Γιατί τα μήλα Ζαγοράς είναι τα πιο νόστιμα;

Αυτή την εποχή, δεξιά και αριστερά του στριφογυριστού δρόμου που διασχίζει το βουνό, βλέπει κανείς εκατοντάδες μηλιές να αναστενάζουν από το βάρος των καρπών τους. Τα ολοστρόγγυλα αυτά μήλα που μοιάζουν με σημάδια καμωμένα με κόκκινη ξυλομπογιά σε παιδική ζωγραφιά είναι που δίνουν ζωή σε αυτόν τον τόπο τα τελευταία 100 χρόνια.

Ήταν 27 Οκτωβρίου του 1916 όταν οι 199 ιδρυτές δημιούργησαν τον Συνεταιρισμό Πωλήσεως Γεωργικών Προϊόντων Ζαγοράς ή σε συντομογραφία τον Συνεταιρισμό Π.Γ.Π. Ζαγοράς. Μέσα στον αιώνα που ακολούθησε τα μήλα ΖΑΓΟΡΙΝ απέκτησαν Προστατευμένη Ονομασία Προέλευσης, ταξίδεψαν σε όλη τη Μεσόγειο, μπήκαν σε κάθε σπίτι και βρήκαν τη θέση τους στις φρουτιέρες από την Ήπειρο έως την Κρήτη. Λένε ότι είναι τα πιο νόστιμα, τα πιο σκληρά, τα πιο ωραία μήλα που βγάζει αυτή η χώρα. Ποιο είναι το μυστικό τους;

Η πρώτη απάντηση είναι η γεωγραφική θέση της Ζαγοράς. Ίσως το πιο ευλογημένο από όλα τα χωριά του Πηλίου, η Ζαγορά χωρίζεται σε τρεις ζώνες, με την πρώτη να ξεκινάει από υψόμετρο 300 μέτρων και την τελευταία να σκαρφαλώνει μέχρι τα 1.100 μ. Ταυτόχρονα η κοντινή απόσταση από τη θάλασσα, ευνοεί τη μεγάλη διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ μέρας και νύχτας, κάτι που τελικά χαρίζει το κόκκινο χρώμα στα μήλα της Ζαγοράς.

Όπως εξηγεί ο Παναγιώτης Γουβιώτης, γεωπόνος του συνεταιρισμού Ζαγοράς και υπεύθυνος στο κομμάτι της φυτοπροστασίας και της υποστήριξης του παραγωγού στον αγρό: «Η περιοχή μας συνδυάζει βουνό και θάλασσα, δημιουργώντας υγρασία και ένα ανάγλυφο που δίνει στο μήλο μια γεύση που δεν τη συναντάμε πουθενά αλλού. Όμως για να μπορέσει ένα μήλο να δώσει τα αρώματα και τη γεύση του, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως η θρέψη που έχει γίνει, το πότισμα, το κλάδεμα, αν το καλοκαίρι ήταν δροσερό κλπ.».

Ο γεωπόνος του συνεταιρισμού Ζαγοράς, Παναγιώτης Γουβιώτης (αριστερά) με έναν από τους παραγωγούς στο χωράφι του τελευταίου.

Από τους κορυφαίους συνεργάτες του συνεταιρισμού είναι η Lidl. «Με τη Lidl ξεκινήσαμε μια πρώτη συνεργασία με την είσοδο της εταιρείας στην ελληνική αγορά το 1999, συνεργασία που έγινε πιο εντατική τον Μάρτιο του 2007 και μάλιστα με όγκους και τζίρο που χρόνο με τον χρόνο αυξάνονται», λέει ο πρόεδρος του συνεταιρισμού Διονύσης Βαλασσάς, ενώ μας ξεναγεί σε ένα από τα χωράφια των παραγωγών. Τα κλαδιά γέρνουν από το βάρος δεκάδων κατακόκκινων μήλων, και άμα κόψεις κανένα τους αμέσως το κλαδί αλαφρώνει και τινάζεται προς τον ουρανό απελευθερωμένο. Όλος ο τόπος μοσχοβολάει από βρεγμένο χώμα και αρώματα μήλου. Από αυτά τα χωράφια η Lidl γεμίζει τα ράφια των καταστημάτων της. Και είναι ωραίο, όσο και συγκινητικό να ξέρεις ότι αυτό το μήλο που δαγκώνεις κόπηκε πριν από λίγες μόνο μέρες σε μια γωνιά του Πηλίου.

