ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΥΝΗΘΙΖΟΥΝ (Ή ΚΑΙ ΑΓΑΠΟΥΝ) ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΜΕΣΗΛΙΚΕΣ
Να ένας μικρός κατάλογος. Συμπληρώστε κατά βούληση:
Ποτέ μα ποτέ δεν λένε όχι σε έναν υπνάκο. Εκτός και αν δεν είναι υπνάκος, αλλά είναι: «Ξαπλώνω λίγο στον καναπέ με τα μάτια κλειστά — δεν κοιμάμαι όμως, απλώς ξεκουράζομαι».
Ξέρουν καλά την αξία που έχει ένας βαρύς πάτος στην κατσαρόλα. Δεν παίζουμε μ’ αυτά τα πράγματα. Επίσης, το μαντέμι είναι μεγάλη υπόθεση. «Μαντέμι»: το λες και γεμίζει το στόμα σου. ΜΑΝΤΕΜΙ.
Όταν λένε ότι θα βγουν για ένα ποτό, εννοούν ότι πράγματι θα πιουν ένα ποτό μόνο. Αν τα πράγματα εκτροχιαστούν και παραγγείλουν και δεύτερο, αισθάνονται ότι παίζουν με τη φωτιά. Και ίσως πράγματι να παίζουν.
Έχουν μια ποικιλία από γυαλιά: για διάβασμα («Δεν έχω πρεσβυωπία, υπερμετρωπία έχω. Από μικρό παιδί»), για τον υπολογιστή, για την τηλεόραση, για όταν είναι κουρασμένοι, για τα έντονα φώτα… Είναι ωραίο πράγμα η ποικιλία.
Έχουν απεγγραφεί από όλα τα newsletter, εκτός από αυτά των μεγάλων ειδησεογραφικών πρακτορείων, των μεγάλων διεθνών εφημερίδων και περιοδικών, και του σούπερ-μάρκετ. Δεν θέλεις να χάσεις το impeachment στον Τραμπ ή την προσφορά στο κασέρι με χαμηλά λιπαρά.
Αντιλαμβάνονται, ξαφνικά, ότι το φαγητό ήταν «πολύ βαρύ» επειδή έπεσε λίγο σκόρδο παραπάνω. Ή επειδή τσιμπάει στο αλάτι. Τι τους συμβαίνει;
Μπορεί οι γονείς τους και όλοι οι μεγαλύτεροι που γνώρισαν στη ζωή τους να ήταν συντηρητικοί και εντελώς άσχετοι από μουσική, αλλά οι ίδιοι έχουν δίκιο βουνό όταν ισχυρίζονται πως σήμερα δεν γράφονται πια τραγούδια. Όχι δεν γράφονται «καλά τραγούδια», τραγούδια σκέτο.
Αναστενάζουν όταν σηκώνονται από την καρέκλα — όχι γιατί πονάνε, απλώς επειδή έτσι είναι το πρωτόκολλο. Δεν μιλάνε σε κανέναν/καμία που λέει «οπαλάκια» όταν κάθεται, γιατί είναι αρχαίοι· αλλά το λένε κι εκείνοι: «Οπαλάκιααα…»
Τους πιάνει απελπισία όταν δουν καθρέφτη. Ιδίως όταν τον δουν ξαφνικά. Και ιδίως όταν είναι ολόσωμος. Ρουφάνε την κοιλιά και ισιώνουν την πλάτη, αλλά όχι για παραπάνω από μερικά δευτερόλεπτα.
Αναγνωρίζουν αμέσως ποιο τάπερ είναι κατάλληλο για ποια χρήση, ξέρουν ποιο έχει καπάκι και ποιο όχι, και βάζουν σε διαφορετικό συρτάρι αυτά που κρατάνε από τις συσκευασίες έτοιμου φαγητού. Ποτέ δεν ξέρεις πού θα σου χρειαστούν.
Ενθουσιάζονται με πράγματα όπως η καλή, χορταστική πίεση νερού στο τηλέφωνο του ντους, με μια γενναία έκπτωση στην κιλοβατώρα, ή όταν επιτέλους η γειτόνισσα πάει στο χωριό της για Σαββατοκύριακο, οπότε η τηλεόρασή της θα μείνει κλειστή για ένα 48ωρο τουλάχιστον και δεν θα ακούνε τις ειδήσεις λες και μπήκε το ολόγραμμα του Ευαγγελάτου στο σπίτι τους.
