Φοίνιξ, Αριζόνα: Οι διαρκείς καύσωνες, η λειψυδρία και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην «Κοιλάδα του Ήλιου»
Το Φοίνιξ της Αριζόνα, που βρίσκεται στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος με τη Βαγδάτη και τη Καζαμπλάνκα, υφίσταται σήμερα τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η πόλη είναι χτισμένη στην έρημο, κοντά σε δασότοπο από κάκτους: στο χαρακτηριστικό τοπίο που βλέπει κανείς στα γουέστερν. Πρόκειται για μια δυναμική μεγαλούπολη που επεκτείνεται με προαστιακά πλοκάμια σε όλες τις κατευθύνσεις αποτελώντας τον μεγαλύτερο κόμβο αυτοκινητοδρόμων στις νοτιοδυτικές πολιτείες. Για πολλές δεκαετίες, το Φοίνιξ ήταν η ταχύτερα αναπτυσσόμενη μητροπολιτική περιοχή, μετά το Λας Βέγκας και είχε στο ενεργητικό της πολλές πρωτιές ως προς την ισότητα των φύλων και τη φυλετική πολυμορφία —το 43% του πληθυσμού είναι ισπανόφωνοι, το 7,5% είναι Αφροαμερικανοί και το 2,7% είναι «Ινδιάνοι»· οι λευκοί αποτελούν πλέον μια μειοψηφία. Αν και το 2009 το Φοίνιξ επλήγη από την κρίση των ενυπόθηκων δανείων, η ελκυστικότητά του δεν μειώθηκε: η μέση τιμή κατοικίας κυμαινόταν γύρω στα 150.000$, ενώ το 2007 είχε φτάσει τα 262.000$, και η εγκληματικότητα μειωνόταν σταθερά. Οι κάποτε ταραγμένες γειτονιές όπως το South Mountain, η Alhambra και το Maryvale ανέκαμψαν και σταθεροποιήθηκαν· το αποτέλεσμα ήταν η αύξηση του πληθυσμού και η εκτεταμένη οικοδόμηση στη μητροπολιτική περιοχή —πράγμα που συνέβαλε στη λειψυδρία.
Η πρωτεύουσα της Αριζόνα ονομάζεται «Κοιλάδα του Ήλιου» και οι κάτοικοι είναι συνηθισμένοι στη ζέστη. Αλλά, οι καύσωνες δοκιμάζουν πια τα ανθρώπινα όρια και κάθε χρόνο το Φοίνιξ σπάει ένα ακόμα ζοφερό ρεκόρ. Καθώς τα τελευταία καλοκαίρια, που διαρκούν τώρα από τον Απρίλιο μέχρι τον Σεπτέμβριο, έχουν γίνει βάναυσα, ο δήμος εφαρμόζει προγράμματα για τη φύτευση δέντρων, τη δημιουργία κέντρων προστασίας από τη ζέστη και την επιδότηση μονάδων κλιματισμού στα σπίτια. Αλλά, ο αριθμός των θανάτων που αποδίδονται στις υψηλές θερμοκρασίες έχει αυξηθεί δραματικά. Η ζέστη, ένας ήσυχος δολοφόνος και μια από τις πιο θανατηφόρες καταστροφές στον κόσμο, έχει άνισο τίμημα. Το 56% όσων υπέκυψαν στη ζέστη πέρυσι στην κομητεία Maricopa, όπου βρίσκεται το Φοίνιξ, ήταν άστεγοι. Από τους ανθρώπους που πέθαναν σε εσωτερικούς χώρους, όλοι τους ζούσαν σε σπίτια και κτίρια που δεν ψύχονταν. Στο 78% των περιπτώσεων, οι μονάδες AC υπήρχαν αλλά δεν λειτουργούσαν. Το παράδοξο είναι ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι κάνουν το Φοίνιξ σπίτι τους, επιβαρύνοντας το πρόβλημα της στέγασης και του νερού: παρά την αποπνικτική ζέστη και την έλλειψη πόρων, το 2022 εγκαταστάθηκαν στην πόλη 85.000 νέοι κάτοικοι.
Όπως σε όλες τις αμερικανικές πόλεις με ήπιους χειμώνες, στο Φοίνιξ συρρέουν άστεγοι από τον βορρά για να συναντήσουν, παρ’ όλ’ αυτά, ακραίες καιρικές συνθήκες διαφορετικού τύπου. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian, αν και υπάρχουν διαθέσιμα καταφύγια και τα κέντρα δροσιάς που προσφέρουν ανακούφιση, το Φοίνιξ πλήττεται σκληρά από την κλιματική κρίση: λείπει το πράσινο που κάνει μεγάλη διαφορά στον τρόπο με τον οποίο υποφέρει ένας άνθρωπος την υπερβολική ζέστη —στο έδαφος της ερήμου, ιδιαίτερα στο κέντρο της πόλης όπου επικρατεί το σκυρόδεμα είναι αδύνατο να βρει κανείς σκιά. Το πρόβλημα επιδεινώνεται από το ότι η θερμοκρασία πέφτει ελάχιστα τη νύχτα κι ότι οι καύσωνες με θερμοκρασία πάνω από 37 βαθμούς συνεχίζονται επί πολλές ημέρες: τον φετινό Ιούλιο, καμιά άλλη μεγάλη πόλη των ΗΠΑ δεν είχε επί 18 ημέρες σερί τόσο υψηλές θερμοκρασίες. Σύμφωνα με τους κλιματολόγους της πολιτείας της Αριζόνα, στις αρχές του 20ού αιώνα, η θερμοκρασία πλησίαζε τους 40 βαθμούς επί 5 ημέρες κάθε χρόνο· σήμερα το Φοίνιξ φτάνει αυτή τη θερμοκρασία επί 25 ημέρες. Επιπλέον, φέτος δεν έχει βρέξει ούτε μια φορά από τα μέσα Μαρτίου. Από το 1983, η μέση ημερήσια καλοκαιρινή θερμοκρασία έχει αυξηθεί κατά 3,6 βαθμούς, η ημερήσια υψηλότερη θερμοκρασία έχει ανέβει 3,2 βαθμούς και η χαμηλότερη της νύχτας έχει αυξηθεί 4,4 βαθμούς.
Το Φοίνιξ είναι πόλη μιας μοναδικής αρχιτεκτονικής παράδοσης και κοινότητας. Ο Frank Lloyd Wright μετακόμισε εκεί το 1937 και έχτισε το χειμερινό του σπίτι, το Taliesin West, και την κεντρική πανεπιστημιούπολη για την Αρχιτεκτονική Σχολή. Με τα χρόνια, εγκαταστάθηκαν στην πόλη αξιόλογοι αρχιτέκτονες που μπόρεσαν να συμφιλιώσουν το κλίμα της ερήμου με αντισυμβατικές κατασκευές που έχουν γράψει ιστορία. Αλλά, το διακύβευμα σήμερα είναι να σωθούν οι πιο αδύναμες κοινωνικές ομάδες, όπως π.χ. οι ιθαγενείς Αμερικανοί που ζουν σε καταυλισμούς στα περίχωρα, από τις επιπτώσεις μιας κατάστασης για την οποία ελάχιστα μπορούν να ενοχοποιηθούν: στην υπερθέρμανση του Φοίνιξ, η οποία οφείλεται τόσο στην κλιματική κρίση του πλανήτη όσο και στον τρόπο δόμησης της πόλης, οι έγχρωμοι πληθυσμοί έχουν μικρότερο αποτύπωμα.
