Συνέντευξη με την Ελένη Ψυχούλη με αφορμή τη νέα της εκπομπή «Συνταγές Ψυχής» στον ΣΚΑΪ
Η Ελένη Ψυχούλη άφησε την Covid Αθήνα και ζει πια στον Βόλο και τα χωράφια του Πηλίου. Άλλη πραγματικότητα, άλλες εικόνες, άλλα δεδομένα μέσα στα οποία όμως βρήκε τον χώρο της και μια νέα τηλεοπτική εκπομπή. Στις «Συνταγές Ψυχής», μας ανοίγει την πόρτα στην καινούργια της ζωή και μας αποκαλύπτει τις χαρές της φύσης και των μικρών αυθεντικών πραγμάτων. Μιλάμε μαζί της, έστω και από μακριά μια κουβέντα με την Ελένη είναι πάντα απολαυστική κι έχει πάντα κάτι «νόστιμο» να πει...
Πόσα χρόνια τελικά ζεις «εκτός των τειχών»; Εσύ, ένα παιδί του κέντρου της Αθήνας, πώς βρέθηκες στα χωράφια του Πηλίου;
Tα τελευταία επτά χρόνια μπαινόβγαινα από τα τείχη, διανύοντας ατελείωτα χιλιόμετρα ανάμεσα στην Αθήνα και το Πήλιο. Ίσως γιατί μια οριστική απόφαση με τρόμαζε. Η Αθήνα είναι και θα είναι η πόλη μου, το σπίτι μου, οι οικείες γωνιές, οι αγαπημένες μυρωδιές, εδώ και πολλές δεκαετίες. Κάθε φορά που σκεφτόμουν τον απογαλακτισμό, κάτι πονούσε πολύ μέσα μου. Μέχρι που, σε ένα ταξίδι, πήρα την απόφαση μέσα σε δύο δευτερόλεπτα. Η Covid Αθήνα δεν ήταν πια η πόλη μου, όπως την ήξερα. Της μούτρωσα και πήρα... των ομματιών μου. Ανακαίνισα το πατρικό μου σπίτι μέσα σε χρόνο ντε-τε στις αντίξοες συνθήκες του εγκλεισμού, μετακόμισα πάνω σε μια έρημη Εθνική με μπλόκα και ...ξανάγινα Βολιώτισσα.
Τι άλλαξε στην καθημερινότητά σου; Σου έκανε καλό αυτή η απόφαση; Θα το αποτολμούσες πριν 20 χρόνια;
Λείποντας τόσα χρόνια, ο Βόλος δεν είναι πια για μένα η πατρίδα μου αλλά μια εξωτική, νέα πραγματικότητα που με τον άκρατο ενθουσιασμό του Κριού εξερευνώ κάθε μέρα. Τις γειτονιές, τις αγορές, τους ανθρώπους, τη θάλασσα που γεμίζει το βλέμμα μου ακόμη κι όταν είμαι ξαπλωμένη στο κρεβάτι, αυτή την απίστευτη ποιότητα ζωής που την αντιλαμβάνεσαι μόνον αν φύγεις από τη μεγάλη πρωτεύουσα. Επιπλέον, το να συναντήσω πια τον μεγάλο μου έρωτα, που είναι το Πήλιο, είναι μια απλή υπόθεση ελάχιστων χιλιομέτρων και όχι ένα κοπιαστικό πεντάωρο ταξίδι. Όλα όσα αγαπώ, πλέον τα αγγίζω και δεν μου λείπει τίποτα. Είκοσι χρόνια πριν ούτε που θα σκεφτόμουν μια τέτοια απόφαση επειδή οι συνθήκες ήταν τέτοιες. Είχαμε δουλειές, είχαμε δραστηριότητες. Η κρίση και ο ιός αποκαθήλωσαν την πραγματικότητα, όπως την ξέραμε. Και πιστεύω ότι πολλοί άνθρωποι θα πάρουν την ίδια απόφαση με μένα όταν ανοίξουν τα σύνορα.
Γιατί στην επαρχία όλα είναι πιο γλυκά, πιο ανώδυνα. Η Φύση, πλάι σου, μια μεγάλη παρηγοριά, που δεν έχει σχέση με τα πάρκα της πόλης.
Επανέρχεσαι στην τηλεόραση με μια, και πάλι, «γαστρονομική» εκπομπή. Πες μας τι πρόκειται να δούμε, τι καινούργιο έχει να μας δείξει...
