Τα 20 μεγαλύτερα επιτεύγματα στην ιατρική, την επιστήμη και την τεχνολογία, που μας κάνουν να βλέπουμε το μέλλον με αισιοδοξία
Νά μερικά πράγματα που κάνουν το 2023 μια αξέχαστη χρονιά. Τα ίδια —και καλύτερα, και περισσότερα— θα έχουμε να πούμε και του χρόνου τέτοια μέρα. Γιατί η πρόοδος του ανθρώπου ήταν, είναι, και θα είναι πάντα, ανοδική, γραμμική και οριζόντια.
Νά μερικά πράγματα που κάνουν το 2023 μια αξέχαστη χρονιά. Τα ίδια —και καλύτερα, και περισσότερα— θα έχουμε να πούμε και του χρόνου τέτοια μέρα. Γιατί η πρόοδος του ανθρώπου ήταν, είναι, και θα είναι πάντα, ανοδική, γραμμική και οριζόντια.
Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) και οι ρυθμιστικές αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου ενέκριναν μια επαναστατική γονιδιακή θεραπεία, την πρώτη στην ιστορία, που χρησιμοποιεί την τεχνολογία CRISPR για ασθενείς με δρεπανοκυτταρική νόσο. Εκατομμύρια ασθενείς σε όλο τον κόσμο έχουν αρχίσει ήδη να ελπίζουν. Όμως η τεχνολογία γονιδιακής επεξεργασίας CRISPR (Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats: Σύμπλεγμα Μικρών Παλινδρομικών Αλληλουχιών Τακτικής Χωροκατανομής) δεν θα σταματήσει εδώ. Δυνητικά, χάρη σ’ αυτήν μπορούν να καταπολεμηθούν οι περισσότερες μορφές καρκίνου και όλες οι καρδιοπάθειες, μεταξύ των άλλων. Μιλάμε για επανάσταση που δεν έχει όμοιά της.
Ο FDA, και πάλι, παρά τον πόλεμο που κάνουν ενάντια στις γυναίκες εν συνόλω και στην αυτοδιάθεση του σώματός μας οι ακροδεξιοί στις ΗΠΑ, διεύρυνε την πρόσβαση στα χάπια µιφεπριστόνης, την πιο συχνά χρησιμοποιούμενη διαδικασία άμβλωσης. Εάν δεν επιστρέψει στην Προεδρία ο Τραμπ (και όλα δείχνουν πως δεν θα κατέβει καν υποψήφιος, πράγμα υπέροχο), η φαρμακευτική άμβλωση θα σώσει πάρα πολλές γυναίκες.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ενέκρινε ένα δεύτερο εμβόλιο κατά της ελονοσίας, φτηνότερο από το προηγούμενο και άμεσα διαθέσιμο. Την ίδια στιγμή, μαθαίνουμε και πάλι από τον ΠΟΥ ότι τα κρούσματα ελονοσίας έχουν ήδη μειωθεί κατά 27% από το 2010. Πελώριο ποσοστό. Σε μερικά χρόνια η νόσος θα εξαφανιστεί.
Φέτος σημειώθηκε επίσης σημαντική και ουσιαστική πρόοδος στην ανάπτυξη ενός εμβολίου για τον HIV. Σαράντα χρόνια αφότου ο HIV αναγνωρίστηκε ως η αιτία του AIDS, έχουμε μεν ισχυρές και αποτελεσματικότατες θεραπείες, αλλά ακόμη δεν έχουμε εμβόλιο. Θα βρεθεί κι αυτό. Οι τροχοί της αλματώδους προόδου της ανθρωπότητας κατά τον προηγούμενο αιώνα ονομάζονται Εμβόλια.
Για πρώτη φορά στην ιστορία του πλανήτη, σχεδόν το 90% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει πρόσβαση σε πόσιμο νερό, χάρη στη συνισταμένη πολλών και ποικίλων ενεργειών που γίνονται από τα πλούσια κράτη και τους διεθνείς οργανισμούς (επέκταση υποδομών άντλησης, πρακτικές εξοικονόμησης ύδατος, τεχνολογίες αντιμετώπισης της λειψυδρίας κλπ.).
