Το σύγχρονο αυτοκίνητο σταματά να είναι οδηγοκεντρικό και αναπόφευκτα πια δημιουργείται η αίσθηση της «βίαιης» απογύμνωσης και εκρίζωσης των οδηγικών φετίχ.
Του Αντώνη Αντωνίου
«Μπαμπά, να κάτσω λίγο στο τιμόνι να κάνω αγώνες;» Για κάθε έναν από εμάς η έννοια της ευτυχίας ξεκινά από διαφορετική οπτική, κι αυτό έχει να κάνει με τον τρόπο που έχουμε μεγαλώσει, με τη διαμόρφωση των θέλω μας όπως έχουν οριστεί από τις οικονομικές συγκυρίες στις οποίες τύχαμε να ανατραφούμε, αλλά κυρίως με τις επιλογές μας. Κάποιοι, βέβαια, ως επιτυχία μπορεί να ορίζουν μόνο την επαγγελματική και την οικονομική. Μια καλή δουλειά είναι ένα γεγονός που συμβάλλει θετικά στην αυτοεκτίμηση ενός ατόμου η οποία χρειάζεται κάποιο χρόνο για να χτιστεί. Η απόκτηση ενός σπιτιού, ή ενός αυτοκινήτου, και η οικονομική άνεση ωθούν το άτομο να νιώθει πως «πατά στα πόδια του», πως οι ικανότητές του το οδήγησαν εκεί και οι κόποι του ανταμείβονται.
Εδώ, όμως, θα προσπαθήσω να βάλω σε σειρά, ελπίζω επιτυχώς, κάποιες λίγες, σκόρπιες μου σκέψεις σχετικά με τα τωρινά περιθώρια της ταύτισης που νιώθει ένα άτομο που ανήκει στη γενιά των «millennials», τοποθετώντας στο κέντρο της ανάλυσης κάτι που πάντα με συνάρπαζε: το αυτοκίνητο.
Ένα κοινωνικό χαρακτηριστικό που ενσωματώθηκε στην παγκόσμια ανθρώπινη συνείδηση, ήδη από τη λυκαυγή της πρώτης βιομηχανοποιημένης μαζικής παραγωγής του πρώτου αυτοκινήτου, του Ford Model T, πίσω στο πολύ παλιό πια 1908, είναι ότι το φαινόμενο της αυτοκίνησης δεν χρειάστηκε καθόλου χρόνο για να εδραιωθεί, και αποτέλεσε, αποτελεί και πάντα θα αποτελεί ένα εφαλτήριο συνεχούς δημιουργικής σκέψης, για την αντικειμενική εξέλιξή της. Πέρα από τα πασιφανή πρακτικά οφέλη στην καθημερινότητα και την ώθηση της παγκόσμιας οικονομίας που πρόσφερε αυτού του είδους η επαναστατική εφεύρεση, οι πρωτοφανείς προοπτικές εξέλιξής του, έξω πλέον από το στενό πλαίσιο της πρακτικότητας, επέφεραν πολύ γρήγορα τη μετάβαση στην εποχή της ψυχαγωγίας, της ικανοποίησης και της απόλαυσης που προκύπτει από την ενασχόλησή του με αυτό.
Η αυτοκινητιστική ιστορία βρίθει από οδηγούς αγώνων που λατρεύτηκαν ως θεοί, από οραματικούς σχεδιαστές αυτοκινήτων που τα αποτελέσματά τους ξεπέρασαν την εποχή τους, από παραδείγματα ανθρώπων που εμπνέουν και πάντα θα αποτελούν σημεία αναφοράς, τους αναγκαίους ήρωες, δηλαδή, που έχει ανάγκη ο κάθε άνθρωπος ώστε να καθορίσει τα όρια των προσδοκιών στη ζωή του. Ακόμα, έχουμε την ευκαιρία να παρατηρούμε γύρω μας «απλούς», καθημερινούς ανθρώπους, ρέκτες, με ανήσυχο και δημιουργικό μεράκι για την αυτοκίνηση. Μέσω της ταύτισης του «οπαδού» της αυτοκίνησης με τα έμψυχα ινδάλματά του αλλά και με τα θαυμαστά μηχανολογικά επιτεύγματα, πάντα θα δημιουργούνται οι ονειρικές και φαντασιακές του προσδοκίες, που σε πολλές περιπτώσεις αγγίζουν και τα όρια του φετιχισμού. Υπό το πρίσμα μιας ρασιοναλιστικής και ψυχρής ανάλυσης, αυτό το φαινόμενο της ταύτισης δεν αφήνει περιθώρια για περαιτέρω ορθολογιστική σκέψη, καθώς εκεί, εξ ορισμού, ο συναισθηματισμός και ο ρομαντισμός δεν έχουν καθόλου χώρο και «ασφυκτιούν» σε τέτοιες συνθήκες. Υιοθετώντας την άποψη ότι το στερεοτυπικό αφήγημα «παρόν - παρελθόν - μέλλον» είναι μία σχηματική προσπάθεια ανθρώπινης προέλευσης, καταλαβαίνουμε ότι αυτό γίνεται απλά για λόγους προοικονομίας, ώστε να σχεδιάσουμε το παρόν και το μέλλον μας βάσει της φαντασίας και των ονείρων μας, ανασύροντας με τη μνήμη εικόνες και βιώματα. Έτσι, λοιπόν, δημιουργήθηκαν οι διαχρονικοί μύθοι των Ayrton Senna, Valentino Rossi, Colin McRae, Michael Schumacher και πόσων άλλων, με τους οποίους ο κόσμος ταυτίζεται, χαίρεται, στενοχωριέται και εμπνέεται, άσχετα από το γεγονός ότι το πεδίο δράσης των επιτευγμάτων τους, φαινομενικά, είναι δυσπρόσιτο για τον ίδιο. Δυσπρόσιτο, αλλά όχι απρόσιτο και απαγορευμένο.
