Πρώτα βγαίνει η ψυχή και μετά το χούι

Ο Στάθης Κουσμερίδης, πρώην βουλευτής Σερρών του ΠΑΣΟΚ, κατέκτησε το μερίδιο δημοσιότητας που του αναλογούσε όταν το 2011 αποκαλύφθηκε ότι είχε ιδρύσει μαϊμού Μη Κυβερνητική Οργάνωση με σκοπό την πρόσληψη επιδοτούμενων ανέργων στα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας, δηλώνοντας μάλιστα το πολιτικό του γραφείο ως έδρα της ΜΚΟ. Οι ικανότητές του θα ήταν κρίμα να πάνε χαμένες τώρα που η Ελλάδα περνάει δύσκολες ώρες. Έτσι διορίστηκε επικεφαλής σε μία από τις τέσσερις νεοσυσταθείσες περιφερειακές διευθύνσεις που θα εποπτεύουν τις εφορίες της χώρας.

Ο διορισμός του Στάθη Κουσμερίδη είναι ένα ακόμη θλιβερό επεισόδιο στη συνεχιζόμενη πρακτική των κομμάτων της συγκυβέρνησης να χρησιμοποιούν τις θέσεις ευθύνης του κράτους για να τακτοποιούν στελέχη τους. Με τον ίδιο τρόπο καθορίζουν και την εκπροσώπηση της Ελλάδας σε σημαντικούς διεθνείς οργανισμούς. Μόνο που εκεί οι θέσεις είναι λίγες και πολύ καλά αμειβόμενες και η ζήτηση μεγάλη. Για αυτό… αξιοποιούνται κορυφαία κομματικά στελέχη, όπως ο Χρήστος Παπουτσής.

Το σύστημα 4-2-1 που ξεκίνησε όταν συμμετείχε και η ΔΗΜΑΡ στην κυβέρνηση εξελίχθηκε σε μια σταθερή μοιρασιά των δύο κομμάτων που απέμειναν και λειτούργησε ακόμη και για την επιλογή των διευθυντών πολιτιστικών οργανισμών. Το Εθνικό Θέατρο ανέλαβε ο εκλεκτός του Αντώνη Σαμαρά και το ΚΘΒΕ ένας πρώην βουλευτής του ΠΑΣΟΚ. Μόλις άδειασε η θέση του προέδρου του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης την κατέλαβε ο σκηνοθέτης Γιάννης Σμαραγδής, γνωστός και για τις υμνητικές, προς τον πρωθυπουργό, μαντινάδες του. 

Η τακτική αυτή αποτελεί σαφή οπισθοδρόμηση καθώς στο παρελθόν είχαν γίνει βήματα για τη διαφάνεια και την αξιοκρατία στις διάφορες βαθμίδες του Δημοσίου. Τη δεκαετία του 1990 η ίδρυση του ΑΣΕΠ και των ανεξάρτητων αρχών ήταν δείγματα θεσμικού εκσυγχρονισμού. Η ανάθεση της ηγεσίας των φορέων αυτών, όπως και αρκετών δημόσιων οργανισμών, σε πρόσωπα υψηλού κύρους έδειξε ότι κάτι αλλάζει.

Όμως, κάθε βήμα εμπρός ήταν ασταθές γιατί το κομματικό πελατειακό σύστημα είχε βαθιές ρίζες, ενώ παράλληλα έλειπε μια ισχυρή μεταρρυθμιστική δυναμική στην κοινωνία. Έτσι, για να συνεχιστούν τα ρουσφέτια βρέθηκαν παρακαμπτήριες οδοί, όπως οι μονιμοποιήσεις συμβασιούχων και μια παρωδία συνέντευξης. Οι αποτυχόντες πολιτευτές πήραν ξανά καίριες θέσεις στο κράτος και τις διοικήσεις των οργανισμών.