Οι βιβλιόφιλοι μεσήλικες έχουν δύο και τρεις ντάνες με αδιάβαστα, γιατί πλέον διαβάζουν μόνο στο κρεβάτι, και ποτέ παραπάνω από μιάμιση σελίδα. Είναι όμως ο πιο γλυκός ύπνος αυτός: πάνω στο βιβλίο. Όποτε το πάλεψαν και επιχείρησαν να διαβάσουν λίγο παραπάνω, αναγκάστηκαν να διαβάσουν όλο το κεφάλαιο από την αρχή γιατί ο εγκέφαλος δεν έπιανε τα νοήματα.
Μπορούν να αναγνωρίσουν ένα τραγούδι από τα πρώτα δευτερόλεπτα, αλλά μόνο αν είναι τουλάχιστον εικοσιπενταετίας και πάνω. Και είναι πραγματικά εκπληκτικοί σ’ αυτό. Επαγγελματίες.
Ξέρουν πόσο σπουδαίο είναι να υπάρχει πάντα άφθονο χαρτί κουζίνας (στην κουζίνα) και χαρτομάντιλα κουτιού (παντού αλλού στο σπίτι). Γιατί και πάλι, ποτέ δεν ξέρεις.
Δεν θέλουν με τίποτε να πάρουν το Χάπι για τη χοληστερόλη, αλλά άπαξ και το πάρουν δεν θέλουν με τίποτε να πάρουν και το άλλο για την πίεση. Αλλά άπαξ και το πάρουν δεν θέλουν με τίποτε να πάρουν και το άλλο για…
Δεν αντέχουν καθόλου τον θόρυβο. Κανέναν θόρυβο. Ακόμη και ήχους που γενικά δεν θεωρούνται θόρυβοι. Κάντε ησυχία λοιπόν. Μουρμού κι αχνιά.
Έχουν μια γωνιά στο σπίτι —πάνω στη νησίδα, στον πάγκο, στο τραπεζάκι του σαλονιού— όπου τοποθετούν κινητό, κλειδιά, γυαλιά ηλίου κλπ. Αν αυτό το σημείο διαταραχτεί για κάποιον λόγο, μπορεί να καταρρεύσει ολόκληρη η ημέρα τους. Άδικο έχουν;
Σε ένα συρτάρι της κουζίνας έχουν συγκεντρωμένο έναν θησαυρό από μικροπράγματα (φάρμακα πρώτης ανάγκης, λαστιχάκια, φακούς, μπαταρίες), αλλά ίσως και κάτι ογκώδες, όπως ένα κρουστικό τρυπάνι. Βρίσκουν αυτό που θέλουν με την πρώτη, ή δεν βρίσκουν ποτέ τίποτε. Συνήθως το δεύτερο.
Δεν πολυβγαίνουν πια, και το δηλώνουν με μια δόση υπερηφάνειας.
Αναγνωρίζουν τη χρησιμότητα της σήτας στην μπαλκονόπορτα, που κρατά έξω τις μύγες και τα κουνούπια. Πώς δεν το είχαν σκεφτεί μέχρι τώρα; Γιατί δεν είναι κάτι που ξέρει όλος ο κόσμος; #ερωτηματικά
Βάζουν τα βιβλία στη βιβλιοθήκη καθ’ ύψος και κατά όγκο, όχι μόνο γιατί έτσι τα έβαζε και ο Μπόρχες, αλλά και για να μην τους γυρνάει το μυαλό όταν βλέπουν ανισόρροπα πράγματα όπως πηγαίνουν για πέμπτη φορά το τελευταίο μισάωρο στην κουζίνα, για να δουν μπας και γέννησε ως διά μαγείας κάτι τής προκοπής το ψυγείο.
Εκνευρίζονται με τους πιτσιρικάδες που νιώθουν ασφυκτικά και θέλουν να τα αλλάξουν όλα, ξεχνώντας πως στην ηλικία τους οι ίδιοι είχαν μαλλιά μέχρι τις ωμοπλάτες και έβαφαν τους τοίχους με γκράφιτι και συνθήματα για μια αιματηρή επανάσταση που κοντοζύγωνε.
