Τα πουλιά που «μιλούν» σαν τον R2-D2: Πώς οι μιμήσεις τους βοηθούν τους επιστήμονες να αποκωδικοποιήσουν την επικοινωνία τους
Οι ήχοι των πουλιών έχουν αποδειχθεί εντυπωσιακά ευέλικτοι: από βωμολοχίες και συναγερμούς αυτοκινήτων μέχρι τη χαρακτηριστική φωνή ενός διαγαλαξιακού ρομπότ.
Τα τελευταία χρόνια, το διαδίκτυο έχει γεμίσει με βίντεο κατοικίδιων πουλιών να μιμούνται τα «μπιπ» και «μπουπ» του R2-D2 από το Star Wars, ένα μοτίβο που τράβηξε την προσοχή των επιστημόνων. Η αρχική ερώτηση ήταν απλή: μπορούν τα πουλιά να αναπαράγουν αυτούς τους περίπλοκους, ηλεκτρονικούς ήχους; Και αν ναι, ποια είδη τα καταφέρνουν καλύτερα;
Οι ήχοι του R2-D2, που δημιούργησε ο θρυλικός ηχολήπτης Μπεν Μπερτ συνδυάζοντας τη δική του φωνή με έναν συνθεσάιζερ, περιλαμβάνουν δύο κατηγορίες: μονοφωνικούς ήχους (μία νότα κάθε φορά) και «πολυφωνικούς» (πολλαπλές νότες ταυτόχρονα). Η πολυπλοκότητα αυτών των μοτίβων οδήγησε μια ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον εξελικτικό βιολόγο Νικ Νταμ από το Πανεπιστήμιο Leiden να ξεκινήσει μια συστηματική μελέτη.
«Έπεσα τυχαία πάνω σε βίντεο με παπαγάλους budgerigars που μιμούνταν τον R2-D2. Και όχι ένα – ολόκληρη σειρά», είπε ο Νταμ. «Έτσι αποφασίσαμε να δούμε ποιο είδος μπορεί πραγματικά να αποδώσει καλύτερα αυτούς τους σύνθετους ήχους». Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Scientific Reports στις 6 Νοεμβρίου, ανέλυσε 115 διαθέσιμα βίντεο από κοινωνικά δίκτυα, καλύπτοντας εννέα είδη παπαγάλων και έναν απρόσμενο outsider: τον ευρωπαϊκό ψαρόνι.
Το αποτέλεσμα ήταν ξεκάθαρο. Οι ψαρόνια κέρδισαν κατά κράτος τους παπαγάλους στην αναπαραγωγή των πολυφωνικών ήχων του R2-D2. Ο λόγος κρύβεται σε ένα μοναδικό ανατομικό πλεονέκτημα: τον σείριγγα, το ιδιαίτερο φωνητικό όργανο των πουλιών. «Τα ψαρόνια μπορούν να παράγουν δύο ήχους ταυτόχρονα επειδή ελέγχουν ανεξάρτητα και τις δύο πλευρές του σείριγγα», εξηγεί ο Νταμ στο Scientific American. Με αυτή τη διπλή λειτουργία, έχουν τη δυνατότητα να βγάζουν ταυτόχρονες νότες που μιμούνται άψογα την πολυεπίπεδη φωνή του κινηματογραφικού droid.
Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακόμη γιατί τα ψαρόνια ανέπτυξαν αυτόν τον ακριβή έλεγχο, ωστόσο θεωρούν ότι η δεξιότητα ενδέχεται να τους προσφέρει εξελικτικό πλεονέκτημα. Ίσως τα αρσενικά που μπορούν να τραγουδούν πιο περίπλοκους, πολύτονα ήχους γίνονται πιο ελκυστικά στα θηλυκά. Ίσως, αντίθετα, η ικανότητα εξυπηρετεί διαφορετική λειτουργία στην επικοινωνία και στο κοινωνικό σήμα.
Η έρευνα, πέρα από το χιούμορ και τη γοητεία του να βλέπεις ζώα να «μιλούν» σαν χαρακτήρες της μυθοπλασίας, προσφέρει ένα ουσιαστικό εργαλείο: για πρώτη φορά, δεκάδες είδη μιμήθηκαν ακριβώς τα ίδια ηχητικά μοτίβα, επιτρέποντας στους επιστήμονες να συγκρίνουν τις φωνητικές τους ικανότητες με ακρίβεια. «Χρησιμοποιώντας κάτι τόσο εκκεντρικό και σύνθετο όπως οι ήχοι του R2-D2, μπορούμε να μετρήσουμε καθαρά τα φυσικά όρια των φωνητικών δυνατοτήτων των πουλιών», σημειώνει ο Νταμ.
Στο τέλος της ημέρας, τα βίντεο που ξεκίνησαν ως διαδικτυακή περιέργεια ίσως αποδειχθούν κλειδί για να κατανοήσουμε καλύτερα πώς τα πουλιά παράγουν ήχους, πώς μαθαίνουν να μιμούνται και πώς εξελίχθηκε η επικοινωνία τους στο φυσικό περιβάλλον.
Πηγή: Smithsonian Magazine, Scientific Reports, Scientific American
14°