Η αποκέντρωση θέλει πολλή δουλειά και τεράστια προετοιμασία για να προσγειωθείς στα μαλακά. Διαφορετικά, μπορεί να εξελιχτεί σε τραυματική εμπειρία. Εγώ το δούλευα μέσα μου και έξω μου πολλά χρόνια. Κατέβαζα ιδέες επιβίωσης, τις επεξεργαζόμουν. Ένα ωραίο τοπίο δεν αρκεί από μόνο του. Πρέπει να βρεις και τον τρόπο να επιβιώσεις. Μεταξύ άλλων, σκέφτηκα και την πρόταση μιας εκπομπής, λίγο ριάλιτι με την καλή έννοια, μια περιγραφή της ζωής μου εδώ στα χωριά μας. Αν σκεφτείς το γενικότερο τηλεοπτικό τοπίο, δύσκολα θα βρεις χώρο για μια τέτοια εκπομπή. Και όμως, έγινε το θαύμα και ο ΣΚΑΙ δέχτηκε να με φιλοξενήσει.
Όντας φαν των ταξιδιωτικών εκπομπών, έμενα πάντα με μια στυφή γεύση στο τέλος. Πάντα κάτι λείπει. Πίσω από τις ωραίες εικόνες διαπιστώνεις ένα κενό. Λείπει η ψυχή, το συναίσθημα. Υποψιάζεσαι τον αρχισυντάκτη που περνά την πληροφορία στον παρουσιαστή. Αν μου πεις να σου κάνω μια εκπομπή για έναν τόπο που δεν ξέρω, κι εγώ το ίδιο θα κάνω, θα σου δείξω τα προφανή, τα «τουριστικά», που λέω κι εγώ. Σκέφτηκα, λοιπόν, μια εκπομπή που να αποκαλύπτει την ψυχή του τόπου, να κοιτά πίσω από την κλειδαρότρυπα, την αλήθεια των ανθρώπων, της παράδοσης και του Σήμερα, μια εκπομπή όπου όλοι μαζί να μοιραζόμαστε μνήμες, αναφορές, γιατί όλοι είμαστε κομμάτι της ίδιας Ελλάδας.
Ήθελα να δείξω το Πήλιο και τη Θεσσαλία όπως είναι σήμερα μέσα από τους ανθρώπους που την κατοικούν, μέσα από τις χαρές και τα προβλήματά τους, μέσα από την πραγματικότητά τους. Αφτιασίδωτους. Γιατί ο τόπος δεν είναι μόνο τα μνημεία, τα τοπία και οι ταβέρνες. Πίσω από αυτό υπάρχει μια ζωή που πάλλεται. Και σ’ αυτό μπορώ να γίνω πολύ καλή οικοδέσποινα γιατί ζω εδώ, είναι το σπίτι μου. Θέλω να ανοίξω την πόρτα μου και να υποδεχτώ όλη την Ελλάδα που θα με βλέπει, να της γνωρίσω τους ανθρώπους που έχουν κάτι να πουν, να στρώσουμε μαζί το τραπέζι. Πάντα μου άρεσε να φιλοξενώ. Απλά τώρα ελπίζω να έχω περισσότερους καλεσμένους. Που θα μας δουν όλους χωρίς μακιγιάζ, με τα άχαρα ρούχα που βολεύουν στην εξοχή, με τα σπίτια μας τα ταπεινά, τα κουζινάκια με τις ρωγμές και τα πλαστικά τραπεζομάντιλα που μαγειρεύουν τα πιο νόστιμα φαγητά.
Μπορεί το Πήλιο να καλύψει έτσι «μονοθεματικά» μια σειρά επεισοδίων;
Πολλοί αναρωτιούνται κι εγώ εκπλήσσομαι, γιατί πάνω σ’ αυτόν τον καμβά θα μπορούσα να στήσω δεκάδες εκπομπές, όχι μόνο μία. Αφενός το Πήλιο και η Θεσσαλία είναι μια τεράστια περιοχή, αφετέρου όταν την κοιτάξεις από μέσα σού ανοίγει τα φυλλοκάρδια της σε πολλαπλά επίπεδα. Δεν δείχνω τη Θεσσαλία γιατί είναι πιο κούκλα από την υπόλοιπη Ελλάδα. Τη δείχνω για να ταυτιστεί όλη η Ελλάδα μαζί της, να θυμίσει στον κάθε τηλεθεατή το δικό του χωριό, να τον κάνει να το αγαπήσει λιγάκι παραπάνω.