Παραδέχονται ότι τα καινούργια ορθοπεδικά στρώματα είναι πολύ καλύτερα από τα παλιά, αλλά τα κρεβάτια είναι πολύ πιο ψηλά, για λόγους που αδυνατούν να καταλάβουν. Συχνά ονειρεύονται πως πέφτουν — από το κρεβάτι τους. Και ότι πιθανότατα σπάνε κάτι.
Αγοράζουν φρούτα και λαχανικά. Φυσικά και αγοράζουν, δεν είναι ανόητοι. Άσχετα από το γεγονός ότι εντέλει δεν τα τρώνε. Ή έστω, δεν τα τρώνε όλα. Προσπάθησαν πάντως. Και θα ξαναπάρουν στο επόμενο σούπερ.
Δεν είχαν ιδέα ότι υπήρχαν σκύλοι στον κόσμο μέχρι πριν μερικά χρόνια, και όταν το έμαθαν δεν ήθελαν ούτε να τους βλέπουν. Τώρα όμως μένουν με έναν σκύλο, κοιμούνται μαζί του, τρώνε από το ίδιο πιάτο μ’ αυτόν, και δεν θέλουν να βλέπουν κανέναν άνθρωπο.
Τους αρέσουν τα μπουφάν. Ειδικά τα βίντατζ. Και ειδικά εκείνα που έχουν ραμμένα διάφορα πολύχρωμα πράγματα επάνω τους. Και ακόμη πιο ειδικά εκείνα που δεν γίνεται να τα φορέσεις χωρίς να τραβήξεις όλα τα βλέμματα επάνω σου, από το πλήθος των πολύχρωμων πραγμάτων που είναι ραμμένα επάνω τους. (Αλλά τραβώντας όλα τα βλέμματα με τον άσχημο τρόπο).
Έχουν πραγματικούς θησαυρούς στο πατάρι του σπιτιού τους. Πράγματα που σημαίνουν τα πάντα γι’ αυτούς. Μέχρι την επόμενη μετακόμιση: «Πέτα τη σαβούρα, θα μας φαν τα ποντίκια».
Θέλουν στ’ αλήθεια να φτιάξουν ένα πυρηνικό καταφύγιο με αρκετά εφόδια για δέκα χρόνια, κλιματισμό, θέρμανση, αποχέτευση κλπ., αλλά ντρέπονται να το παραδεχτούν.
Τους ενοχλούν (σχεδόν) τα πάντα. Και έχουν πάντα δίκιο, γιατί πράγματι (σχεδόν) τα πάντα είναι ενοχλητικά.
Ναι, έχουν δίκιο αυτοί που φοράνε εκείνο το τισέρτ με τη στάμπα, «Πώς έχουν μεγαλώσει έτσι οι συνομήλικοί μου;» Αν και αυτοί που τα φοράνε μοιάζουν πραγματικά μεγάλοι. Όχι όμως και οι ίδιοι. Όχι εμείς. Όχι εγώ.
SURFIN’ BIRD
Κάθε εβδομάδα, η Σαπφώ Καρδιακού γράφει στο Ημερολόγιο για ένα ή δύο πράγματα από όσα σκέφτεται, ή από όσα διαβάζει, βλέπει, ακούει και μαθαίνει στο ίντερνετ. Πράγματα… διαφορετικά. Καλή ανάγνωση!
Τι θυμόμαστε από τη ζωή μας ή από τις ζωές των άλλων, δικών μας και ξένων; Τι θα κρατήσουμε στη μνήμη μας όσο μεγαλώνουμε; Τι θα θυμούνται οι άλλοι για εμάς όταν πια καταλήξουμε ανάμνηση και εμείς οι ίδιοι;
Λόγος γίνεται όλο και συχνότερα ότι η ικανότητα της μνήμης εκλείπει, πως η απομνημόνευση είναι ξεπερασμένη, βορά και οι δύο στις απαιτήσεις της οθόνης. Στο κάτω-κάτω, παίζει άραγε ρόλο η ανάκληση στη ζωή μας όταν όλες οι πληροφορίες είναι ανακτήσιμες με την πληκτρολόγηση λίγων γραμμάτων, μισών λέξεων —ανορθόγραφων λέξεων, ακόμη-ακόμη— σε μια μπάρα που σηκώνει το βάρος τής εύρεσης;
Οι μνήμες σβήνουν, τα ψηφιακά τους αποτυπώματα χάνονται μέσα στο διαδικτυακό στερέωμα, νέοι καινοφανείς αστέρες και νέες online συνήθειες εμφανίζονται επισκιάζοντας με τη λάμψη τους καθετί «παλιό», ή και χλευάζοντάς το ακόμα.
