Νόσος Chagas: Το παράσιτο από τη Λατινική Αμερική έχει μολύνει και την Ευρώπη
Η αμερικανική τρυπανοσωμίαση, γνωστή και ως νόσος Chagas, που οφείλεται στο παράσιτο Trypanosoma cruzi, είναι μία ενδημική νόσος κυρίως στη Λατινική Αμερική.
Μία νέα έρευνα, ωστόσο, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «The Lancet Infectious Diseases», διαπιστώνει ότι - ενώ το συνολικό παγκόσμιο φορτίο της νόσου έχει μειωθεί τις τελευταίες τρεις δεκαετίες - τα κρούσματα έχουν αυξηθεί σε περιοχές όπου η νόσος δεν είναι ενδημική, μεταξύ των οποίων και στη δυτική Ευρώπη.
Η νόσος Chagas εξελίσσεται μέσω δύο κύριων φάσεων, της οξείας και της χρόνιας. Η οξεία φάση εμφανίζεται λίγο μετά τη μόλυνση και περιλαμβάνει συμπτώματα όπως πυρετό, οίδημα, κόπωση και πρησμένους λεμφαδένες. Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, η λοίμωξη μεταβαίνει στη χρόνια φάση, οπότε το παράσιτο μπορεί να προκαλέσει βλάβη σε διάφορα όργανα, ιδιαίτερα στην καρδιά και το πεπτικό σύστημα..
Πώς μεταδίδεται η νόσος
Οι «κοριοί του φιλιού» τρέφονται με αίμα κυρίως τη νύχτα, ενώ το παράσιτο μεταφέρεται μέσω των περιττωμάτων τους, τα οποία συχνά εισέρχονται από αμυχές στο δέρμα ή από τους βλεννογόνους (μάτια, στόμα, μύτη).
Η μετάδοση μπορεί επίσης να γίνει μέσω τροφής, μεταγγίσεων, μεταμοσχεύσεων οργάνων ή από μητέρα σε παιδί κατά την κύηση.
Τα πρώιμα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, εξάντληση, μυαλγίες, εξανθήματα και εμετούς, που μπορεί να διαρκέσουν εβδομάδες ή και μήνες. Σε 20%–30% των περιπτώσεων εμφανίζονται σοβαρότερα προβλήματα, όπως καρδιακή ανεπάρκεια, εγκεφαλικά επεισόδια ή χρόνιες διαταραχές του πεπτικού και του νευρικού συστήματος.
Στις περιοχές όπου η νόσος δεν είναι ενδημική, ο αριθμός των κρουσμάτων αυξήθηκε κατά σχεδόν 50% από το 1990 έως το 2023.
Οι περισσότερες περιπτώσεις καταγράφηκαν στη δυτική Ευρώπη, όπου τα περιστατικά αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 200% και στη Βόρεια Αμερική, όπου σημειώθηκε αύξηση άνω του 50% την ίδια περίοδο.
Η νόσος, πλέον, πλήττει κυρίως άτομα ηλικίας 45-65 ετών, γεγονός που προαναγγέλλει μελλοντικές προκλήσεις για τα συστήματα υγείας, καθώς αυξάνονται οι χρόνιες επιπλοκές στο καρδιαγγειακό και πεπτικό σύστημα.
Η συγκεκριμένη έρευνα του Institute for Health Metrics and Evaluation του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον είναι η πιο λεπτομερής παγκόσμια αξιολόγηση της νόσου από το 1990 έως το 2023. Όπως διαπιστώθηκε, το 2023 10,5 εκατομμύρια άνθρωποι ζούσαν με τη νόσο, αριθμός μειωμένος κατά 16% από το 1990. Η μείωση στο παγκόσμιο ποσοστό επιπολασμού της νόσου ανέρχεται στο 55%, μετά τις απαραίτητες προσαρμογές ανά ηλικία.
Σχεδόν όλες οι χώρες της Λατινικής Αμερικής παρουσίασαν μείωση στα ποσοστά επιπολασμού την ίδια περίοδο, με εξαίρεση το Μεξικό, όπου σημειώθηκε αύξηση 31% στη συχνότητα εμφάνισης της νόσου.
Παρά αυτήν την πρόοδο, το 2023 το 38% των παγκόσμιων περιστατικών εντοπίστηκε στη Βραζιλία, το 17% στην Αργεντινή και το 8% στη Βολιβία.
Επιπλέον, το 2023 η Βραζιλία κατέγραψε τον μεγαλύτερο αριθμό θανάτων, αντιπροσωπεύοντας το 68% όλων των θανάτων από τη νόσο Chagas παγκοσμίως. Την ίδια χρονιά, η Βολιβία είχε το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας προσαρμοσμένο ανά ηλικία με 4,6 θανάτους ανά 100.000 κατοίκους
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι σήμερα υπάρχουν μόνο δύο διαθέσιμα φάρμακα για τη θεραπεία της νόσου Chagas, τα οποία, όμως, αναπτύχθηκαν πριν από περισσότερα από 50 χρόνια, ενώ συχνά προκαλούν σοβαρές παρενέργειες ή δεν θεραπεύουν τη λοίμωξη.
Μία νέα πιθανή θεραπεία βρίσκεται υπό ανάπτυξη από φαρμακευτική εταιρεία.
