Πέντε επιστημονικά «κόλπα» μακροζωίας που δεν κοστίζουν μια περιουσία
Η αναζήτηση της μακροζωίαςέχει μετατραπεί τα τελευταία χρόνια σε ακριβό σπορ. Ιδιωτικές κλινικές που υπόσχονται πλήρη χαρτογράφηση του σώματος, γυμναστήρια με συνδρομές δεκάδων χιλιάδων ευρώ, συμπληρώματα και θεραπείες που πλασάρονται ως το νέο ελιξίριο της νεότητας. Όμως, σύμφωνα με τους ειδικούς, οι πρακτικές που έχουν τη μεγαλύτερη πιθανότητα να παρατείνουν τη ζωή –και να τη βελτιώσουν– είναι συχνά οι πιο απλές και οικονομικές.
Οι βασικές επιλογές της μακροζωίας, όπως η σωστή διατροφή, η τακτική άσκηση και ο ποιοτικός ύπνος, παραμένουν οι πιο αποτελεσματικές και τεκμηριωμένες παρεμβάσεις για τη μακροζωία. Όπως επισημαίνουν ερευνητές της γήρανσης, τίποτα από όσα προωθούνται σήμερα ως «θαύματα» δεν πλησιάζει την επίδρασή τους.
Η άσκηση είναι ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα. Δεν χρειάζεται ακριβός εξοπλισμός ή πολυτελείς εγκαταστάσεις. Αυτό που μετρά είναι η κίνηση καθαυτή. Η αερόβια άσκηση και η ενδυνάμωση συνδέονται με χαμηλότερη θνησιμότητα, κυρίως επειδή μειώνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων. Ένα καθημερινό περπάτημα μισής ώρας στη γειτονιά μπορεί να έχει ουσιαστικό όφελος, όπως και πιο έντονη προπόνηση ή ασκήσεις με βάρη στο σπίτι. Οι συστάσεις των καρδιολογικών εταιρειών μιλούν για τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας άσκησης την εβδομάδα, αλλά ακόμη και λιγότερη φυσική δραστηριότητα είναι καλύτερη από το τίποτα.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η διατροφή. Παρά τις τάσεις που έρχονται και φεύγουν –από αυστηρές δίαιτες μέχρι περίπλοκα «πακέτα» συμπληρωμάτων– οι επιστήμονες συμφωνούν ότι η βάση παραμένει η ίδια: μη επεξεργασμένα τρόφιμα, δημητριακά ολικής άλεσης, φρούτα και λαχανικά, άπαχες πρωτεΐνες. Διατροφικά πρότυπα όπως η μεσογειακή ή η DASH έχουν συσχετιστεί με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιοπαθειών και, κατ’ επέκταση, με μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής. Ακόμη και όταν το κόστος αποτελεί εμπόδιο, οι ειδικοί υπενθυμίζουν ότι τα κατεψυγμένα φρούτα και λαχανικά μπορούν να είναι εξίσου θρεπτικά με τα φρέσκα.
Ο ύπνος είναι ο τρίτος, συχνά υποτιμημένος, πυλώνας. Η έρευνα δείχνει ότι περίπου επτά ώρες ποιοτικού, σχετικά αδιάκοπου ύπνου τη νύχτα αποτελούν το «γλυκό σημείο» για την υγεία. Λιγότερος ή πολύ περισσότερος ύπνος συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο πρόωρης θνησιμότητας. Παρά την άνθηση συσκευών καταγραφής ύπνου και ακριβών sleep labs, δεν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι αυτές οι λύσεις βοηθούν χωρίς συνολικές αλλαγές στον τρόπο ζωής. Αντίθετα, σταθερό ωράριο, σωματική δραστηριότητα, κοινωνική ζωή και αποφυγή αλκοόλ φαίνεται να παίζουν καθοριστικό ρόλο.
Η ψυχική υγεία και η στάση ζωής αποτελούν επίσης κρίσιμους παράγοντες. Η κατάθλιψη και η μοναξιά αυξάνουν τον κίνδυνο θανάτου, ενώ η αισιοδοξία έχει συνδεθεί με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η καλλιέργεια μιας πιο θετικής οπτικής –μέσα από γραφή, συζήτηση ή απλώς ουσιαστικές σχέσεις με ανθρώπους που λειτουργούν υποστηρικτικά– μπορεί να έχει πραγματικό βιολογικό αποτύπωμα. Δεν είναι, ωστόσο, κάθε κοινωνική επαφή ευεργετική· η ποιότητα μετρά περισσότερο από την ποσότητα.
Τέλος, οι επιστήμονες προτρέπουν σε σκεπτικισμό απέναντι στις μετρήσεις «βιολογικής ηλικίας» που κυκλοφορούν στην αγορά. Τα τεστ αυτά, που βασίζονται συνήθως σε δείγματα αίματος ή σάλιου, παραμένουν ατελή και συχνά δίνουν διαφορετικά αποτελέσματα. Αντί για αριθμούς, προτείνουν κάτι απλούστερο: να αξιολογεί κανείς αν οι αλλαγές που κάνει τον κάνουν να νιώθει πιο υγιής, πιο δυνατός και πιο καθαρός πνευματικά.
Το μήνυμα των ειδικών είναι σαφές. Η μακροζωία δεν απαιτεί βιασύνη ούτε μεγάλα ποσά. Απαιτεί συνέπεια, υπομονή και επιστροφή σε πρακτικές που η επιστήμη και η εμπειρία έχουν ήδη επιβεβαιώσει. Ο στόχος, άλλωστε, δεν είναι απλώς να ζήσουμε περισσότερο, αλλά να ζήσουμε καλύτερα.
11°
