Στη χώρα μας κυκλοφορούν, τουλάχιστον από το 2012, άρθρα που ισχυρίζονται πως το φυτό γκραβιόλα έχει εξαιρετικές αντικαρκινικές ιδιότητες. Σήμερα διαπιστώνουμε πως πολλά ελληνικά καταστήματα βιολογικών τροφίμων και e-shops, πωλούν προϊόντα του φυτού, συνοδευόμενα από επιθετικούς και ανυπόστατους ισχυρισμούς για τη θεραπεία του καρκίνου.
Ψευδοεπιστήμη
Πριν 6 χρόνια, άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα δημοσιεύματα που παρουσίαζαν τη γκραβιόλα (αλλιώς γνωστό ως γουανάμπανα ή soursop, ή annona muricata) ως ένα θαυματουργό αντικαρκινικό φάρμακο, που «οι πολυεθνικές προσπαθούν να απομονώσουν και να δημιουργήσουν τεχνητά αντίγραφα του γκραβιόλα για να το ελέγξουν.» Την ίδια στιγμή, ισχυρίζονται πως «το φυτό επιλεκτικά χτυπάει τα καρκινικά κύτταρα αφήνοντας τα υγιή κύτταρα ανέπαφα, ενώ είναι 10.000 φορές πιο αποτελεσματικό από από τις συμβατικές θεραπείες για το καρκίνο του παχέος εντέρου.»
Τι ισχύει για τις θεραπευτικές ιδιότητες της γκραβιόλα;
Μελέτες σε εργαστήριο έχουν δείξει πως το φυτό μπορεί να καταστρέψει κάποιους τύπους καρκινικών κυττάρων του μαστού και του συκωτιού, ωστόσο, δεν υπάρχουν έρευνες που να αποδεικνύουν τη δράση του πάνω σε ασθενείς με καρκίνο. Έχει επίσης επιδείξει ικανότητα στη καταπολέμηση μολύνσεων, ρευματικών και αρθριτικών. Οι ειδικοί όμως προειδοποιούν πως κάποια από τα χημικά που υπάρχουν στο φυτό, εφόσον καταναλωθούν σε μεγάλες ποσότητες, μπορούν να προκαλέσουν νευροτοξικά προβλήματα και κινητικές διαταραχές, όμοιες με αυτές τις νόσου Πάρκινσον.
Σύμφωνα με μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε κατοίκους της Καραϊβικής, η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων Graviola, οδήγησε σε νευρολογικά προβλήματα και παραισθήσεις.
Σύμφωνα με το Cancer Research UK και το Memorial Sloan Kettering, δεν υπάρχει καμία απόδειξη πως η γκραβιόλα μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά κατά του καρκίνου σε ανθρώπους.
Η Αμερικανική Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (Federal Trade Commission), που έχει ως αποστολή τη προστασία του καταναλωτή, επέβαλε πρόστιμα σε εταιρίες που διακινούσε κάψουλες Graviola, με τον ισχυρισμό πως θεραπεύουν το καρκίνο, ύστερα από παράπονα καταναλωτών. Προειδοποιήσεις έχει εκδόσει και ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) προς πωλητές συμπληρωμάτων διατροφής που συνοδεύονται από θεραπευτικούς ισχυρισμούς, συμπεριλαμβανομένου του γκραβιόλα.
Περαιτέρω ισχυρισμοί ότι πολλοί ειδικοί έχουν διαπιστώσει την ισχυρότατη αντικαρκινική δράση του φυτού, είναι ψευδείς. Όπως προαναφέραμε, σχετικές έρευνες σε ανθρώπους δεν έχουν γίνει ούτως ώστε να εξαχθεί αυτό το συμπέρασμα. Το Cancer Network συμφωνεί με τα ανωτέρω ευρήματα και εφιστά τη προσοχή ενάντια σε σκευάσματα που περιέχουν Graviola.
Ο ισχυρισμός βασίζεται σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 1986 και αναφέρει πως ένα συστατικό από τους σπόρους της γκαβιόλα, είναι 10.000 πιο αποτελεσματικό στο να σκοτώσει κύτταρα καρκίνου του παχέος εντέρου από την αδριαμυκίνη (χημειοθεραπευτικό σκεύασμα). Αυτό που οι πωλητές συμπληρωμάτων διατροφής ξεχνούν να αναφέρουν, είναι πως η μελέτη αφορούσε έρευνα πάνω σε ένα τύπο καρκινικών κυττάρων και οι δοκιμές έγιναν στο εργαστήριο, ενώ συγκρίθηκαν με ένα και μοναδικό φάρμακο, τη στιγμή που τα αποτελέσματα μιας ουσίας σε δοκιμαστικά τρυβλία, συνήθως διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό από δοκιμή πάνω σε ανθρώπους-ασθενείς. Τέλος, η κατανάλωση του φυτού ως έχει, σε σκόνη, ταμπλέτες κτλ, δε σημαίνει πως θα λάβουμε τις όποιες «θαυματουργές» ουσίες του (πχ, τις ακετογενίνες που υπάρχουν στους σπόρους).
Κάθε χρόνο, γίνονται χιλιάδες μελέτες πάνω σε φυσικές ουσίες που ενδεχομένως παρουσιάζουν αντικαρκινικές ιδιότητες. Ορισμένες εξ αυτών, δίνουν ελπιδοφόρα αποτελέσματα, όπως και στη περίπτωση της ουσία Bullatacin που υπάρχει στη γκραβιόλα και έχει μελετηθεί εκτενώς (εδώ διαψεύδεται ο μύθος πως οι «φυσικές θεραπείες» κρατούνται κρυφές), αλλά δυστυχώς, τα μερικές φορές θετικά αποτελέσματα στο εργαστήριο, δεν μεταφράζονται σε εξίσου θετικές μελέτες σε πειραματόζωα και ανθρώπους.
Εν κατακλείδι, δεν υπάρχει η παραμικρή απόδειξη πως το φυτό γκραβιόλα μπορεί να θεραπεύσει το καρκίνο σε ανθρώπους, ενώ η αλόγιστη χρήση του, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές παρενέργειες.
Στην Ελλάδα πωλείται ως θεραπεία του καρκίνου
Σε ιστοσελίδα (graviola.gr) που φαίνεται να ανήκει σε κατάστημα βιολογικών τροφών με την ονομασία «Θησαυρός Υγείας», διαβάζουμε μια σειρά από ανυπόστατους ισχυρισμούς για τη θεραπευτική αξία του γκραβιόλα, ειδικά στο καρκίνο. Παραδόξως, το ίδιο κατάστημα πουλά προϊόντα από το συγκεκριμένο φυτό, αν και στο disclaimer αναφέρει πως «Αυτό το προϊόν είναι συμπλήρωμα διατροφής και δεν προορίζεται για διάγνωση, θεραπεία ή πρόληψη οποιασδήποτε ασθένειας«. Αν όμως κλικάρουμε «Δείτε εδώ την ιστοσελίδα του προϊόντος», επιστρέφουμε στην ιστοσελίδα graviola.gr, όπου πάλι βλέπουμε να παρουσιάζεται ως φάρμακο ενώ δεν είναι.
11°