Ταυτόχρονα, ζώντας και μεγαλώνοντας στο μεταίχμιο του ψηφιακού κόσμου με τον αναλογικό, στο κατακλυσμιαίο πλαίσιο αλλαγών των τελευταίων 20 ετών, προκύπτει ένας αναπόφευκτος σκεπτικισμός γύρω από το παρόν και το μέλλον του αυτοκινήτου, σχετικά με τις τακτικιστικές επιλογές των ιθυνόντων σε επίπεδο χάραξης εταιρικής στρατηγικής. Για να μη μακρηγορώ περαιτέρω, θεωρώ πως η γενιά των millennials που αναζητά τη χαμένη της ταυτότητα έχει εμφανή την ανάγκη να δημιουργήσει τους δικούς της «ήρωες», αλλά και μία παρακαταθήκη προς την επόμενη γενιά που ακολουθεί.
Τα σημεία των καιρών, όμως, δείχνουν να μην την ευνοούν. Με το διαφαινόμενο τέλος μιας εποχής διαπιστώνουμε, σχεδόν με πικρία, πως όσο μεγαλώνουμε, λιγοστεύουν και οι «ήρωες». Αυτό που φαίνεται πως έχει χαθεί σε πολλά νέα μοντέλα αυτοκινήτων, μέσω της εικόνας τους και των χαρακτηριστικών τους, είναι η αίσθηση ότι πάνω τους δεν έχει επενδυθεί επαρκής χρόνος εξέλιξής τους και δημιουργική σκέψη. Η παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία, ψάχνοντας τα πατήματά της στις επιταγές της Νέας Εποχής, προσπαθεί να αποβάλει από πάνω της το ενεργοβόρο στίγμα και να εναρμονιστεί με τους νέους κανόνες που επιβάλλουν οι διάφοροι περιβαλλοντικοί οργανισμοί. Με αποτέλεσμα οι περισσότερες εταιρείες να επιδίδονται σ’ ένα «παγκόσμιο ράλι ανταγωνισμού» ώστε να προλάβουν τις εξελίξεις, κατασκευάζοντας, εντέλει, σχεδόν, πανομοιότυπα, μη εμπνευσμένα αυτοκίνητα. Κάποιες, αλλά όχι όλες, από τις Eco τακτικές και λύσεις που προωθούνται, φαντάζουν αχρείαστες κι άστοχες. Έτσι, λοιπόν, προσωπικά θεωρώ πως κατά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό αποτυγχάνουν να απευθυνθούν στο φαντασιακό της νέας γενιάς και να την κάνουν να ταυτιστεί μαζί τους. Η «συνδεσιμότητα» και το «infotainment» είναι μόνο δύο, από τους πολλούς, χαρακτηριστικούς νέους όρους της Νέας Τάξης Πραγμάτων στο πεδίο της μελλοντικής αυτοκίνησης που θα βρίσκονται εφεξής στο προσκήνιο. Μέσω των εταιρικών αυτών λογικών, το αυτοκίνητο σταματά να είναι οδηγοκεντρικό και αναπόφευκτα πια δημιουργείται η αίσθηση της «βίαιης» απογύμνωσης και εκρίζωσης των οδηγικών φετίχ. Με αποτέλεσμα να προωθείται η οριζοντιοποίηση του οδηγικού χαρακτήρα και της συνολικής οδηγικής εμπειρίας. Βέβαια, μόνο η πάροδος του ανηλεούς χρόνου και η ιστορία θα αναδείξουν ως εύστοχες, ή άστοχες, τις επιλογές αυτές.
Εν κατακλείδι, κατασκευάζονταν καλύτερα και ασφαλέστερα αυτοκίνητα στο παρελθόν; Σίγουρα όχι. Όμως κατασκευάζονταν συναρπαστικότερα. Και εάν η μνήμη του παρελθόντος είναι ένα όνειρο, τότε οφείλουμε να ονειρευόμαστε το παρόν, αλλά και το μέλλον!
Ο Αντώνης σπούδασε Διοίκηση Επιχειρήσεων και δουλεύει σε μία on-line τουριστική εταιρεία. Έφτασε αισίως τα 34 κι όμως, ακούει ακόμα heavy metal, πάει στο γήπεδο και σε συναυλίες, λατρεύει το Yamaha του κι αγαπά τα αυτοκίνητα μ' έναν συνειδητό τρόπο, σαν τη φυσική εξέλιξη της συγκίνησης που του προσέφεραν από πολύ πρώιμη ηλικία.
16°
