Λύγκας: Ο άγνωστος «τίγρης» της Ευρώπης ήρθε στην Ελλάδα (video)

Τη μοναδική ευκαιρία να γνωρίσουν τον Ευρασιατικό λύγκα (Lynx lynx), το άγριο θηλαστικό που έχει εξαφανιστεί από την Ελλάδα, έχουν οι επισκέπτες στο Διεθνές Περιβαλλοντικό Κέντρο του Αρκτούρου. Πριν από λίγες εβδομάδες 3 λύγκες, αλλά και 4 λύκοι, μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα από το πάρκο Naturland της Ανδόρρας.

Το πάρκο λειτουργούσε για χρόνια ως χειμερινό θέρετρο και ζωολογικός κήπος, όταν η νέα διεύθυνση αποφάσισε να σταματήσει τη λειτουργία του ζωολογικού κήπου και να αναζητήσει ένα καλύτερο μέρος για τα συγκεκριμένα ζώα, τα οποία ανήκουν σε απειλούμενο είδος.

Μέσω του Ευρωπαϊκού δικτύου EARS, ιδρυτικό μέλος του οποίου είναι ο Αρκτούρος, αποφασίστηκε τα ζώα να φιλοξενηθούν στις εγκαταστάσεις του. Ο Ντοράι (10 ετών), η Κάρμεν (11 ετών) και η Μίσσι (2 ετών) έχουν ήδη προσαρμοστεί στο νέο τους χώρο. Τους αρέσει να κρύβονται στους θάμνους, όπου είναι δύσκολο να τους εντοπίσει κανείς. Αν και είναι στην φύση τους να σκαρφαλώνουν σε δέντρα, δεν έχουν δείξει ακόμα διάθεση να το κάνουν, αφού είναι κάτι εντελώς νέο για εκείνα. Πολύ συχνά, επίσης, επισκέπτονται την πισίνα τους για νερό. Ο Ντοράι είναι πιο θαρραλέος και κινείται περισσότερο μέσα στον χώρο, ενώ πιστά τον ακολουθεί η Κάρμεν. Η μικρότερη Μίσσι συνήθως κρύβεται και εμφανίζεται μόνο όταν εκείνη το θέλει, επισημαίνεται στην ανακοίνωση.

Για τους πολίτες ή τις εταιρείες που επιθυμούν να στηρίξουν τις προσπάθειες για τη διατήρηση του είδους, μπορούν να υιοθετήσουν συμβολικά κάποιον από τους τρεις λύγκες, μπαίνοντας στην ιστοσελίδα του Αρκτούρου.

Λύγκας, αυτός ο άγνωστος στην Ελλάδα

Αυτό το υπέροχο αιλουροειδές, που η εικόνα του παραπέμπει σε τίγρη, είναι ένα εξαιρετικά σπάνιο είδος, το οποίο εδώ και πολλά χρόνια δυστυχώς δεν συναντάται στην Ελλάδα, ενώ οι ελάχιστες μαρτυρίες θέασής του δεν είναι αξιόπιστες. Στη δυτική Βαλκανική χερσόνησο (Μαυροβούνιο, Κόσοβο, Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία) υπάρχει ένα υποείδος του Ευρασιατικού λύγκα, ο βαλκανικός λύγκας (Lynx lynx balcanicus). Αυτό είναι και το είδος που θα μπορούσε να επανεμφανιστεί κάποια στιγμή στην Ελλάδα.

Υπολογίζεται ότι λιγότερα από 50 άτομα ζουν ακόμα ελεύθερα στη φύση και για τον λόγο αυτό το υποείδος του βαλκανικού λύγκα θεωρείται «Κρισίμως κινδυνεύον». Ο Αρκτούρος είναι η μοναδική ελληνική οργάνωση που πήρε μέρος στο επίσημο πρόγραμμα καταγραφής λύγκα στα Βαλκάνια, συμμετέχοντας στην ανάλυση των επιστημονικών δεδομένων για το είδος.

Με δεδομένη την εξαφάνιση του λύγκα από την Ελλάδα, ο Αρκτούρος έχει προχωρήσει σε μια πρωτοποριακή πρωτοβουλία μελέτης και προστασίας του, που επικεντρώνεται κυρίως στις ακόλουθες δράσεις:

• Δράση έρευνας στο πεδίο. Ο Αρκτούρος έχει εγκαταστήσει ένα δίκτυο αυτόματων καμερών στα βουνά της Φλώρινας, με στόχο την καταγραφή τυχών ενδείξεων της παρουσίας του είδους.
• Δράση περιβαλλοντικής ενημέρωσης. Στο Διεθνές Περιβαλλοντικό Κέντρο οι ξεναγοί του Αρκτούρου θα ενημερώνουν συστηματικά τους επισκέπτες για τον λύγκα και το ενδεχόμενο επιστροφής του στη χώρα μας.

Θέλοντας να καθιερώσει την προστασία του λύγκα και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις που καθιστούν εφικτή την επιστροφή του είδους στην Ελλάδα, ο Αρκτούρος προχώρησε στη μετατροπή του Καταφυγίου του Λύκου σε Κέντρο Προστασίας Λύκου και Λύγκα. Οι 3 λύγκες φιλοξενούνται σε ειδικά διαμορφωμένη πτέρυγα και πλέον δίνεται η δυνατότητα φιλοξενίας και άλλων λυγκών στο μέλλον.