Όχι 90%, αλλά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού, το 66%, έχει πλέον πρόσβαση στο ίντερνετ: οι 2 στους 3 ανθρώπους, ή 5,3 δισεκατομμύρια χρήστες. Πριν από 10 χρόνια, μόλις 2,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι είχαν πρόσβαση στο ίντερνετ. Και πριν από 20, σχεδόν κανείς. Μεγάλη υπόθεση. Το ίντερνετ δεν είναι (μόνο) social media, μπορεί να είναι όλη μας η ζωή, όλη μας η εκπαίδευση, η τεχνολογία, η ιατρική, τα πάντα.
Όμως και το κόστος της πρόσβασης στο Διαδίκτυο έχει μειωθεί σημαντικά, καθιστώντας το πολύ πιο προσιτό για τους ανθρώπους στις αναπτυσσόμενες χώρες. Το ψηφιακό χάσμα μεταξύ των ανεπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων χωρών γεφυρώνεται, και σε πολύ λίγο καιρό δεν θα υπάρχει καν. Θα είναι σαν τον αέρα, και το οξυγόνο.
Τη χρονιά που φεύγει, η SpaceX έθεσε σε τροχιά τον πρώτο δορυφόρο Starlink, φέρνοντας τον κόσμο ένα βήμα πιο κοντά στην παγκόσμια κάλυψη του Διαδικτύου. Κι αν έχουμε τόσα να καταμαρτυρήσουμε στον Ίλον Μασκ, το Starlink —τα μάτια και τα αυτιά της ηρωικής Ουκρανίας, θυμίζουμε— σίγουρα δεν είναι ένα από αυτά.
Η Παγκόσμια Τράπεζα ανακοίνωσε ότι η ακραία φτώχεια έχει πέσει στο χαμηλότερο επίπεδο στην ιστορία του κόσμου. To 2023, 1,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε ακραία φτώχεια (οι 5 στους 6 σε χώρες της υποσαχάριας Αφρικής και της ΝΑ Ασίας). Είναι πάρα πολλοί — προφανώς. Ωστόσο μειώνονται δραστικά χρόνο με τον χρόνο. Η φτώχεια πολεμιέται με τη δημοκρατία και την ανάπτυξη.
Παρά τις θηριώδεις δασικές πυρκαγιές (τις μεγα-πυρκαγιές) και την αποψίλωση μεγάλων περιοχών για ακόμη περισσότερα βοσκοτόπια —τρώμε πολύ περισσότερο κρέας από όσο θα «έπρεπε»—, τα Ηνωμένα Έθνη ανακοίνωσαν ότι, συνολικά, τα δάση του πλανήτη επεκτείνονται. Μόνο μέσα στο 2023, οι δασικές εκτάσεις μεγάλωσαν συνολικά κατά περίπου 8 εκατομμύρια εκτάρια. Πράγμα που μοιάζει σχεδόν με θαύμα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε μια νέα πρωτοβουλία για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων κατά 50% έως το 2030. Μακάρι κάθε νοικοκυριό να συμβάλει σε αυτή την προσπάθεια από σήμερα κιόλας. Πετάμε περισσότερα τρόφιμα από όσα καταναλώνουμε, κάνοντας ζημιά και στην τσέπη μας. Χρειάζεται χρηστή διαχείριση από όλους μας.
Αν και με ασύγγνωστη καθυστέρηση, οι περισσότερες χώρες ξεκίνησαν επιτέλους να κάνουν μεγάλα βήματα για την καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης. Μέσα στην επόμενη εικοσιπενταετία θα έχουμε πάψει να χρησιμοποιούμε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, ενώ οι τεχνολογίες που ήδη τρέχουν και αναπτύσσονται ραγδαία είναι πολύ πιθανό να καταστήσουν έως και ασύμφορη τη χρήση του πετρελαίου, όχι ώς το 2050, αλλά μέσα στην επόμενη δεκαετία. Η μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (όχι μόνο η… βούληση για μετάβαση) σημείωσε έκρηξη το 2023, ενώ μία σειρά από κράτη και σχεδόν το σύνολο των επιχειρήσεων στις Δυτικές χώρες δεσμεύτηκαν να κάνουν μεγάλες επενδύσεις στη βιώσιμη ενέργεια: στην ηλιακή, την αιολική, και σε άλλες τεχνολογίες καθαρής, πράσινης ενέργειας. Αυτή η στροφή είναι κάτι παραπάνω από «ζωτικής σημασίας» για την καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης και την ασφαλή μας μετάβαση προς ένα βιώσιμο ενεργειακό μέλλον. Αργήσαμε μεν, αλλά θα κερδίσουμε εύκολα και αυτή τη μάχη. Το μέλλον μας είναι 100% πράσινο, έτσι κι αλλιώς. Θέλουμε δεν θέλουμε.
Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα γίνονται όλο και πιο δημοφιλή σε όλο τον κόσμο: ένα σπουδαίο βήμα προς τη μείωση των εκπομπών άνθρακα. Και πάλι τα προβλήματα της σημερινής τεχνολογίας γύρω από την ηλεκτρική αυτοκίνηση θα είναι παρελθόν πολύ πιο γρήγορα από όσο φοβούνται οι πλέον απαισιόδοξοι.
Η διεθνής συνεργασία στην επιστήμη και την τεχνολογία δεν έχει προηγούμενο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Επιστήμονες από όλο τον κόσμο συνέχισαν να συνεργάζονται σε πρωτοποριακά ερευνητικά έργα, κάνοντας σημαντικά βήματα σε ένα πλήθος τομείς. Αυτές οι συλλογικές προσπάθειες έχουν οδηγήσει σε προόδους στην ιατρική, τη βιοτεχνολογία και —κυριολεκτικά— σε όλους τους άλλους επιστημονικούς κλάδους, ανοίγοντας τον δρόμο για νέες καινοτομίες και λύσεις στις παγκόσμιες προκλήσεις.
Παρά τις συνεχιζόμενες συγκρούσεις και τις ανθρωπιστικές κρίσεις, διεθνείς οργανισμοί και ομάδες πολιτών συνέχισαν να παρέχουν βοήθεια και υποστήριξη σε εκατομμύρια πρόσφυγες και εκτοπισμένους, εξασφαλίζοντας την κάλυψη των βασικών αναγκών τους, την προστασία των πιο ευάλωτων πληθυσμών ανάμεσά τους και την ενίσχυση της ανθεκτικότητάς τους απέναντι στις λογής αντιξοότητες που αντιμετωπίζουν. Πολεμάμε μεν (εξαιτίας των δικτατόρων και των σκοταδιστών που έχουν πυρηνικά όπλα και πετρέλαιο), αλλά αν μη τι άλλο κάνουμε και ό,τι μπορούμε για να απαλύνουμε τον πόνο των εκτοπισμένων, παρά τη δυσφορία μερίδας του «λαού», ή τέλος πάντων των πιο αντιδραστικών τμημάτων του, και πιο ανενημέρωτων και αμόρφωτων.
Η ακροδεξιά κατήγαγε μερικές νίκες ακόμη και σε ευρωπαϊκά κράτη, αλλά νέες φιλοευρωπαϊκές, προοδευτικές, εκσυγχρονιστικές κυβερνήσεις αναλαμβάνουν τα ηνία σε χώρες όπως, π.χ., η Πολωνία, και αυτό είναι πολύ καλό.
Ο κόσμος αποκτά μεγαλύτερη πολυμορφία και ομορφιά: το 2023 στέφθηκε η πρώτη τρανς Μις Υφήλιος.
Η Ουκρανία αντέχει. Αυτό το ευρωπαϊκό κάστρο που στύλωσε τα πόδια και προέταξε τα στήθη απέναντι σε ένα από τα πιο απάνθρωπα καθεστώτα του πλανήτη και στα στίφη που εξαπέλυσε εναντίον του, και εναντίον μας. Η Ουκρανία αντέχει, και πλησιάζει την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η δε Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση θα τη συμπεριλαμβάνει οπωσδήποτε.
Το Ισραήλ τσάκισε τον κορμό της επιχειρησιακής ικανότητας της πιο απάνθρωπης τρομοκρατικής παλαιστινιακής οργάνωσης. Ως εκ τούτου, η απελευθέρωση της Παλαιστίνης από τη Χαμάς πλησιάζει.
* * *
20. Διαβάζουμε αυτές τις λέξεις, και τόσες άλλες, από ένα κινητό, ένα τάμπλετ, έναν υπολογιστή. Είμαστε εδώ. Στην καλύτερη εποχή του κόσμου. Είμαστε, όλοι εμείς, το παν. Είμαστε εδώ, και σημαίνουμε τα πάντα.
18°
