικότητα των ρομποτικών στόλων της. Βεβαίως δεν θα πρέπει να φαντάζεται κανείς ανθρωποειδή να τρέχουν στις αποθήκες της Amazon, αφού πρόκειται για τροχοφόρα και βιομηχανικά ρομπότ, όμως πρόκειται για μια εξέλιξη που δείχνει ότι η φυσική αυτοματοποίηση σε πραγματικές συνθήκες έχει ήδη πετύχει και είναι η σειρά των ανθρωποειδών να μπουν τώρα δειλά, σε μια αγορά όπου υπάρχει μέτρο σύγκρισης και ωριμότητα στη χρήση τέτοιων συστημάτων.

Ίσως το πιο εντυπωσιακό παράδειγμα για το 2025 ήταν η συνεργασία της Figure AI με τη BMW, όπου τα ανθρωποειδή Figure 02 δούλεψαν για έντεκα μήνες, δέκα ώρες την ημέρα, πέντε ημέρες την εβδομάδα, φόρτωσαν πάνω από 90.000 βαριά μεταλλικά εξαρτήματα και συνέβαλαν στην παραγωγή περισσοτέρων από 30.000 αυτοκινήτων BMW X3, καταγράφοντας συνολικά πάνω από 1.250 ώρες λειτουργίας έκαστο και περίπου 200 μίλια περπάτημα εντός του εργοστασίου.

Στον χώρο της εφοδιαστικής αλυσίδας, η Agility Robotics ανακοίνωσε ότι ο Digit, το ανθρωποειδές ρομποτάκι της, ξεπέρασε τις 100.000 μεταφορές κιβωτίων σε αποθήκη της GXO στην Τζόρτζια. Ο Digit που εποπτεύεται από ένα cloud σύστημα αυτοματισμού, το Agility Arc, είναι διασυνδεδεμένος με το κεντρικό σύστημα διαχείρισης της αποθήκης, γεγονός που τον καθιστά σχετικά αυτόνομο περιφερειακό «υποσύστημα». Η Amazon έσπευσε να υιοθετήσει τους πρώτους Digit και το εργοστάσιο RoboFab, της Agility αυξάνει την παραγωγή του με στόχο να κατασκευάζει πάνω από 10.000 τέτοια ρομπότ τον επόμενο χρόνο.

Στο οικιακό περιβάλλον, η πιο ενδιαφέρουσα είδηση ήταν το Memo της Sunday Robotics, ένα τροχοφόρο ανθρωποειδές, σαν playmobil, που καθαρίζει τραπέζια, φορτώνει πλυντήρια πιάτων και γενικά κάνει τις βαρετές δουλειές του σπιτιού. Το Memo δεν είναι ο C-3PO από τον πόλεμο των άστρων, ούτε η Rosey των Jetsons, αλλά αποτελεί ίσως την πρώτη πειστική απόδειξη ότι οικιακές δουλειές μπορούν να εκτελεστούν ρεαλιστικά από ενσώματα ρομπότ.

Σε επίπεδο «μεγάλων προσδοκιών», το 2025 ήταν η χρονιά που η Tesla συνεχίζοντας τις θεατρικού τύπου performance σε δημόσιους χώρους έβαλε τον Optimus, το πιο εντυπωσιακό και ίσως λίγο τρομακτικό ανθρωποειδές της, να κάνει φιγούρες «kung fu» και να μοιράζει ζαχαρωτά στην Times Square, χωρίς όμως ακόμη να έχει δώσει στη δημοσιότητα σαφές χρονοδιάγραμμα για μαζική, παραγωγική χρήση. Στην Κίνα, η UBTECH ανακοίνωσε την πρώτη «μαζική παράδοση» εκατοντάδων, ανθρωποειδών τύπου Walker S2 για βιομηχανική χρήση παρουσιάζοντας στην ιστοσελίδα της «στρατιές ρομπότ» που ήδη κατασκευάζει στα εργοστάσιά της.

Εν κατακλείδι, το 2025 τα ανθρωποειδή ρομπότ έκαναν την πρώτη τους πραγματική «βάρδια» σε περιβάλλον εργασίας, αποδεικνύοντας ότι μπορούν να σταθούν, να περπατήσουν, να πιάσουν και να μεταφέρουν αντικείμενα με αποδεκτή αξιοπιστία και ασφάλεια.