Τις άγριες ώρες της νύχτας —αφού πρώτα λύνουμε ή μπερδεύουμε περισσότερο τα προβλήματά μας, και αφού απαντήσουμε υποθετικά και ετεροχρονισμένα σε όσους μάς ενόχλησαν χτες στο τρένο ή στην Γ΄ Δημοτικού την ώρα τής γυμναστικής— σκεφτόμαστε άραγε καθόλου μέσα στη χρόνια αϋπνία μας πού καταλήγουν οι παλιές ιστοσελίδες; Τα σάιτ του 1999, του 2003; Πού πήγαν οι παλιές τους εκδοχές; «Θυμάσαι πώς ήταν το Yahoo στα νιάτα του; Τι ν’ απόγινε;»
Το ψηφιακό χρονοντούλαπο υφίσταται και ονομάζεται Wayback Machine. Μας αφήνει να εξερευνήσουμε πάνω από 928 δισεκατομμύρια αποθηκευμένες ιστοσελίδες τού παρελθόντος. Στο web.archive.org βρίσκουμε μία εκδοχή τού foodnetwork και του nbcnews από το 2013, geocities τού 1994, ενώ έχουμε τη δυνατότητα αναζήτησης με μήνα και έτος μέχρι είκοσι χρόνια πίσω.
Σύμφωνα με ένα άρθρο τού BBC, το 25% των ιστοσελίδων που ήταν ενεργές μεταξύ 2013 και 2023 εξαφανίστηκε από το διαδίκτυο. «Σιγά την απώλεια», μπορεί να σκεφτούν οι περισσότεροι. Κι όμως, το ψηφιακό πολιτιστικό αποτύπωμά μας θα γίνει χρήσιμη ιστορική πηγή για τους ερευνητές τού μέλλοντος. Όλες οι εκδηλώσεις του πολιτισμού μας στο διαδίκτυο αποκαλύπτουν τις κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις στη διελκυστίνδα του παρόντος μας. Τα μελλοντικά βιβλία Κοινωνιολογίας και Ιστορίας θα περιλαμβάνουν url και αποθηκευμένα βίντεο TikTok στις βιβλιογραφίες τους. Ακόμα και σήμερα, όσο βιώνουμε τη δραστική μετάβαση από το αναλογικό στο ψηφιακό αποτύπωμα, η ύπαρξη ηλεκτρονικών αρχείων τίθεται στην υπηρεσία της δικαιοσύνης: μία επιτροπή του αμερικανικού κογκρέσου χρησιμοποίησε ψηφιακά αρχεία άρθρων και εγγράφων όταν ερευνούσε τα επεισόδια τής 6ης Ιανουαρίου 2021.
Δυστυχώς για την εποχή μας, ο άνεμος της Ιστορίας φύσηξε με όλο του το μένος κάνοντας την ανάγκη αρχείου ιστοσελίδων ζωτική και εύθραυστη μαζί. Χωρίς το Internet Archive ίσως οι επόμενες γενιές μεγαλώσουν χωρίς τη γνώση πως στις εναέριες δυνάμεις των ΗΠΑ υπηρέτησαν γυναίκες και Αφροαμερικανοί. Ήδη από τον Φεβρουάριο τέθηκε σε εφαρμογή η λύση του πλαισίου DEI (Diversity, Equality and Inclusion) που υπαγορεύει την ισότιμη συμμετοχή απαξιωμένων πληθυσμών στην εργασία και στην κοινωνία. Ο σίφουνας Τραμπ δεν αρκέστηκε στις απολύσεις και τις απομακρύνσεις γυναικών από δημόσια αξιώματα και καίριες θέσεις — προχώρησε στην αφαίρεση κάθε αναφοράς τους σε επίσημες ιστοσελίδες. Στο site των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων δεν βρίσκονται πλέον αναρτημένα τα επιτεύγματα πρωτοπόρων γυναικών πιλότων από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έως σήμερα. Οι σελίδες για τις WASP (Women’s Airforce Service Pilots), για την Υποστράτηγο Jeannie Leavitt —την πρώτη Αμερικανίδα πιλότο μαχητικού αεροσκάφους—, με την ιστορία τους, με φωτογραφίες και βίντεο, αφαιρέθηκαν από τους κρατικούς ιστοτόπους. Ορισμένες διασώζονται στο Internet Archive. Μόλις στις 17 Απριλίου το όνομα της πρώτης πιλότου Thunderbird των ΗΠΑ διαγράφηκε από τις επίσημες στρατιωτικές ιστοσελίδες. Η συνταγματάρχης Nicole Malachowski διαπίστωσε πρώτη ότι οι αρχειοθετημένες αναφορές στην καριέρα της οδηγούν σε Σφάλμα 404. Τρεις αριθμοί αντικατέστησαν 21 χρόνια σταδιοδρομίας στην πρώτη γραμμή.
