Τα smartphones μπορούν να αναγνωρίσουν το πρόσωπό μας, το δακτυλικό μας αποτύπωμα αλλά και τη φωνή μας. Γιατί να μην τα βάλουμε να «μαντέψουν» και την ψυχική μας διάθεση και να βοηθήσουν έτσι στη διάγνωση αλλά και τη θεραπεία των ψυχικών ασθενειών; Αυτό σκέφτηκε μια ομάδα ερευνητών από το πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το λογισμικό αναγνώρισης προσώπου και ομιλίας που είναι εγκατεστημένο στα κινητά μας μπορεί να εντοπίσει πρώιμα σημάδια κατάθλιψης με ακρίβεια. Μπροστάρης της προσπάθειας είναι η Fei-Fei Li, γκουρού της τεχνητής νοημοσύνης που πρόσφατα επέστρεψε στο Στάνφορντ από την Google.
Αλλά γιατί να βάλουμε τα κινητά να κάνουν (και) αυτή τη δουλειά; Η κατάθλιψη είναι ένα τεράστιο πρόβλημα για εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Το πρόβλημα συχνά γίνεται χειρότερο από την ελλιπή ιατρική υποστήριξη της ψυχικής υγείας. Ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός έχει σχεδόν μηδενική πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Στη Ζιμπάμπουε, για παράδειγμα, υπάρχουν μόλις 12 ψυχίατροι για 16 εκατομμύρια πληθυσμό. Μια ψυχικά άρρωστη κοπέλα αυτοκτόνησε αβοήθητη επειδή η μητέρα της δεν είχε τα 15 δολάρια για να πάνε στον κοντινότερο ψυχίατρο που ήταν 160 χιλιόμετρα μακριά. Αυτή η τραγική ιστορία ήταν που στοίχειωσε τον Dixon Chibanda. Έχει εκπαιδεύσει ένα στρατό από 400 γιαγιάδες που παρέχουν ψυχικές πρώτες βοήθειες στις τοπικές κοινότητες, συνδυάζοντας την επιστήμη με τη γνώση της τοπικής κουλτούρας.
Το πρότζεκτ με τις γιαγιάδες έχει βρει μιμητές και σε άλλες χώρες, αλλά δεν είναι αρκετό. Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια και πολλές ψυχικές διαταραχές είναι δύσκολο να εντοπιστούν στα πρώτα τους στάδια. Οι αλγόριθμοι μηχανικής μάθησης που κουβαλάμε στην τσέπη μας (μέσα στα κινητά) μπορούν να βοηθήσουν για να εντοπίσουμε, με χαμηλό κόστος, τα αρχικά συμπτώματα της κατάθλιψης και να λάβουμε θεραπεία, αν αυτό είναι απαραίτητο.
Για να μάθει το κινητό μας τι εστί κατάθλιψη, οι ερευνητές το «τάισαν» με χιλιάδες ώρες από βίντεο καταθλιπτικών ατόμων. Τα άτομα αυτά έδωσαν συνεντεύξεις σε ένα ψηφιακό άβαταρ που ελεγχόταν από ψυχιάτρους.
Για να μάθει το κινητό μας τι εστί κατάθλιψη, οι ερευνητές το «τάισαν» με χιλιάδες ώρες από βίντεο καταθλιπτικών ατόμων. Τα άτομα αυτά έδωσαν συνεντεύξεις σε ένα ψηφιακό άβαταρ που ελεγχόταν από ψυχιάτρους. Το μοντέλο μηχανικής μάθησης εκπαιδεύτηκε να αναγνωρίζει ένα συνδυασμό πραγμάτων: τις εκφράσεις του προσώπου, τον τόνο της φωνής αλλά και το λεξιλόγιο που χρησιμοποιούσαν οι ασθενείς. Αφού τελείωσε η εκπαίδευση το σύστημα τεσταρίστηκε και ήταν σε θέση να ανιχνεύσει αν κάποιος ήταν καταθλιπτικός με επιτυχία μεγαλύτερη από 80%. Το σύστημα είναι σε πρώιμο στάδιο και παρουσιάστηκε την προηγούμενη εβδομάδα στο Neural Information Processing Systems, ένα από τα μεγαλύτερα συνέδρια παγκοσμίως για την τεχνητή νοημοσύνη. Οι ερευνητές λένε ότι το σύστημα δημιουργήθηκε για να βοηθήσει (και όχι να αντικαταστήσει) τους γιατρούς και ότι πρέπει να γίνει αρκετή δουλειά ακόμα.
Όλοι συμφωνούν πάντως ότι οι νέες ψηφιακές προσεγγίσεις για τη διάγνωση, αλλά και τη θεραπεία της κατάθλιψης υπόσχονται ότι η διατήρηση της ψυχικής μας υγείας μπορεί να είναι πιο προσιτή και ίσως πιο αποτελεσματική στο μέλλον. Οι προσπάθειες είναι πολλές και αντιμετωπίζουν ζητήματα όπως τη δυσκολία του να μιλήσεις για το πρόβλημά σου. Μια άλλη ερευνητική ομάδα από το Στάνφορντ ανέπτυξε ένα ψηφιακό ψυχαναλυτή, ένα chatbot (εφαρμογή που μπορείς να μιλήσεις μαζί της) που μπορεί να κάνει απλή γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία. Η προσέγγιση έχει αποδειχθεί αποτελεσματική και πολλοί ασθενείς παραδέχτηκαν ότι τους ήταν πιο εύκολο να μιλάνε σε μια μηχανή από ό,τι σε έναν άνθρωπο, κάτι που αποδεικνύεται και από πρόσφατες επιστημονικές δημοσιεύσεις.
11°