9. Χρηματιστήριο: Η Nvidia αποκτά τη μεγαλύτερη κεφαλαιοποίηση στην ιστορία

Είκοσι πέντε χρόνια μετά από τη «φούσκα» dot com και τη χρηματιστηριακή κρίση του 2008, το club των μεγαλύτερων κεφαλαιοποιήσεων, περιλάμβανε μέχρι φέτος σταθερά τα βαριά χαρτιά της ψηφιακής βιομηχανίας, την Amazon, την Apple, την Google και τη Microsoft, οι οποίες ήδη εδώ και 10 περίπου χρόνια έχουν ξεπεράσει σε αξία τις μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες. Αυτές οι εταιρείες από το 2020 και μετά, συγκρότησαν ένα καινοφανές club, αυτό της κεφαλαιοποίησης του «ενός τρισεκατομμυρίου» δολαρίων. Με την έκρηξη της ΤΝ πολλοί περίμεναν νέες εταιρείες να αναρριχηθούν στην κορυφή της λίστας κεφαλαιοποιήσεων και κάποιοι από τους «παραδοσιακούς» γίγαντες της τεχνολογίας να μεγεθύνουν ακόμη περισσότερο την αξία τους. Η πρόβλεψη αυτή επιβεβαιώθηκε και πλέον ένα νέο «giga club» κεφαλαιοποιήσεων άνω του ενός τρισεκατομμυρίου καθορίζει τις μεγάλες εξελίξεις στην αγορά. Αυτό που όμως δεν ήταν καθόλου προβλέψιμο είναι ότι ηγέτης αυτού του giga club θα αναδεικνυόταν μια εταιρεία χαμηλού προφίλ, χωρίς σχεδόν καμία άμεση συναλλαγή με το ευρύ καταναλωτικό κοινό. Η Nvidia Corporation, μια αμερικανική εταιρεία με έδρα την Καλιφόρνια, που ιδρύθηκε το 1993 και διακρίθηκε αρχικά για την παραγωγή μονάδων επεξεργασίας γραφικών (GPU), είναι ο μεγάλος κερδισμένος της εποχής της ΤΝ. Η Nvidia πρωταγωνίστησε στην «υπολογιστική επιτάχυνση» που απαιτείται για τη λειτουργία των data centers και εξελίχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους παρόχους υπολογιστικής ισχύος παγκοσμίως.

Τον Ιούλιο του 2025, η εταιρεία έγινε η πρώτη εισηγμένη στην ιστορία, που έφτασε στην κεφαλαιοποίηση των 4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, έχοντας περίπου τετραπλασιάσει την αξία της από το 2023 ξεπερνώντας σε αποτίμηση την Apple και τη Microsoft. Λίγους μήνες αργότερα, στα τέλη Οκτωβρίου, η Nvidia έσπασε το αστρονομικό φράγμα των 5 τρισεκατομμυρίων και έγινε η πρώτη εταιρεία με αποτίμηση που αντιστοιχεί στο μισό περίπου της συνολικής αξίας του ευρωπαϊκού δείκτη Stoxx 600.

Η εξήγηση αυτής της εντυπωσιακής πορείας βρίσκεται στην ίδια τη δομή και τον τρόπο λειτουργίας της παραγωγικής ΤΝ. Η εκπαίδευση και η λειτουργία των LLM απαιτούν τεράστια υπολογιστική ισχύ. Οι επεξεργαστές της Nvidia, ιδίως τα GPU H100 και B100, κυριαρχούν στα data centers μαζί με τις ολοκληρωμένες λύσεις σχεδιασμού που προσφέρει πλέον η εταιρεία. Η πληθώρα νέων επενδύσεων σε τέτοιες υποδομές παγκοσμίως, απαιτεί τεχνογνωσία και προϊόντα που μόνο λίγοι, με κορυφαία την Nvidia, μπορούν να προσφέρουν. Η άνοδός της μετοχής της, συμπαρέσυρε και άλλες εταιρείες του ίδιου κλάδου, όπως η TSMC και η Broadcom, των οποίων η κεφαλαιοποίηση επίσης εκτοξεύτηκε μέσα στη χρονιά.