«Ο λύγκας είναι ένα σημαντικό κομμάτι του φυσικού μας πλούτου. Την ώρα που στη χώρα μας χάνεται ένα σημαντικό μέρος της βιοποικιλότητας, συστήνουμε τους λύγκες στη χώρα μας με την ελπίδα ότι σύντομα θα αποτελέσουν ξανά κομμάτι της ελληνικής πανίδας. Με την εμπειρία και την αξιοπιστία που διαθέτει πλέον σε διεθνές επίπεδο ο Αρκτούρος αποτελεί έναν σημαντικό φορέα προστασίας και ενίσχυσης της βιοποικιλότητας στην Ελλάδα» προστίθετι στην ανακοίνωση.

Μαζί με τους λύγκες από το ίδιο πάρκο ήρθε στο Κέντρο Προστασίας και μία αγέλη τεσσάρων λύκων. Φιλοξενούνται σε διαφορετικό χώρο και πρόκειται για τους: Ντιέγκο (2 ετών), Λόμπα (6 ετών), Σίλβα (6 ετών) και Ρομπέρτο (4 μηνών). Την αγέλη των λύκων μπορεί να την υιοθετήσει με ένα κλικ όποιος επιθυμεί να συνδράμει στη φροντίδα τους.

Tα υλικά για τη δημιουργία των νέων χώρων φιλοξενίας των λυγκών και των λύκων είναι μία ευγενική χορηγία της ΣΙΔΕΝΟΡ.

Πώς είναι και πού ζει ο λύγκας

Χαρακτηριστικά

• Ζυγίζει 12-35 κιλά.
• Φτάνει σε ύψος τα 65 εκατοστά και έχει μήκος 70-130 εκ.
• Είναι σχεδόν διπλάσιος από την οικόσιτη γάτα.
• Έχει σώμα κοντό, πόδια ψηλά και μεγάλες πατούσες, στρογγυλό κεφάλι με κοντό λαιμό, τριγωνικά αυτιά με μαύρες τούφες στην κορυφή και κοντή ουρά με μαύρη απόληξη.
• Είναι ο τρίτος μεγαλύτερος θηρευτής στην Ευρώπη, μετά την αρκούδα και τον λύκο.

Βιολογία

• Ζει έως και 17 χρόνια.
• Είναι σαρκοφάγο. Φυσική λεία του λύγκα αποτελεί το ελάφι, το ζαρκάδι, το αγριόγιδο, ο λαγός, η ορεινή πέρδικα.
• Ζει μοναχικά.
• Είναι δασόβιο είδος, με προτίμηση στα μεσαίου και υψηλού υψομέτρου βουνά (800-1.400 μ.)
• Οριοθετεί την περιοχή επικράτειάς του.
• Κινείται κυρίως το σούρουπο και το βράδυ και ξεκουράζεται την ημέρα, με εξαίρεση την περίοδο αναπαραγωγής.
• Ζευγαρώνει Φεβρουάριο - Απρίλιο και μετά από εγκυμοσύνη 67 -74 ημερών γεννά 2-3 μικρά, που στην αρχή είναι τυφλά.
• Τα μικρά μένουν με τη μητέρα τους για 10 μήνες.

Απειλές

Ο λύγκας εξαφανίστηκε από τις πεδιάδες της Ευρώπης μετά από την καταστροφή τεράστιων πεδινών δασικών εκτάσεων, την επέκταση και εντατικοποίηση της γεωργίας και, τέλος, την αύξηση και επέκταση του πληθυσμού της υπαίθρου.

Στην Ελλάδα, όπως και στις άλλες χώρες, μεγάλο ρόλο έπαιξε επίσης και η εξόντωση των μικρών οπληφόρων, κυρίως του ζαρκαδιού αλλά και του αγριόγιδου, που αποτελούσαν μεγάλο μέρος της τροφής του. Αυτή του η ιδιαιτερότητα τον έκανε και πιο ευάλωτο στις όποιες αλλαγές στους πληθυσμούς των οπληφόρων.

Η έλλειψη άγριων θηραμάτων έστρεψε το ενδιαφέρον του λύγκα στα οικόσιτα ζώα (αιγοπρόβατα) που ανέβαζαν οι βοσκοί το καλοκαίρι από τα πεδινά στα ορεινά. Αποτέλεσμα αυτής της συμπεριφοράς ήταν η συχνή θανάτωση μεγάλου αριθμού λυγκών.

Μέτρα διατήρησης που υπάρχουν

Στην Ελλάδα ο λύγκας προστατεύεται από το 1937 με τον Α.Ν. 856/1937, ενώ περιλαμβάνεται και στα είδη του Προεδρικού Διατάγματος 67/1981. Περιλαμβάνεται στα παραρτήματα ΙΙ και V της Οδηγίας των Οικοτόπων (92/43/ΕΟΚ) και στο παράρτημα ΙΙΙ της Σύμβασης της Βέρνης, ενώ το εμπόριό του απαγορεύεται από τη Σύμβαση CITES (Λεγάκις, Α. & Μαραγκού, Π. 2009. Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας. Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία, Αθήνα, σσ. 365-366).