Οι κατευθυντήριες οδηγίες για την παχυσαρκία αποτελούν ένα κρίσιμο βήμα για τη δημόσια υγεία
Το τοπίο στη δημόσια υγεία έρχονται να αλλάξουν οι Εθνικές Κατευθυντήριες Οδηγίες Κλινικής Πρακτικής για τη Διαχείριση της Παχυσαρκίας, θέτοντας ένα ενιαίο, επιστημονικά τεκμηριωμένο και σύγχρονο πλαίσιο για την πρόληψη, αξιολόγηση και θεραπευτική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, μιας χρόνιας και υποτροπιάζουσας νόσου.
Το έργο υλοποιήθηκε με πρωτοβουλία της Συμμαχίας για την Καταπολέμηση της Παχυσαρκίας (Action4Obesity), ένα διεπιστημονικό δίκτυο 35 επιστημονικών, ιατρικών εταιρειών και άλλων φορέων και οργανισμών. Οι Κατευθυντήριες Οδηγίες είναι αποτέλεσμα συνεργασίας 50 διακεκριμένων επιστημόνων, 20 διαφορετικών ειδικοτήτων και διάρκειας 20 μηνών.
Οι Κατευθυντήριες Οδηγίες Κλινικής Πρακτικής για τη Διαχείριση της Παχυσαρκίας Ενηλίκων στην Ελλάδα, που παρουσιάστηκαν σε ειδική εκδήλωση, βασίστηκαν στις καναδικές Κατευθυντήριες Οδηγίες οι οποίες αποτελούν το πληρέστερο και πιο επιστημονικά τεκμηριωμένο πλαίσιο για την κατανόηση και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας διεθνώς και έχουν αποτελέσει τη βάση για την ανάπτυξη ανάλογων οδηγιών και για την Ιρλανδία, Ολλανδία, Χιλή, Μεξικό και Νότια Αφρική.
Οι εκπρόσωποι της Συμμαχίας και της συγγραφικής ομάδας, Νικόλαος Τεντολούρης, καθηγητής Παθολογίας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Δημοσθένης Παναγιωτάκος, καθηγητής Βιοστατιστικής και Επιδημιολογίας της Διατροφής, Τμήμα Διαιτολογίας και Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο και Ευαγγελία Χαρμανδάρη, καθηγήτρια Παιδιατρικής - Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, μίλησαν για την αξία των οδηγιών για την υγεία, την κοινωνία και την οικονομία, τους λόγους που οδήγησαν στο εγχείρημα, τη μεθοδολογία που εφαρμόστηκε, τη διαδρομή των 20 μηνών της προετοιμασίας του έργου και τα επόμενα βήματα.
«Έργο ορόσημο» αποκάλεσε τις κατευθυντήριες οδηγίες η γενική γραμματέας Δημόσιας Υγείας Χριστίνα Μαρία Κράββαρη, που χαιρέτισε την εκδήλωση. Όπως δήλωσε, «…ένα έργο ορόσημο, αποτέλεσμα διεπιστημονικής συνεργασίας, που ξεπερνά το απλό επιστημονικό πόνημα και έχει μεγάλη σημασία για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας στη χώρα μας». Αναφέρθηκε επίσης στην «Εθνική Δράση για την αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας» του υπουργείου Υγείας, που αποτελεί το πρώτο ολοκληρωμένο πρόγραμμα με στόχο την πρόληψη και την καταπολέμηση της παιδικής παχυσαρκίας μέσω της προώθησης και υιοθέτησης υγιεινών διατροφικών συνηθειών και σωματικής άσκησης και για το οποίο πρόσφατα βραβεύτηκε η χώρα μας.
Κατά την εκδήλωση έγινε επίσης, αναφορά στο επικείμενο πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας σε ενήλικες 30-70 ετών, στο πλαίσιο της δράσης «Πρόληψη και Αντιμετώπιση Καρδιαγγειακών Νοσημάτων». Το πρόγραμμα προβλέπει υποχρεωτική διατροφική-διαιτολογική υποστήριξη και δωρεάν χορήγηση φαρμάκων για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας.
Ο πρόεδρος του ΚΕΣΥ, καθηγητής Δημήτριος Μπούμπας, εξήρε την αξία του εγχειρήματος, αναφέρθηκε στον ρόλο του Κεντρικού Συμβούλιου Υγείας (ΚΕΣΥ) και υπογράμμισε ότι η εκπαίδευση της ιατρικής κοινότητας όλης της χώρας αποτελεί την πρώτη μάχη που πρέπει να δοθεί στον πόλεμο κατά της παχυσαρκίας.