Ορισμένες αναλύσεις, ωστόσο, επισημαίνουν ότι οι επενδύσεις σε data centers είναι υπερτιμημένες συγκριτικά με την ωρίμανση των εφαρμογών ΑΙ και των εσόδων που μπορούν να τις δικαιολογήσουν σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, θυμίζοντας υπερβολές του παρελθόντος και κάνοντας λόγο για ενδεχόμενη «φούσκα της ΤΝ». Ακόμα και αν αυτές οι αναλύσεις δεν δικαιολογούνται επαρκώς, ένα ρίσκο για τη Nvidia είναι ότι εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον μικρό αριθμό, των πολύ μεγάλων πελατών της, οι οποίοι ταυτόχρονα κάνουν παράλληλες επενδύσεις στην ανάπτυξη δικών τους επεξεργαστών για να περιορίσουν την εξάρτησή τους από την Nvidia και τους αντίστοιχους προμηθευτές. Ακόμα, η πολιτική αστάθεια στις εμπορικές και παραγωγικές συναλλαγές μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας ενισχύουν την αβεβαιότητα στην εξέλιξη της συγκεκριμένης αγοράς. Ανεξάρτητα όμως από τον βαθμό αβεβαιότητας, η περίπτωση της Nvidia απέδειξε ότι δεν χρειάζεται να βασίζεται μια εταιρεία στον τελικό καταναλωτή για να βρεθεί στην κορυφή της παγκόσμιας κεφαλαιοποίησης. Στις μεγάλες τεχνολογικές μεταβάσεις κερδίζει εκείνος που μπορεί να στηρίξει τις απαιτούμενες υποδομές. Η ίδια η Nvidia ήδη φαίνεται να προετοιμάζει την «επόμενη μέρα», μετακινούμενη από την καθαρή πώληση υπολογιστικής ισχύος σε ολοκληρωμένες λύσεις ΤΝ, ρομποτικής και υποστήριξης της μελλοντικής αυτοκίνησης, επιχειρώντας να μετατραπεί από «προμηθευτή data centers» σε καθοριστικό εταίρο ολόκληρου του οικοσυστήματος της νέας τεχνολογίας.

10. Υποδομές: υπερυπολογιστικά συστήματα και υπέρμετρες ενεργειακές απαιτήσεις

Η χρονιά σφραγίστηκε από την εγκατάσταση εξαιρετικά μεγάλων υπολογιστικών συστημάτων αλλά κυρίως από την συνειδητοποίηση του μεγέθους και των ενεργειακών πόρων που απαιτούνται για την λειτουργία τους. Οι πρώτοι υπερυπολογιστές με σύστημα exascale και η ανάδυση των λεγόμενων «AI factories» αποτέλεσαν το επίκεντρο των συζητήσεων για τη νέα πραγματικότητα σε επίπεδο υποδομών.

Στις ΗΠΑ, ο El Capitan, που βρίσκεται εγκατεστημένος στο Livermore της Καλιφόρνιας και υποστηρίζεται από το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ, τη Hewlett Packard και την AMD, με επιβεβαιωμένη απόδοση 1,8 exaFLOPS και κατανάλωση περίπου 30 MW, αποτελεί την αιχμή της τεχνολογίας και παραμένει για το 2025 ο ταχύτερος υπερυπολογιστής στον κόσμο. Tον Σεπτέμβριο του 2025, στο Jülich της Γερμανίας, κατασκευάστηκε ο ο Jupiter, o πρώτος ευρωπαϊκός exascale υπερυπολογιστής, με σταθερή απόδοση μεγαλύτερη του 1,0 exaFLOP, αλλά ταυτόχρονα και ο ενεργειακά πιο αποδοτικός μεταξύ των κορυφαίων υπερυπολογιστών του πλανήτη. Ο Jupiter κατατάσσεται στην 4η θέση υπολογιστικής ισχύος παγκοσμίως και θεωρείται μεγάλο ατού στην προσπάθεια ψηφιακής ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης.

Οι ραγδαίες εξελίξεις αλλάζουν ραγδαία και τις τεχνικές προδιαγραφές αλλά και τις έννοιες, με αποτέλεσμα το «κλασικό» data center να αντικαθίσταται μέσα στο 2025 από το νέο πρότυπο των υπερυπολογιστικών «AI Factories». Η Nvidia παρουσίασε στις αρχές του έτους μια νέα αρχιτεκτονική όπου ολόκληρο το data center αντιμετωπίζεται ως ενιαίο υπερυπολογιστικό σύστημα, με στενή σύζευξη υπολογισμού, δικτύωσης και αποθήκευσης. Στο ίδιο πνεύμα, τον περασμένο Σεπτέμβριο έδωσε στη δημοσιότητα το Omniverse DSX, ένα blueprint για data centers, ή «εργοστασίων τεχνητής νοημοσύνης» ισχύος μέχρι και 1 GW. Ο σχεδιασμός και υλοποίηση τέτοιων κέντρων απαιτεί ταυτόχρονη κτηριακή, ενεργειακή και ψυκτική μελέτη ως ενιαία πρόκληση.

