Οι φοιτητικές εστίες Τέλλογλου, μια ανάσα πάνω από το Καυταντζόγλειο στάδιο, έδρα του Ηρακλή, τις Κυριακές μοιάζουν με urban τσαντίρι. Φοιτητριούλες από τη Δράμα κρεμάνε στο μπαλκόνι τα φρεσκοπλυμένα τους κόκκινα φουστάνια, Θρακιώτες σπουδαστές αναρτούν στα μανταλάκια τα πετροπλυμένα τους μαύρα χλωρινί τζιν, μπλε φανέλες με το σήμα της Θύρας του Ηρακλή που αυτοί που τις φορούν ουρλιάζουν «φέρτε πίσω τον Ήρα στην Α΄ Εθνική» μαστιγώνουν τον αέρα της γειτονιάς των 40 Εκκλησιών. Μπροκάρ ταγεράκια σαν αυτά που φορούν οι γηραιές κυρίες που επισκέπτονται τις φίλες τους στην κλινική Κυανός Σταυρός, διασταυρώνονται με σενεγαλέζικα καφτάνια Αφρικανών που κάθε Κυριακή φορώντας τα καλά τους κατηφορίζουν για το κέντρο κοιτάζοντας περίεργα τους ΜΑΤατζήδες με τις φαιοπράσινες στολές, που είναι εδώ σταθμευμένοι μόνιμα. Είτε για να δαμάσουν τα χουλιγκάνια είτε για να καταστείλουν κάθε λογής διαδηλώσεις στα πέριξ. Όπως παντού στην Ελλάδα, είναι περίεργα και στη Θεσσαλονίκη τέτοιες μέρες.
Δεν υπάρχει ιδανικότερο τοπίο-τοίχος για να «χτυπήσει» την τοιχογραφία του ο Blu, από αυτήν εδώ τη γειτονιά. Μέγας καλλιτέχνης του δρόμου, μετά το Λος Άντζελες, την Μπογκοτά, τη Λίμα, το Βερολίνο, τη Μαδρίτη και τη Λισσαβόνα, επισκέφτηκε τη Θεσσαλονίκη καλεσμένος της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς, προκειμένου να αρχίσουν τα προεόρτια για τη 15η Μπιενάλε Νέων Μεσογείου. Η Τάνια Δημητριάδη, ειδική συνεργάτις του ΓΓΝΤ σε θέματα Πολιτισμού, μου αναλύει το σκεπτικό του Blu. Η τοιχογραφία του Blu στο διπλό τοίχο της φοιτητικής εστίας μιξάρει μπλε ουρανό και αρχαίους κίονες που καταρρέουν εκκωφαντικά καθώς αυτό που υποστύλωναν δεν ήταν το κάλλος του αρχαίου κλέους αλλά μια Ελλάδα δομημένη πάνω σε φράγκα, λίρες, τραπεζικές καταθέσεις και άνομο χρήμα. «Γάτα ο Blu, το ’πιασε το νόημα, μύρισε σαν κυνηγόσκυλο τον αέρα, κι άφησε την υπογραφή του ανεπανάληπτα αφήνοντας στη Θεσσαλονίκη ένα mural κυριολεκτικά monument to now. Αυτό δεν είναι και το νόημα της Μπιενάλε, άλλωστε;» Αυτό είναι, Τάνια!
Yes we can!
Με γενικό τίτλο «Συμβίωση;» και με φιλοδοξία να φέρει 500 δημιουργούς από 26 χώρες που θα μεταμορφώσουν τη Θεσσαλονίκη σε μια δημιουργική noman’s land, αυτή η Mπιενάλε άρχισε σιγά σιγά να παίρνει σχήμα αλλά και χρώμα. Εκτός από τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, το Δήμο Θεσσαλονίκης και την Αντιδημαρχία Πολιτισμού, Παιδείας και Τουρισμού, η Μπιενάλε Νέων Μεσογείου συνδιοργανώνεται από το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, ενώ χορηγός επικοινωνίας είναι η ATHENS VOICE. Το σκεπτικό και ο τίτλος «Symbiosis?», όπως θα αποκωδικοποιηθεί για έναν ολόκληρο μήνα σε εικαστικά, design, μόδα, δράση στο δημόσιο χώρο και παράλληλες εκδηλώσεις, δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός που πραγματοποιείται μόνο στη Θεσσαλονίκη, αλλά απλώνεται γεωγραφικά και στη Ρώμη. Η εκεί 15η Μπιενάλε Νέων Μεσογείου χτυπάει με λογοτεχνία, κινηματογράφο και μουσική, βάζοντας τις δύο πόλεις σε ένα παράλληλο εκρηκτικό τριπάκι-σύμπαν.