Το Internet θα μας σώσει — κυριολεκτικά και μεταφορικά. Αντικαθιστά τη φυσική χάρτινη εγκυκλοπαίδεια και θα βρει τη θέση του δίπλα στο εκπαιδευτικό βιβλίο, επιτρέποντας στις πηγές της γνώσης να αναβλύζουν ανεμπόδιστες από φράγματα και μπαζώματα. Πρότζεκτ όπως το Internet Archive δυσκολεύουν την εξάπλωση του σκοταδισμού προσφέροντας δωρεάν απρόσκοπτη πρόσβαση στην πληροφορία. Όσο το διαδίκτυο εποικίζεται από συνειδητοποιημένους χρήστες, δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα.
* * *
ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΒΙΒΛΙΟΥ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
Αντιγράφουμε από το σάιτ τής UNESCO:
Η Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου και Πνευματικών Δικαιωμάτων είναι μια γιορτή αφιερωμένη στην προώθηση της απόλαυσης του βιβλίου και της ανάγνωσης. Κάθε χρόνο, στις 23 Απριλίου, πραγματοποιούνται εκδηλώσεις σε ολόκληρο τον κόσμο, αναδεικνύοντας τη διαχρονική αξία των βιβλίων — συνδετικό κρίκο μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος, γέφυρα που ενώνει γενιές και πολιτισμούς.
Η 23η Απριλίου είναι μια συμβολική ημερομηνία στη λογοτεχνική ιστορία του κόσμου, καθώς συμπίπτει με τον θάνατο εμβληματικών συγγραφέων όπως ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ, ο Μιγκέλ ντε Θερβάντες και ο Ίνκα Γκαρσιλάσο δε λα Βέγκα. Δεν είναι τυχαίο ότι, το 1995, η Γενική Διάσκεψη της UNESCO, που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι, επέλεξε την ημέρα αυτή για να αποτίσει παγκόσμιο φόρο τιμής στα βιβλία και τους δημιουργούς τους, ενθαρρύνοντας παράλληλα την καθολική πρόσβαση στην ανάγνωση.