Ωστόσο, η ενεργειακή πρόκληση, από μόνη της, αποτελεί τον μεγαλύτερο πονοκέφαλο. Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (ΙΕΑ), σε φετινή έκθεσή της, εκτιμά ότι η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από data centers θα υπερδιπλασιαστεί έως το 2030, φθάνοντας περίπου τις 945 TWh ετησίως, μια ποσότητα ίση με τη συνολική κατανάλωση μιας μεγάλης βιομηχανικής χώρας, όπως η Ιαπωνία ή υπερτριπλάσια της συνολικής κατανάλωσης του Ηνωμένου Βασιλείου. Η IEA επισημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος της πρόσθετης ζήτησης ως το 2030 θα προέλθει από ΗΠΑ, Κίνα και ΕΕ, με τα data centers να ευθύνονται για το 50% περίπου αυτής της ζήτησης.

Η πυρηνική ενέργεια, που επανέρχεται δριμύτερη στο προσκήνιο, υπολογίζεται ότι θα καλύψει μεγάλο μέρος των αυξημένων απαιτήσεων των νέων υποδομών, ιδίως στην Κίνα, την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ, με τους πρώτους μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες να τίθενται σε λειτουργία γύρω στο 2030.

11. Agentic ΑΙ: Οι πράκτορες μπαίνουν στο γραφείο και κλέβουν τη παράσταση

Με τον όρο «πράκτορας» (agent) στην Τεχνητή Νοημοσύνη περιγράφουμε συστήματα που δεν περιορίζονται απλώς στο να «απαντούν ερωτήσεις», αλλά μπορούν να λαμβάνουν στόχους, να σχεδιάζουν και να εκτελούν αυτόνομες δράσεις, να επικοινωνούν με άλλα εργαλεία και να αλληλεπιδρούν με άλλα συστήματα, ολοκληρώνοντας σύνθετες ροές εργασίας χωρίς ανθρώπινη επίβλεψη ή παρέμβαση. Ο όρος προέρχεται από το λατινικό agere, δρω–πράττω, όμως η απόδοσή του στα ελληνικά δεν είναι ακριβώς δόκιμη καθώς η «πράξη» προϋποθέτει βούληση ενός υποκειμένου και άρα μιλώντας για «πράκτορες» είναι σαν να τους αναγνωρίζουμε, έμμεσα, τις ιδιότητες υποκειμένου και βούλησης. Τυπικά η απόδοση του όρου «δράστες» ή «δρώσες οντότητες» ή «υπολογιστικοί δρώντες» θα ήταν εννοιολογικά πιο ορθή, ωστόσο ο όρος πράκτορας ή πρακτορικό σύστημα έχουν καθιερωθεί στην ελληνική τεχνική ορολογία εδώ και δεκαετίες.

Κεντρικό χαρακτηριστικό των πρακτορικών συστημάτων είναι η αυτονομία. Σε αντίθεση με τα κλασικά «αντιδραστικά» προγράμματα που αποκρίνονται σε ρητές εντολές, ένας AI agent μπορεί να αναλάβει πρωτοβουλία εντός του πλαισίου των στόχων του. Για παράδειγμα, μπορεί να «καταλάβει» μια αρχική οδηγία σε φυσική γλώσσα, να τη «σπάσει» σε επιμέρους βήματα, να επιλέξει ποια εργαλεία θα «καλέσει», π.χ. βάσεις δεδομένων, APIs, υπολογιστικά φύλλα, email, κλπ, να υλοποιήσει τη διαδικασία και να επανέλθει στον άνθρωπο μόνο όταν χρειάζεται μια απόφαση ή έγκριση που υπερβαίνει την οδηγία που έχει λάβει. Ένας τεχνικός πράκτορας για παράδειγμα, που επιβλέπει και διορθώνει μια ροή εργασιών, μπορεί να εντοπίζει ένα σφάλμα, να δοκιμάζει διορθωτικές ενέργειες και να ειδοποιεί τον άνθρωπο μόνο εάν πρόκειται για αλλαγές που δεν είναι εξουσιοδοτημένος να κάνει ή αν οι αλλαγές αυτές εμπεριέχουν κάποιο ποσοστό ρίσκου.

Οι πράκτορες που έκλεψαν την παράσταση μέσα στο 2025, τυπικά «πατάνε» πάνω στα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα και συνεργάζονται με αυτά, αλλά δεν ταυτίζονται μαζί τους. Συνδυάζουν την ικανότητα να καταλαβαίνουν και να παράγουν φυσική γλώσσα, έχουν μνήμη και μηχανισμούς σχεδιασμού ενώ είναι σε θέση να έρχονται σε επαφή με εξωτερικά από αυτούς συστήματα. Σε περιβάλλον γραφείου, ένας πράκτορας μπορεί να αναλύει αιτήματα πελατών, να αντλεί δεδομένα από τα συστήματα διαχείρισης της επιχείρησης, όπως αποθέματα, τιμές, τεχνική βοήθεια, να συντάσσει απαντήσεις, να ενημερώνει αρχεία και να προωθεί εκκρεμότητες και tasks σε άλλα τμήματα χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.

