Όταν ο Μ. Καραγάτσης και ο Γιούγκερμαν σύχναζαν στη Λεωφόρο Νίκης

Το 1922 ο άτακτος νεαρός Δημήτριος Ροδόπουλος, γιος του δικηγόρου και πολιτικού Γεώργιου Ροδόπουλου και της Ανθής Μιαούλη, πλαστογράφησε την υπογραφή του πατέρα του, με αποτέλεσμα να εκδιωχθεί από το Αρσάκειο Λάρισας. Για τιμωρία, οι γονείς του τον στέλνουν να συνεχίσει τις σπουδές του στη Θεσσαλονίκη, όπου και περνά τα γυμνασιακά του χρόνια, μέχρι και το 1924. Πολλά χρόνια αργότερα, με το ψευδώνυμο Μ. Καραγάτσης θα γράψει το μυθιστόρημα «Γιούγκερμαν», με θέμα τη ζωή και τις περιπέτειες του Βασίλη Κάρλοβιτς, γόνου πλούσιας φινλανδικής οικογένειας που η κραιπάλη, τα γλέντια, η ρωσική επανάσταση και άλλα τινά τον καταστούν εμιγκρέ στην Ελλάδα.

Μ. Καραγάτσης / Αρχείο ΕΡΤ

Η Θεσσαλονίκη που περιγράφει ο Καραγάτσης είναι αυτή που ατένιζε από το μπαλκόνι του όχι μόνο ο ήρωας του βιβλίου αλλά και οι αληθινοί αστοί θαμώνες, όταν κατέλυαν στο μυθικό ξενοδοχείο: «Έκοψαν σε μια στενή πάροδο αριστερά, ξαναβγήκαν στον παραλιακό δρόμο και σταμάτησαν μπροστά σε ένα περίεργο οικοδόμημα ακαθόριστου ρυθμού, αλλά με φανερές μεγάλες αξιώσεις. Ήταν το ξενοδοχείο Μεντιτερρανέ. Ανέβηκαν στο δωμάτιο που είχε κρατήσει ο Καραμάνος για τον Βάσια. Ευρύχωρη κάμαρα, επιπλωμένη με τον καθιερωμένο γούστο, καθαρή και άνετη. Δίπλα υπήρχε μια τουαλέτα με λουτρό, μπροστά μια μεγαλούτσικη βεράντα που έβλεπε τη θάλασσα. Ο Γιούγκερμαν έμεινε ικανοποιημένος.

• Ωραία είν’ εδώ. Ιδίως έχει φως, αέρα και θέα. 
• Η δύση είναι όμορφη στον Θερμαϊκό. Θα ιδής απ’ το μπαλκόνι σου φεγγαράδες αξέχαστες. Εξάλλου το μόνο πράγμα που αξίζει εδώ είναι η νύχτα».

Ο Καραγάτσης προφανώς και ανακαλεί το θρυλικό ξενοδοχείο της Λεωφόρου Νίκης, ανασκαλεύοντας στιγμές και κοιτάσματα μνήμης από τις βόλτες και τα σουρτουκέματα στην πόλη, όταν ζούσε υπό την άχαρη περσόνα του μαθητή Δημήτρη Ροδόπουλου. Το 1922, που ο Καραγάτσης φτάνει στη Θεσσαλονίκη για να συνεχίζει τις σπουδές του, είναι η ίδια ακριβώς χρονιά που ντεμπουτάρει και το Μεντιτερρανέ, πάνω στις στάχτες του εξίσου μεγαλειώδους και θρυλικού Σπλέντιτ που η πυρκαγιά του 1917 το έκανε παρανάλωμα.

Ξενοδοχείο Σπλέντιτ

Ψηλοτάβανες αίθουσες, βελούδινες κουρτίνες, πανάκριβα έπιπλα φερμένα από τη Βιέννη, ένα «ιδεώδες ξενοδοχείον εφάμιλλον των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών τοιούτων», γράφει η καταχώρηση που φιλοξενείται στο Μακεδονικόν Ημερολόγιον. Ειδικά τα καλοκαίρια στον κρεμαστό κήπο που αιωρείται μεταξύ γης, θάλασσας και ουρανού (πόσο πιο ωραία περιγραφή από το να ξεμπερδεύω με ένα στεγνό «στο roof garden του») συγκεντρώνεται εκλεκτός κόσμος. Πολιτικοί, επιχειρηματίες, καλλονές, η Ζωζώ Νταλμάς, ο Παλαμάς, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, και όλα αυτά νά που μένουν ανεξίτηλα χαραγμένα μέσα του: Ο νεαρός θαμπώνεται από τη φαντασμαγορία του ξενοδοχείου της οικογένειας Τορνιβούκα και πολλά χρόνια αργότερα, ως Καραγάτσης πλέον στο γραφείο του, ανακαλεί τις εικόνες της νιότης του περνώντας το, ούτως ή άλλως, ξακουστό Μεντιτερρανέ στο Πάνθεον της ελληνικής λογοτεχνίας. 

Μ. Καραγάτσης / Αρχείο ΕΡΤ