Παρά τα όσα πιστεύουν οι περισσότεροι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν πρόβλημα με το έντερό τους, σπανίως τα καθαρτικά είναι η ιδανική θεραπεία της δυσκοιλιότητας. Αντιθέτως, η αλόγιστη χρήση τους, χωρίς την καθοδήγηση του γιατρού, μπορεί όχι μόνο να πάψει να ανακουφίζει τους ασθενείς αλλά να οδηγήσει και σε σοβαρά προβλήματα υγείας.
«Συχνά στην τηλεόραση και στα περιοδικά διαφημίζονται προϊόντα που υπόσχονται, αληθώς, ανακούφιση από τα συμπτώματα της δυσκοιλιότητας. Ωστόσο, οι ασθενείς δεν γνωρίζουν τις επιπτώσεις της παρατεταμένης λήψης τους, αφού τις περισσότερες φορές αγοράζουν τέτοιου είδους φάρμακα εν αγνοία του γιατρού τους, ο οποίος είναι ο μόνος αρμόδιος για να αξιολογήσει την κατάσταση και να αποφασίσει τη συνταγογράφηση των καθαρτικών», μας εξηγεί ο γενικός χειρουργός Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος, Πρόεδρος της Επιστημονικής Εταιρείας Ορθοπρωκτικής.
«Εξάλλου η δυσκοιλιότητα δεν είναι νόσος, αλλά αποτελεί σύμπτωμα κάποιας πεπτικής διαταραχής, η οποία επιλύεται εύκολα τις περισσότερες φορές, ή προκαλείται από άλλους λόγους, όπως η λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων. Οπότε η αντιμετώπιση πρέπει να προσδιοριστεί από την αιτία, ώστε να υπάρχει αποτελεσματική και οριστική θεραπεία».
Ένα καθοριστικό λάθος των ασθενών που χρησιμοποιούν καθαρτικά είναι ο προσδιορισμός της έννοιας της δυσκοιλιότητας. Διότι απ’ αυτή δεν πάσχει όποιος δεν πηγαίνει καθημερινά στην τουαλέτα, αλλά σε όποιον παρατηρείται αλλαγή (καθυστέρηση) στη συχνότητα αφόδευσης. Μπορεί η καθημερινή κένωση να είναι η συνηθέστερη, ωστόσο σε όσους δεν συμβαίνει αυτό δεν σημαίνει ότι είναι δυσκοίλιοι. Διότι, σε γενικές γραμμές, δυσκοίλιοι είναι εκείνοι που η αποτυχία αφόδευσης τους προκαλεί δυσφορία, τυμπανισμό, ευαισθησία ή πόνο στην κοιλιά.
Σύμφωνα με τους γαστρεντερολόγους οι λιγότερες από 3 κενώσεις την εβδομάδα, τα σκληρά και ογκώδη κόπρανα, ή/και η έντονη προσπάθεια για αφόδευση ή/και το αίσθημα ατελούς κένωσης αποτελούν χαρακτηριστικά της δυσκοιλιότητας. Ο κάθε οργανισμός είναι διαφορετικός, οπότε για άλλους μπορεί να είναι φυσιολογικές οι 3 κενώσεις την εβδομάδα και για άλλους οι 3 φορές την ημέρα.
Η επιδίωξη, συνεπώς, της καθημερινής αφόδευσης μπορεί να είναι ανώφελη, αλλά και επικίνδυνη. Τα καθαρτικά δύνανται να προκαλέσουν πλήρη καθαρισμό του εντέρου, στο οποίο μπορεί να χρειαστούν αρκετές ημέρες για να συγκεντρωθούν αρκετά κόπρανα και να προκληθεί η ανάγκη για αφόδευση. Εν τω μεταξύ, πιστεύοντας ότι η δυσκοιλιότητα εμμένει, ο ασθενής ενδεχομένως να συνεχίσει να λαμβάνει καθαρτικά, διαιωνίζοντας το πρόβλημα.
Επιπλέον, η συχνή χρήση καθαρτικών μπορεί να εμποδίσει μόνιμα τη φυσική μυϊκή δράση του εντέρου. Οι βουλιμικές γυναίκες που προσπαθούν να ελέγξουν το βάρος τους μέσω της χρήσης καθαρτικών, κινδυνεύουν να προκαλέσουν παράλυση των μυών του εντέρου. Εξίσου επικίνδυνες μπορεί να αποδειχθούν, για τους ίδιους λόγους, και άλλες δημοφιλείς λύσεις για τη δυσκοιλιότητα όπως τα κλύσματα, τα υπόθετα, πάντα όταν χρησιμοποιούνται αυθαίρετα.