Έρευνα της McKinsey για τη χρήση παραγωγικής ΤΝ σε επιχειρήσεις, έδειξε ότι έξι στις δέκα εταιρείες πειραματίστηκαν εντός του 2025 με παραμετροποίηση πρακτόρων που βασίζονται στα LLMs για σύνθετες εργασίες. Μια στις τέσσερις επιχειρήσεις έχει θέσει τουλάχιστον έναν agent σε κανονική λειτουργία, όμως η λειτουργία είναι πιλοτική και περιορίζεται κυρίως σε επίπεδο ΙΤ.

Την στροφή προς τους agents καθοδήγησε το ίδιο το οικοσύστημα των LLMs. Η OpenAI, πέρα από τη δυνατότητα δημιουργίας GPTs, κυκλοφόρησε εργαλεία για την ανάπτυξη πρακτόρων με πρόσθετα data σε ξεχωριστά vector stores, πρόσθετη μνήμη, επικοινωνία με ιστοσελίδες, κ.α., ενώ αντίστοιχα η Anthropic παρουσίασε τα λεγόμενα skills, δηλαδή πρόσθετους φακέλους που περιλαμβάνουν οδηγίες, σενάρια και πόρους που ο Claude μπορεί να φορτώσει όταν χρειάζεται για να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των εργασιών του. Στα τέλη του έτους η Google παρουσίασε το Gemini 3 Pro μαζί με το Gemini Agent, το οποίο πιλοτικά μπορεί να διαβάζει και να οργανώνει emails, να σχεδιάζει ταξίδια και να εκτελεί εργασίες σε βήματα με ελάχιστες παρεμβάσεις από τον χρήστη.

Στην αμέσως επόμενη φάση θα μπορούσε να φανταστεί κανείς «πράκτορες του λογιστηρίου» που συνομιλούν απ’ ευθείας με την ΑΑΔΕ, να υποβάλλουν εγκαίρως δηλώσεις, να ελέγχουν παραστατικά και να ενημερώνουν τον επιβλέποντά τους μόνο όταν υπάρχει κάποια απόκλιση ή π.χ. κίνδυνος επιβολής προστίμου. Αντίστοιχα, ένας agent σε ένα φαρμακείο ή μια μικρή κλινική θα μπορεί να παρακολουθεί τα αποθέματα, να διασταυρώνει συνταγογραφήσεις, να οργανώνει ραντεβού κ.α.

Στο προσωπικό επίπεδο, οι πράκτορες υπόσχονται έναν νέο τύπο βοηθού για διάφορες δουλειές. Για παράδειγμα, ένας βοηθός ταξιδιού θα μπορεί να συγκρίνει πτήσεις, ξενοδοχεία, τιμές ενοικίασης αυτοκινήτου και μετακινήσεις, με βάση τις προτιμήσεις και τις ιδιαιτερότητες του χρήστη και να κάνει τις κρατήσεις και στη συνέχεια, να συνθέτει βήμα βήμα ένα ημερήσιο πρόγραμμα ταξιδιού. Στον τομέα της υγείας, ένας προσωπικός agent θα μπορούσε να κρατάει το ατομικό μας ιστορικό, να διαβάζει ιατρικές εξετάσεις, να παρακολουθεί την καθημερινή δραστηριότητα, μέσω wearables, να προτείνει διατροφή και προγράμματα άσκησης και να ετοιμάζει λίστες αγορών.

Το 2025, ήταν η χρονιά που οι πράκτορες μπήκαν πιλοτικά στα γραφεία και στις περισσότερες περιπτώσεις λειτούργησαν ως proof-of-concept για την ευρύτερη υιοθέτησή τους. Το στοίχημα της επόμενης τριετίας δεν περιορίζεται μόνο στο τεχνικό σκέλος υλοποίησής τους και στην εκπαίδευση των ανθρώπων για τη χρήση τους, αλλά εκτείνεται στον τρόπο με τον οποίο αυτοί οι πράκτορες θα αποτελούν κυριολεκτικά βοηθούς που θα συμβάλλουν στην απαλλαγή από περιττές γραφειοκρατίες και θα ενισχύουν τις ανθρώπινες γνωσιακές και επαγγελματικές ικανότητες απελευθερώνοντας πολύτιμο προσωπικό και δημιουργικό χρόνο.