Η προσπάθεια που έγινε από την κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου με την Διαφάνεια και το opengov, ήταν ένα σημαντικό βήμα εκσυγχρονισμού, που ωστόσο εφαρμόστηκε χωρίς επαρκή προετοιμασία και κυρίως χωρίς να υπολογιστούν οι έκτακτες συνθήκες της οικονομικής κρίσης . Την ώρα που η χώρα κατέρρεε έμεναν για πολλούς μήνες ουσιαστικά ακέφαλοι κρίσιμοι οργανισμοί (όπως το ΙΚΑ), για να τους αναλάβουν τελικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ.

Η σημερινή κυβέρνηση επέστρεψε, χωρίς ενδοιασμούς, στις παλιές κακές συνήθειες. Τη στιγμή που οι πολίτες βλέπουν τη ζωή τους να χειροτερεύει, παρατηρούν μια προκλητική υποκρισία: Τα δύο κυβερνητικά κόμματα προσπαθούν να πείσουν τους πολίτες ότι οι θυσίες είναι απαραίτητες και την ίδια στιγμή εξαιρούν τους εαυτούς τους από κάθε θυσία και αρνούνται να διαχειριστούν τις δημόσιες υποθέσεις με τρόπο που να εξασφαλίζει το κοινό συμφέρον.

Τα κυβερνητικά κόμματα ενδιαφέρονται για την επιβίωση των κομματικών μηχανισμών τους και θυσιάζουν γι αυτό -εκτός από τις ανάγκες της κοινωνίας- και όση αξιοπιστία τους έχει απομείνει. Το ΠΑΣΟΚ η ΝΔ θα μπορούσαν, αν ήθελαν, να αφήσουν πίσω το φαύλο παρελθόν τους και να επιχειρήσουν μια ηθική αναβάπτιση. Να πουν στους πολίτες ότι λεφτά δεν έχουμε να σαςμοιράσουμε, αλλά φτιάχνουμε ένα καινούριο κράτος, δίκαιο και αξιοκρατικό, που θα βοηθήσει να έρθει διατηρήσιμη ανάπτυξη και να δημιουργηθούν καινούριες δουλειές.

Ακόμη περισσότερο κερδισμένη θα μπορούσε να έχει βγει η ΔΗΜΑΡ αν είχε συναρτήσει την παραμονή της στην κυβέρνηση με δημόσιες προτάσεις διαφάνειας και αξιοκρατίας σε όλο τον κρατικό μηχανισμό. Θα μπορούσε να πει: αυτά ζητάω, διαφορετικά φεύγω. Είτε οι θέσεις της γίνονταν δεκτές, είτε απορρίπτονταν και αποχωρούσε από την κυβέρνηση, η ΔΗΜΑΡ θα ήταν δικαιωμένη. Όμως προτίμησε οι υπουργοί της να δίνουν μάχες για να διατηρηθούν προνόμια συντεχνιών.

Η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ για χάρη του στενού κομματικού τους μικρόκοσμου υποτιμούν τους ψηφοφόρους τους. Υποτιμούν ακόμη περισσότερο τους πολίτες εκείνους που το 2012, παρότι γνώριζαν τις ευθύνες τους για την κρίση, τους έδωσαν την ευκαιρία να κυβερνήσουν, καθώς η εναλλακτική λύση θα ήταν καταστροφική. Η κυβέρνηση παρερμήνευσε την υποστήριξη των ψηφοφόρων αυτών, θεωρώντας ότι αρκούνται απλώς στην αποτροπή της ολοκληρωτικής κατάρρευσης.

Η παραμονή στο ευρώ και η επιστροφή στην ανάπτυξη είναι πολύ σημαντικά επιτεύγματα. Όμως, για να υπάρξει σταθερή πρόοδος χρειάζεται ένα ισχυρό ρεύμα που θα υποστηρίξει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις ώστε να γίνουμε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα. Τα κόμματα, που αναπαράγουν τις δομές του χρεοκοπημένου συστήματος εξουσίας, δεν δείχνουν διάθεση διόρθωσης, ακόμη και την ώρα που η χώρα βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού. Όπως, άλλωστε, και τα ίδια. Αμέτρητα παραδείγματα του βίου και της πολιτείας των κυβερνητικών κομμάτων δείχνουν ότι πρώτα βγαίνει η ψυχή και μετά το χούι.