«Η δυσκοιλιότητα παρατηρείται συχνότερα στις γυναίκες και στους ηλικιωμένους. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τα παιδιά ή οι άνδρες δεν υποφέρουν απ’ αυτή. Οι αιτίες και οι θεραπείες διαφοροποιούνται και εξαρτώνται από το στάδιο της ζωής. Για παράδειγμα, υπάρχουν βρέφη που γεννιούνται με δυσκοιλιότητα, η οποία μπορεί να επιδεινωθεί όταν μεγαλώσουν λίγο και απαλλαγούν από τις πάνες, με αποτέλεσμα συχνά “ατυχήματα” που μπορούν να βλάψουν τα παιδιά ψυχολογικά και κοινωνικά. Σπανίως, ανωμαλίες στη δομή ή άλλα σωματικά προβλήματα παρεμποδίζουν τη φυσιολογική λειτουργία του εντέρου. Σε άλλα παιδιά και σε εφήβους, συναισθηματικοί παράγοντες καθώς και κακές διατροφικές συνήθειες είναι οι συνήθεις ύποπτοι», διευκρινίζει ο Δρ. Ξιάρχος και συνεχίζει: «Στους ενήλικες, αιτίες είναι τα ακατάστατα γεύματα, το είδος αυτών, αλλά και ο κακός προγραμματισμός (ανεπαρκής χρόνος το πρωί για κένωση), το υπερβολικό συναισθηματικό άγχος και η ανεπαρκής άσκηση. Σε ενήλικες άνω των 40 ετών, ο καρκίνος του παχέος εντέρου γίνεται όλο και συχνότερη αιτία. Για τους ηλικιωμένους, οι ανεπαρκείς διαιτητικές ίνες, η έλλειψη άσκησης και διάφορες παθήσεις είναι οι κύριες αιτίες. Υπάρχουν ωστόσο και άλλες, όπως η κατάθλιψη και οι παρενέργειες ορισμένων φαρμάκων, όπως τα διουρητικά, τα αντιόξινα και διάφορα φάρμακα για την καρδιά. Όμως, αιτίες δυσκοιλιότητας στους ενήλικες μπορεί να είναι και η ύπαρξη πρωκτικών ραγάδων και αιμορροΐδων».
Οι αιμορροΐδες έχουν στενή σχέση με τη δυσκοιλιότητα, δεδομένου ότι αφενός προκαλούνται από αυτήν και αφετέρου αποτελούν συχνά αιτία επιδείνωσής της, αφού ο πάσχων αποφεύγει την κένωση εξαιτίας του πόνου και της αιμορραγίας που βιώνει κατά τη διάρκειά της. Έτσι, ο ασθενής μπλέκεται σ’ έναν φαύλο κύκλο που επιδεινώνει και τις δύο καταστάσεις. Η αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας μειώνει τα συμπτώματα της αιμορροϊδοπάθειας, αλλά όταν η τελευταία βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο μόνο η χειρουργική επέμβαση εγγυάται την ίασή της και ενδεχομένως τη βελτίωση των συμπτωμάτων της δυσκοιλιότητας, αφού ο ασθενής δεν έχει λόγο να αποφεύγει την κένωση.
Τον ίδιο φόβο έχει ο ασθενής που έχει πρωκτικές ραγάδες, οι οποίες μπορεί να είναι αποτέλεσμα της διάτασης του βλεννογόνου (συχνότερα λόγω δυσκοιλιότητας) ή κάποιου τραυματισμού στην περιοχή. Αν και επουλώνονται συνήθως μόνες τους με αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφής, υπάρχουν και περιπτώσεις που αυτοί οι συντηρητικοί τρόποι αντιμετώπισης δεν επιφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Τότε, σύμφωνα με τον Δρ. Ξιάρχο, απαιτείται χειρουργική αντιμετώπιση της ραγάδας, η οποία είναι απολύτως ανώδυνη με τη χρήση Laser ή R-F. Σε μόλις 15 λεπτά ολοκληρώνεται και ο ασθενής επιστρέφει στην καθημερινότητά του.
«Τα παιδιά πρέπει να ελέγχονται μήπως συναισθηματικοί παράγοντες είναι οι κύριες αιτίες της δυσκοιλιότητας, αν και συχνά τα ψυχολογικά προβλήματα αναγνωρίζονται πλέον ως η συνέπεια παρά η αιτία του προβλήματος. Αν και σε ένα μεγάλο ποσοστό των παιδιών που λερώνονται όταν έχουν μέρες να αφοδεύσουν η αιτία είναι η έλλειψη συντονισμού της μυϊκής δραστηριότητας στον πεπτικό σωλήνα, στους ενήλικες η αύξηση της προσλαμβανόμενης ποσότητας φυτικών ινών και υγρών, η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας, ειδικά το περπάτημα, το τρέξιμο, η κολύμβηση είναι ιδανικές για την καλή λειτουργία του εντέρου. Εάν η δυσκοιλιότητα οφείλεται στα φάρμακα πρέπει να ενημερωθεί ο θεράπων ιατρός ο οποίος θα κρίνει την πορεία. Σε κάθε περίπτωση πρέπει αποφεύγεται η αυθαίρετη λήψη καθαρτικών, εκτός εάν τα συστήσει ο γιατρός, ο οποίος μπορεί να προτείνει και τη λήψη συμπληρωμάτων φυτικών ινών, ή ένα μαλακτικό κοπράνων, εάν το κρίνει απαραίτητο», επισημαίνει ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος.
12°
