Ακούμε συνέχεια για την αυξανόμενη αυτοματοποίηση στους χώρους εργασίας και τον συνεπαγόμενο κίνδυνο να χάσουν τις δουλειές τους εκατομμύρια εργαζόμενοι παγκοσμίως. Μια νέα μελέτη όμως –και όχι από κάποιο τυχαίο οργανισμό αλλά από την Παγκόσμια Τράπεζα– μας λέει ότι είναι ακόμα χρήσιμο το ανθρώπινο είδος. Ο φόβος ότι τα ρομπότ θα μας πάρουν τις θέσεις εργασίας έχει κυριαρχήσει στην παγκόσμια συζήτηση για το μέλλον της εργασίας, αλλά το World Development Report 2019: The Changing Nature of Work θεωρεί ότι αν κοιτάξουμε τα πράγματα καλύτερα αυτό μάλλον είναι αβάσιμο.
Την αισιόδοξη πλευρά διαλέγει και ο Andrew Ng, πρώην επικεφαλής για τα θέματα τεχνητής νοημοσύνης του κινεζικού κολοσσού Baidu και δημιουργός του Google Brain. Σε μια πρόβλεψή του πριν λίγες ημέρες αναφέρει ότι μπορεί τώρα να συζητάμε για ύφεση το 2019, αλλά μέσα στα επόμενα 5 χρόνια η υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης από διάφορους κλάδους της οικονομίας θα οδηγήσει σε τεράστια αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Η έκθεση αναφέρει ότι ενώ οι ανεπτυγμένες οικονομίες χάνουν θέσεις εργασίας στη βιομηχανία (λόγω της εγκατάλειψης του σπορ), η μεγάλη άνοδος του βιομηχανικού τομέα στις χώρες της Ασίας αντισταθμίζει αυτή την απώλεια. Αυτό σημαίνει ότι σε παγκόσμιο επίπεδο οι θέσεις εργασίας δεν εξαφανίζονται, αλλά μετατοπίζονται. Αυτό βέβαια σημαίνει και ότι αν δεν ζεις στο σωστό μέρος είναι πιθανό να βρεθείς εκτός της αγοράς εργασίας, αν δεν έχεις εξοπλιστεί με τα κατάλληλα προσόντα.
Για να είσαι αξιόμαχος στο δύσκολο στίβο της αγοράς εργασίας, θα πρέπει να συνδυάζεις πολλές και διαφορετικού τύπου ικανότητες.
Τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναδυόμενες οικονομίες οι προηγμένες γνωστικές και συναισθηματικές δεξιότητες έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση. Αντίθετα, ολοένα και λιγότερο οι εργοδότες ψάχνουν για εξειδικευμένα προσόντα χρήσιμα για επαναλαμβανόμενες εργασίες ρουτίνας. Για να είσαι αξιόμαχος στο δύσκολο στίβο της αγοράς εργασίας, θα πρέπει να συνδυάζεις πολλές και διαφορετικού τύπου ικανότητες.
Στη μελέτη παρουσιάζεται για πρώτη φορά ένας νέος δείκτης, ο Δείκτης Ανθρώπινου Κεφαλαίου (Human Capital Index-HCI), ο οποίος ποσοτικοποιεί και μετράει το ανθρώπινο κεφάλαιο της κάθε χώρας όσο αφορά το επίπεδο της υγείας και της εκπαίδευσης των μελλοντικών εργαζομένων, των παιδιών δηλαδή που γεννήθηκαν το 2018. Η χώρα μας καταλαμβάνει την 42η θέση ανάμεσα σε 157 χώρες και σίγουρα υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης. Αυτό που είναι απογοητευτικό είναι ότι η χώρα μας βρίσκεται ανάμεσα σε αυτές που οι νέοι παρουσιάζουν χαμηλές δεξιότητες αλφαβητισμού παρόλο που έχουν τελειώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Απογοητευτικό και ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί στα σχολεία μας.
Οι συγγραφείς της μελέτης προειδοποιούν ότι οι χώρες που δεν επενδύουν στο ανθρώπινο κεφάλαιο θα αντιμετωπίσουν άσχημες οικονομικές συνέπειες. «Στις χώρες με τις χαμηλότερες επενδύσεις στο ανθρώπινο κεφάλαιο, το μελλοντικό εργατικό δυναμικό θα έχει το ένα τρίτο έως το μισό της παραγωγικότητας που θα μπορούσε να είναι, εάν οι άνθρωποι απολάμβαναν πλήρη υγεία και λάμβαναν υψηλής ποιότητας εκπαίδευση» λέει η μελέτη. Το συμπέρασμα, λοιπόν, είναι ότι οι άνθρωποι θα εξακολουθήσουν να είναι απαραίτητοι.
Η κουβέντα για την τεχνητή νοημοσύνη, τα ρομπότ και την 4η βιομηχανική επανάσταση δεν πρέπει έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των επενδύσεων στην κατάρτιση, στις κοινωνικές παροχές και στο δίχτυ ασφαλείας των αδύναμων. Οι χώρες και οι εργαζόμενοι που δεν θα το κάνουν πράξη δεν θα μπορέσουν να προσαρμοστούν στις επερχόμενες αλλαγές και τις νέες τεχνολογίες.