Η συγκομιδή των μήλων γίνεται με τα χέρια.

Ο συνεταιρισμός μετράει σήμερα περίπου 700 μέλη. Αν υπολογίσουμε ότι ο πληθυσμός της Ζαγοράς ανέρχεται στα 3000 άτομα, εύλογα συμπεραίνει κανείς πως οι περισσότερες οικογένειες του μικρού χωριού συντηρούνται από αυτά τα δέντρα. Κάθε παραγωγός είναι υποχρεωμένος να δίνει στον συνεταιρισμό το 100% της παραγωγής του. Μια που η επίσκεψή μας στο Συνεταιρισμό Ζαγοράς γίνεται καταμεσής της περιόδου συγκομιδής, στον δρόμο συναντάμε συνέχεια αγροτικά αυτοκίνητα, γεμάτα ως απάνω με καφάσια μήλα. Όλα κατευθύνονται προς το εργοστάσιο του συνεταιρισμού. Εδώ όπου γίνεται η διαλογή, ο καθαρισμός, η φύλαξη σε υπερσύγχρονα ψυγεία και η συσκευασία των μήλων.

Το εργοστάσιο του συνεταιρισμού στη Ζαγορά.

Η γεωπόνος Ιουλία Παπούλια μετράει την αντίσταση για να διαπιστώσει την τραγανότητα του μήλου.

Όμως δεν έχουν όλα τα μήλα την τύχη που τους αξίζει. Η Ιουλία Παπούλια, γεωπόνος στον ποιοτικό έλεγχο των προϊόντων που έρχονται στον συνεταιρισμό, μας μιλάει για τα μήλα Α’, Β’ και Γ’ διαλογής. Τα μήλα Α’ διαλογής είναι μεγάλα και κατακόκκινα, σαν αυτά που βλέπουμε στις διαφημίσεις. Στις υπόλοιπες κατηγορίες ανήκουν τα μήλα εκείνα που δεν έχουν τόσο έντονο χρώμα, ούτε τόσο στρογγυλό σχήμα. Ξέρετε ποια είναι η διαφορά στη γεύση μεταξύ των τριών κατηγοριών; Απολύτως καμία. «Κι όμως», εξηγεί η Ιουλία, «τα λιγότερο κόκκινα μήλα, δεν έχουν καμία αγοραστική αξία. Ειδικά στην Ελλάδα δεν τα αγοράζει κανείς. Αναγκαζόμαστε να τα πουλάμε σε αγορές του εξωτερικού, όπως στην Αίγυπτο ή στην Αλβανία και, βέβαια, σε πολύ χαμηλότερη τιμή».

Τα μήλα Β' διαλογής πωλούνται σε πολύ χαμηλότερη τιμή γιατί δεν έχουν τόσο έντονο κόκκινο χρώμα.

Όπως αναφέραμε ήδη, το χρώμα του μήλου εξαρτάται από τη μεγάλη διαφορά θερμοκρασίας ανάμεσα στη μέρα και στη νύχτα. Προνόμιο που απολαμβάνει η τρίτη ζώνη της Ζαγοράς με υψόμετρο τα 1.100 μέτρα. Οι χαμηλότερες ζώνες όμως παράγουν μήλα χωρίς αυτό το ζωηρό κόκκινο χρώμα. Αυτό όμως δεν έχει κανένα αντίκτυπο στη γεύση. Μάλιστα πολλές φορές αυτά τα «ξεθωριασμένα» μήλα, μπορεί να είναι πολύ πιο νόστιμα από τα κατακόκκινα αδέλφια τους. Κάτι στο μυαλό των καταναλωτών όμως, υπαγορεύει ότι αυτά τα μήλα τα όμορφα και λαμπερά, τα κόκκινα σαν αίμα, αυτά είναι τα πιο νόστιμα και ζουμερά. Είναι αυτή η περίεργη αντίληψη που έχουμε και που αναγκάζει τους παραγωγούς να πουλάνε τα μήλα τους προς €0,35/κιλό, δηλαδή στη μισή ακριβώς τιμή από ότι πουλάνε τα κόκκινα μήλα. Μήπως ήρθε η στιγμή να σταματήσουμε να πιστεύουμε ότι το λιγότερο όμορφο είναι και λιγότερο νόστιμο;