Symbiosis? What symbiosis?
Γυρίζεις στη Θεσσαλονίκη και τι βλέπεις; Τι διαβάζεις; Πού πας; Πώς μεταφράζεις την πραγματικότητα, είτε σερφάροντας στα ειδησεογραφικά δίκτυα είτε τριγυρίζοντας σε ζόρικους ιστότοπους είτε δραπετεύοντας σε ιδιαίτερες γειτονιές και παρακείμενα πεδία; Αναρωτιέσαι πώς μπορούν να συμβιώσουν οι Αιγύπτιοι μετανάστες ψαράδες στην ιχθυόσκαλα της Μηχανιώνας με την κόρη του αφεντικού; Οι χαρωποί γκέι clubbers του «Enola» με το μητροπολίτη Άνθιμο; Τα παόκια με τα αριανά, τα ρωσοπόντια μεταναστάκια της Νικόπολης με τα αστόπαιδα της Ζεύξιδος; Τι υπάρχει ανάμεσα στα πράσινα λιβάδια και τις πετρόχτιστες βρύσες του Ρύσιου και την τοξική μόλυνση του Κορδελιού; Μπορούμε να συνυπάρξουμε και υπό ποιους όρους; Με τη Θεσσαλονίκη, όπως κάθε σύγχρονη μητρόπολη, να απορροφά διαφορετικούς κραδασμούς, επιθυμίες και ζωές, ο όρος «Συμβίωσις;» της φετινής Μπιενάλε προετοιμάζεται να φέρει στο φως ποικίλες φωνές, προτάσεις, δράσεις κι αντιδράσεις. Οι τέσσερις επιμελητές Μαρία Κενανίδου, Σωτήρης Μπαχτσετζής, Stephanie Bertrand και Θούλη Μυσιρλόγλου σημειώνουν στο κείμενό τους: «...Η έννοια της συμβίωσης φιλοδοξεί να σηματοδοτήσει μια νέα σχέση με το “άλλο”, με την ετερότητα, η οποία μπορεί να μορφοποιείται στη φύση και τη ρητορική της βιώσιμης ανάπτυξης, στον πολιτισμό και τα άγνωστα όρια της τέχνης και του καλλιτεχνικού φαινομένου, στην υλικότητα της πόλης που μεταμορφώνεται πραγματικά και φαντασιακά, στο σύγχρονο ψηφιακό κόσμο, που επίσης μεταβάλλεται ραγδαία, στη νέα οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα με τις πολλαπλές τους αντηχήσεις…»
Eσύ ετοιμάσου για ένα σύνολο εκδηλώσεων, είτε του επισήμου διαγωνιστικού είτε του παράλληλου προγράμματος, που στόχο έχουν να κινητοποιήσουν και να κατεβάσουν νέο κόσμο παντού στην πόλη: στο Λιμάνι (αποθήκες 1, 7, 8, 9, 13, 15, Ψυγεία, Τελωνείο), στην παραλία, στην πλατεία Αριστοτέλους, στο δημαρχείο, τον Λευκό Πύργο και τη Βαλαωρίτου, στην πανεπιστημιούπολη και σε εμπορικούς χώρους.