Οι ομιλητές αναφέρθηκαν στο μέγεθος του προβλήματος με αριθμούς:
Το 42% του πληθυσμού παγκοσμίως έχει υπερβάλλον σωματικό βάρος και το ποσοστό αναμένεται να φθάσει στο 51% το 2035. Στην Ελλάδα, σχεδόν 70% του πληθυσμού έχει υπερβάλλον βάρος (υπέρβαρο 37,5% και με παχυσαρκία 32,1%). Ο επιπολασμός υπερβαρότητας και παχυσαρκίας στην προσχολική ηλικία είναι 21% και στη σχολική και εφηβική ηλικία 41%, υψηλότερος όλων των ευρωπαϊκών χωρών. Τονίστηκε ότι η πρόληψη και η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας κατά την παιδική και εφηβική ηλικία είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας στην ενήλικη ζωή και την ελάττωση του συνολικού κόστους της νόσου.
Το κόστος για το σύστημα υγείας, εν γένει, προέρχεται από τη διαχείριση χρόνιων νοσημάτων, τα φάρμακα, τις χειρουργικές επεμβάσεις, τις συχνές επανεισαγωγές, αλλά και τις αναπηρίες, την απώλεια παραγωγικότητας, την αυξημένη και πρόωρη θνησιμότητα. Η συνολική οικονομική επιβάρυνση εξαιτίας της παχυσαρκίας στην Ελλάδα το 2024 εκτιμάται στα 4,92 δισ. ευρώ, που αντιστοιχεί σε 2,07% του ΑΕΠ της χώρας. Από αυτά, τα 2,593 δισ. ευρώ είναι άμεσα ιατρικά κόστη και τα 2,327 δισ. ευρώ είναι έμμεσα κόστη (πχ απώλεια παραγωγικότητας, αυξημένη και πρόωρη θνησιμότητα).
Όλοι οι ομιλητές τόνισαν ότι οι κατευθυντήριες οδηγίες για την παχυσαρκία αποτελούν ένα κρίσιμο βήμα για τη δημόσια υγεία. Δεν είναι απλώς ένα κείμενο συστάσεων· αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο το σύστημα υγείας, οι επαγγελματίες, οι ασθενείς και η κοινωνία συνολικά αντιμετωπίζουν την παχυσαρκία. Ο πολυεπιστημονικός χαρακτήρας των οδηγιών είναι καθοριστικός, καθώς διασφαλίζει καλύτερα και πιο σταθερά αποτελέσματα, μειώνει το κόστος και τις επιπλοκές, βελτιώνει την ποιότητα ζωής και προωθεί μια ολιστική, ανθρώπινη και μη στιγματίζουσα φροντίδα.
Η εισαγωγή Εθνικών Κατευθυντήριων Οδηγιών για την Παχυσαρκία μετατρέπει τη μέχρι σήμερα αποσπασματική προσέγγιση σε ένα οργανωμένο σύστημα φροντίδας, το οποίο προσφέρει πιο αποτελεσματικές και τεκμηριωμένες θεραπείες, αποζημιούμενες και προσβάσιμες, μειώνει το στίγμα και οδηγεί τελικά σε καλύτερη πρόληψη για τον πληθυσμό. Εναρμονίζουν την κλινική πρακτική σε όλη τη χώρα και προωθούν μια ολιστική, πολυεπιστημονική προσέγγιση. Στόχος είναι να προσφέρεται εξατομικευμένη και στοχευμένη θεραπεία, με αξιοποίηση όλου του φάσματος των διαθέσιμων παρεμβάσεων: διατροφικές οδηγίες, άσκηση, φαρμακοθεραπεία, μεταβολική και βαριατρική χειρουργική, ψυχολογική υποστήριξη, συμπεριφορική θεραπεία και αλλαγή τρόπου ζωής.
Στη συζήτηση που ακολούθησε τις εισηγήσεις, παρουσιάστηκαν τα επόμενα βήματα και οι προτεραιότητες για το άμεσο μέλλον. Μεταξύ αυτών, η συστηματική εκπαίδευση των ιατρών της πρωτοβάθμιας φροντίδας, η επένδυση στην ενημέρωση του κοινού και στην ενίσχυση της εγγραμματοσύνης υγείας, η ανάπτυξη καλά εκπαιδευμένου ανθρώπινου δυναμικού, καθώς και η θεσμοθέτηση Εξωτερικών Ιατρείων και Κέντρων Παχυσαρκίας στα νοσοκομεία, στο πλαίσιο της δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας περίθαλψης που επιπλέον θα παρέχουν και εκπαίδευση.