Υπερασπίζοντας τα βιβλία και τα πνευματικά δικαιώματα, η UNESCO προασπίζει τη δημιουργικότητα, την πολιτισμική πολυμορφία και την ισότιμη πρόσβαση στη γνώση, μέσα από ένα ευρύ φάσμα δράσεων — από το Δίκτυο Δημιουργικών Πόλεων Λογοτεχνίας και την προώθηση του εγγραμματισμού, έως την ενίσχυση της κινητής μάθησης και την προαγωγή της ανοιχτής πρόσβασης στην επιστημονική γνώση και τα εκπαιδευτικά μέσα. Με τη δραστήρια συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων —συγγραφέων, εκδοτών, εκπαιδευτικών, βιβλιοθηκονόμων, δημόσιων και ιδιωτικών οργανισμών, ανθρωπιστικών ΜΚΟ, μέσων ενημέρωσης και όλων όσοι εμπνέονται από τη δύναμη του βιβλίου—, η Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου και Πνευματικών Δικαιωμάτων έχει εξελιχθεί σε μια διεθνή πλατφόρμα που κινητοποιεί εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
Μας αρέσουν πολύ τα παιδικά βιβλία που θέλουν να ξεφύγουν από μία σειρά συρμούς, και το δείχνουν με κάθε τρόπο. Δεν είναι πάντα επιτυχημένα. Όταν όμως είναι, τότε ξεχωρίζουν από μακριά. Και δεν ξεχωρίζουν μόνο για την τόλμη τους. Κάπως έτσι διαβάσαμε τη «Μονομαχία» της Ινές Βιέγκας Ολιβέιρα από την Πορτογαλία. Ένα βιβλίο για τον πόλεμο, όμως πολύ διαφορετικό από άλλα παρόμοια. Σχεδιαστικά, σχεδόν καμιά του σελίδα δεν μοιάζει με την άλλη, ωστόσο όλες υπακούν σε ένα γενικό μουσικό πρόσταγμα — εντυπωσιακό αποτέλεσμα συνολικά, που θα το απολαύσουν με τον δικό τους ξεχωριστό τρόπο όλες οι ηλικίες αναγνωστών. Μας άρεσε πάρα πολύ και το χαρτί που χρησιμοποιήθηκε στην εκτύπωση από τις εκλεκτικές Εκδόσεις Πουά, αλλά και η γενικότερη επιμέλεια του ωραίου τόμου. Το βιβλίο είναι σκληρόδετο, έχει 64 σελίδες (19×26 εκατ.) και απευθύνεται σε παιδιά από 4 ετών και πάνω. Θα αρέσει όμως πολύ και στους φροντιστές τους.
Νά και το οπισθόφυλλο:
Δύο άντρες μαλώνουν σε μια χώρα μακρινή και κρύα. Μαλώνουν για τόσο πολύ καιρό που δε θυμούνται πια για ποιο λόγο άρχισαν να μαλώνουν. Έχοντας παραιτηθεί από την προσπάθεια να βρουν μια αληθινή λύση, αποφασίζουν να λύσουν το πρόβλημα μια και καλή με μια μονομαχία. Όπως συμβαίνει σε όλες τις μονομαχίες, στέκονται πλάτη με πλάτη κι ο καθένας τους αρχίζει να μετρά εκατό βήματα μέχρι να γυρίσει για να πυροβολήσει. 1, 2, 3, 4… Φεύγουν, απομακρύνονται.
Ακολουθούμε τον έναν από τους δύο, αλλά κάποια στιγμή αναρωτιόμαστε: Πού να πηγαίνει;
Ένα βιβλίο για πολέμους και συγκρούσεις, μα, πάνω απ’ όλα, για την ειρήνη.
Και ένα μικρό βιογραφικό της συγγραφέως και εικονογράφου:
Η Inês Viegas Oliveira γεννήθηκε στην Ταβίρα της Πορτογαλίας το 1995. Σπούδασε φυσική και μαθηματικά, πριν στραφεί σε σπουδές εικονογράφησης. Το 2020, το 2022 και το 2023 η δουλειά της επιλέχθηκε για την Έκθεση Εικονογράφων της Έκθεσης Παιδικού Βιβλίου της Μπολόνια. Το πρώτο της βιβλίο, «Η μονομαχία» («O Duelo»), που εκδόθηκε στην Πορτογαλία το 2022 από την Planeta Tangerina, κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Εικονογράφησης (Portuguese Illustration Prize, 2023). Άλλα βραβεία και διακρίσεις:
Βραβείο Bissaya Barreto Award for Children’s Literature 2024 (νικητής) 100 Outstanding Picturebooks (dPICTUS), Bologna Children’s Book Fair, 2023 (επιλεγμένο έργο) Bologna Children’s Book Fair Illustrators Exhibition, 2023 (επιλεγμένο έργο) BRAW Amazing Bookshelf – 15 years of Opera Prima (επιλεγμένο έργο) Βραβείο Bookcity για διεθνές εικονογραφημένο βιβλίο, Νότια Κορέα, 2023 White Ravens, 2023 Υποψήφιο για βραβείο Best book for young readers, SPA Authors Awards 2023 Portuguese National Reading Plan (προτεινόμενο)
Βρείτε το στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς σας, ή όπου αλλού σάς αρέσει να προμηθεύεστε τα βιβλία σας.
11°