Ο εγκλεισμός δημιουργεί μια ανάγκη παραπάνω να ταξιδέψουμε παρέα μέσα από την οθόνη σε μέρη λίγο παραπέρα από τον καναπέ μας. Αλλά αυτού του είδους οι εκπομπές πιστεύω ότι πρέπει πλέον να είναι διαφορετικές. Το παλιό φορμάτ δεν λειτουργεί. Ο κόσμος χρειάζεται αληθινές κουβέντες, με σωστή πληροφορία, αγάπη, κουβέντες με ουσία και ταπεινότητα, που να αποκαλύπτουν τις παγκόσμιες αλλαγές που ραγδαία συμβαίνουν στο τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το φαγητό. Τέρμα οι διάσημοι «σεφ», ώρα για τους μάγειρες που έχουν κάτι καινούριο να πουν πάνω στο φαγητό και την τροφή, τη στιγμή που κινδυνεύει ο πλανήτης.
Η πανδημία και οι καραντίνες πιστεύεις ότι θα φέρουν αλλαγές στις διατροφικές μας συνήθειες, τον τρόπο που βλέπουμε το φαγητό;
Δεν ξέρω αν είναι η πανδημία ή μια γενικότερη αλλαγή, αλλά ναι! Ποτέ πια δεν θα φάμε όπως τρώγαμε παλιά. Η «πράσινη» ευαισθησία, οι τροφικές δυσανεξίες, η βίγκαν τάση, οι πανδημίες, η επιστροφή του κόσμου στη μαγειρική, η νέα παραγωγή, διαμορφώνουν ένα πολύ ενδιαφέρον, συναρπαστικό διατροφικό τοπίο.
Τα πολλά, τελευταία χρόνια έχεις γυρίσει όλα τα καλά, γνωστά εστιατόρια Αθήνας, κυρίως, αλλά και περιχώρων. Έχει τελικά κάνει κάποια βήματα η ελληνική κουζίνα; Καινούργιους σεφ βλέπεις να ξεπετιώνται;
Επτά χρόνια στο Σεφ στον Αέρα και άλλα 25 γράφοντας για εστιατόρια, έχω γνωρίσει τους περισσότερους μάγειρες αυτής της χώρας. Και κρίνοντας από την πλειοψηφία δεν θεωρώ ότι η ελληνική κουζίνα μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στον παγκόσμιο χάρτη, όπου συμβαίνουν πολλά και θαυμαστά. Λυπάμαι που το λέω αλλά οι έλληνες σεφ είναι κολλημένοι στην τεχνική, η οποία είναι εφήμερη και ματαιόδοξη. Για να παίξεις ρόλο στο παγκόσμιο τοπίο πρέπει να ξέρεις να συνεργάζεσαι και κυρίως να έχεις παιδεία. Παιδεία και κουλτούρα. Άποψη για την τέχνη, τη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία και πολλές εγκεφαλικές ανησυχίες. Δυστυχώς στα μέιλ μου έχω δεκάδες ανορθόγραφα κείμενα γραμμένα από τοπικές μας διασημότητες. Κι αυτό με θλίβει και με προσβάλλει ταυτόχρονα γιατί η παράδοσή μας είναι ένα πλούσιο υλικό που περιμένει ακόμη τον πρίγκιπα που θα το φιλήσει για να ξαναγεννηθεί κάπως αλλιώς.
Πες μου 3 ελληνικά προϊόντα που μπορούν να κάνουν διεθνή καριέρα...
Δυστυχώς, τα προϊόντα δεν ταξιδεύουν κι αυτό το ξέρει η νεότερη παγκόσμια τάση. Νοστιμιά είναι το ψάρι μόλις βγει από το νερό, η ντομάτα τη στιγμή που κόβεται από τον κήπο, τα άγρια χόρτα μόλις κοπούν από τον αγρό.
Σου φέρνουν ένα πιάτο. Τι θες να έχει μέσα;
Νομίζω ότι αυτό που θα λατρεύω πάντα είναι το αμαγείρευτο, το χωρίς συνταγή. Μια πεταλίδα από τα βράχια, ένα φρούτο που θα κόψω από το δέντρο, ένα χωριάτικο αυγό πάνω σε μια φέτα ζυμωτό ψωμί, τα ωμά κρίταμα που «τρυγώ» με το μαγιό, βρεγμένη από τη θάλασσα.
* Οι «Συνταγές Ψυχής», αρχισυνταξία-παρουσίαση Ελένη Ψυχούλη, σε σκηνοθεσία Κώστα Αυγέρη, προβάλλονται στον ΣΚΑΙ κάθε Κυριακή στις 17.40