Έτσι δεν έγινε και πριν από 25 χρόνια, όταν στην περίφημη αντίστοιχη μπιενάλε του ’86, εποχή όπου δεν υπήρχαν ίντερνετ, likes, ζωντανές μεταδόσεις από φωτιές στις πλατείες του Καΐρου πέρα μόνο από το βιντεοκλίπ του «Fire in Cairo» των Cure που έπαιζε στο MTV; Κι όμως, εκείνη η μπιενάλε του ’86 ήταν η αρχή για να εκραγεί η πόλη, να συνδεθεί με το πανευρωπαϊκό σύμπαν, να πάρει το δρόμο της. Από την επόμενη μέρα, οι Τρύπες έγιναν οι δικοί μας Gang Of Four, ο Άρης Προδρομίδης έπαψε να είναι ο μοναχικός video artist, ο Άρις Γεωργίου ευτύχησε να δει μια καινούργια γενιά φωτογράφων να παίρνει τη σκυτάλη, το τρένο μπήκε σε ράγες και μια νέα Θεσσαλονίκη καβάλησε τα βαγόνια και έφτιαξε το μύθο της πρωτοπόρας πόλης.
Και τώρα;
Επιστροφή στο τώρα, στην Πέμπτη, ημέρα των επισήμων εγκαινίων της Μπιενάλε. Η Αντιδημαρχία Πολιτισμού, Παιδείας και Τουρισμού, με τον Σπύρο Πέγκα να δίνει από την πρώτη κιόλας μέρα το στίγμα της νέας μπουταρικής εποχής, δείχνει να κερδίζει το στοίχημα. Ναι! Θα συμβιώσει μια φιλόμουση κυρία που συχνάζει στο Μέγαρο με ένα πανκιό του Ναυαρίνου. Ένας αλητόσκυλος της Άνω Πόλης με τις καλοθρεμμένες λουλούδες του κέντρου. Μια ερασμίτισσα από τη Γαλλία με έναν Αλβανό δεύτερης γενιάς, που πατρικό του θεωρεί πλέον ένα δυάρι στην Κασσάνδρου. Πόλη είμαστε όλοι, Συμβίωσις σημαίνει όλοι κι όλα μαζί παντού.
Το περιοδικό SOUL είναι το μόνο ελληνικό περιοδικό που συμμετέχει με παράλληλη δράση στο πρόγραμμα της φετινής μπιενάλε. Πέντε curators και 25 ντόπιοι καλλιτέχνες έστησαν τη δράση SOULbiosis. Το showroom των Kalos & Klio παρουσιάζει τους Ανδρέα Καραουλάνη (animation), Δημήτρη Εφέογλου (ζωγραφική), Μαρία Μυστακίδου (installation), Φώτη Σαγώνα - Ιωάννη Οικονόμου (cyber art) και Σπύρο Παλούκη (φωτογραφία). Το Decorama Arte κι ο Νίκος Βουκυκλαράκης φωτίζουν τη νέα design σκηνή της πόλης με έργα των Ιωάννη και Χρήστου Μακρή, Τόμμυ Παπαϊωάννου, Scoopa και Shiny Design. Οι street artists Αργύρης Σαρασλανίδης και ΣιμόνηΦοντάνα αναδεικνύουν τους μαχητές των δρόμων Amok, Inva, Nteko, Rasel, Zek, ενώ ο φωτογράφος Πέτρος Νικόλτσος εκθέτει τους πέντε νέους Θεσσαλονικιούς φωτογράφους Ani Jo, Γιάννη Γούτμαν, Χριστίνα Γιαβανόγλου, Χλόη Πίσσα και Λίλυ Ζουμπούλη.
SOUL Warehouse Nights
Αποθήκη 13
Ένα μεγάλο πάρτι, ένα μεγάλο opening! Με την υπογραφή του περιοδικού SOUL, που ανέλαβε καθ’ όλη τη διάρκεια της Μπιενάλε να φορτώσει στην αποθήκη 13 τους πιο συναρπαστικούς θεσσαλονικιώτικους ήχους τού σήμερα, η επίσημη έναρξη της Μπιενάλε αναμένεται να βάλει φωτιά στο λιμάνι.
Opening party:Πέμπτη 6 Οκτωβρίου. The Speakeasies’ Swing Band, η πιο φορμαρισμένη και groovy θεσσαλονικιώτικη nuevo swing και jazz rhythm μπάντα, σε ένα live με κέφι, φαν κι ελεύθερη είσοδο. Ακολουθεί crazy soul after party με μουσική που θα διαλέξουν ο Δημήτρης Καραθάνος κι ο Στέφανος Τσιτσόπουλος.
13°
