Πολιτικη & Οικονομια

Μεταφασισμός, το ανώτερο στάδιο της σύγχρονης παράνοιας

Πώς φτάσαμε στην ανάδειξη της Μελόνι ως «χρήσιμης ξανθιάς»;

4766-35219.jpg
Νίκος Γεωργιάδης
ΤΕΥΧΟΣ 842
3’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
Τζόρτζια Μελόνι
Τζόρτζια Μελόνι © Nicolò Campo/LightRocket via Getty Images

Η νίκη της Τζόρτζια Μελόνι, ο «τεχνο-δεσποτισμός», ο ιδεολογικός προπάππους της, Μπενίτο Μουσολίνι, και η μετάλλαξη της ευρωπαϊκής ιδέας.

Οι Γάλλοι εφεύραν έναν νέο όρο για να περιγράψουν τι ακριβώς συμβαίνει στην Ιταλία. Προσπαθώντας να ακολουθήσουν τα ίχνη του σύγχρονου τεχνολογικού γλωσσαριού, οι Γαλάτες αναλυτές κατέληξαν στον όρο «μεταφασισμός», ο οποίος υιοθετήθηκε αμέσως από τα ΜΜΕ αυτής της χώρας. Εξειδικεύοντας μάλιστα ο Cilles Gressani, διευθυντής της πολιτικής επιθεώρησης «Le Grand Continent», γράφει στη «Le Monde» της 27ης Σεπτεμβρίου πως η πραγματική ιδεολογική ταυτότητα του μορφώματος που εκφράζει η Τζόρτζια Μελόνι, επικεφαλής του συνασπισμού που κέρδισε τις εκλογές της Κυριακής που μας πέρασε, είναι ο «Techno-Souverainisme». Πρόκειται για γλωσσική τερατογέννεση αυτός ο νεολογισμός, o οποίος στα ελληνικά θα αποδιδόταν ως «τεχνο-δεσποτισμός».

Μεγάλωσε στη νεοφασιστική αγκαλιά του κόμματος MSI, του νεομουσολινικού μορφώματος των τελευταίων δεκαετιών. Πρόκειται για ένα σύγχρονο προϊόν μιας παραγωγικής διαδικασίας όπου τα συστατικά βάσης είναι ο μεσογειακός λαϊκισμός, η νοσταλγία για τον Μουσολίνι, η αποδοχή των γεωπολιτικών θεσφάτων, όπως η αναγκαιότητα της Ατλαντικής Συμμαχίας, με την ευρωπαϊκή μάλιστα διάσταση της, και βεβαίως, έως ένα σημείο, η ευρωπαϊκή ταυτότητα, δηλαδή η αποδοχή της ευρωπαϊκής (κοινής) αναγκαιότητας του ευρώ. Αυτά είναι τα καλά νέα. Τα δύσκολα αρχίζουν από τη στιγμή που η Μελόνι και το κόμμα της «Αδελφοί της Ιταλίας» εκφράζουν το σύνολο του νεοσυντηρητικού ιδεολογικού μείγματος που δημοσιοποίησε σε όλο του το μεγαλείο ο Όρμπαν στην Ουγγαρία και η πολωνική Ακροδεξιά. Την επιθετικότητα αυτού του μείγματος εξέφρασε ο Ντόναλντ Τραμπ και τα ιδεολογικά του απόβλητα που έστησαν τις θεωρίες συνωμοσίας. Αυτές οι συνιστώσες με τα καθιερωμένα και ακραία επιπρόσθετα της σκανδιναβικής Ακροδεξιάς εκφράστηκαν σε όλο τους το μεγαλείο κατά τις πρόσφατες εκλογές στην Σουηδία. Θυμίζουμε πως το δεύτερο σε ισχύ κόμμα της χώρας-μοντέλο δημοκρατίας και διαταξικής συνεργασίας είναι αυτό της Ακροδεξιάς.

Η Τζόρτζια Μελόνι είναι οπαδός του νεοεθνικισμού, της ξενόφοβης ρητορικής και της ρατσιστικής προσέγγισης του μεταναστευτικού. Θεωρεί ότι πρέπει να επιχορηγηθεί η επιστροφή της γυναίκας-συζύγου στο σπίτι για να αναθρέψει τα παιδιά της ώστε να λυθεί το δημογραφικό πρόβλημα της Ιταλίας. Τάσσεται κατά των αμβλώσεων. Αντιλαμβάνεται το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση και τα άλλα βασικά πολιτικά δικαιώματα ως παρακμιακή κατάληξη του κινήματος των δικαιωματιστών. Με λίγα λόγια, η νέα ηγέτης του Δεξιού Συνασπισμού στην Ιταλία καλείται να κυβερνήσει με τον επίσης ακροδεξιό Ματέο Σαλβίνι της Λέγκας του Βορρά και τον βετεράνο πολιτικό Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ο οποίος ευθύνεται συνολικά για τον εκμαυλισμό του ιταλικού πολιτικού σκηνικού των τελευταίων δεκαετιών. Είναι ο μπερλουσκονισμός, αυτό το μείγμα λαϊκισμού και εκπόρνευσης του πολιτικού προσωπικού, που αργά αλλά σταθερά εκκόλαψε το αυγό του φιδιού. Αυτά ως προς το 50% των ευθυνών, διότι την άλλη μισή ευθύνη για την ιταλική πολιτική κατηφόρα την επωμίζεται η παθολογική ανικανότητα της ιταλικής Κεντροαριστεράς να αρθρώσει έναν αποτελεσματικό πολιτικό λόγο σε συνδυασμό με μια αξιόπιστη οικονομική πρόταση. Αποτέλεσμα αυτής της παθογένειας ήταν η συστηματική αποσύνθεση της μεσαίας τάξης, η οποία συνέτεινε αναπόφευκτα στην αποσταθεροποίηση του πολιτικού κέντρου. Οι συνέπειες ήταν από καιρό ορατές. Η παρένθεση Ντράγκι δεν ήταν ούτε κατά διάνοια αρκετή για να διασώσει ένα αποδομημένο σύστημα αναφοράς. Οι πάντες επί της ουσίας, media, πολιτικές δυνάμεις, κοινωνικά δίκτυα, θεσμοί, υπόκοσμος, επιχειρηματικότητα, εργάστηκαν για την ανάδειξη της Μελόνι ως «χρήσιμης ξανθιάς». Υπέπεσαν σε μεγάλο λάθος όσοι υποτίμησαν την επικινδυνότητά της. Η νέα αυτή γυναίκα δεν ήταν μία «Μπάρμπι» της πολιτικής. Ήταν και αναδείχθηκε σε μείζονα πρωταγωνίστρια του πολιτικού θεάματος.

Πέρασαν εκατό χρόνια από τη μεγάλη πορεία που έφερε τον Μουσολίνι στη Ρώμη και στην κεντρική εξουσία. Χιλιάδες οπαδοί του ξεκίνησαν από τα νότια και ανέβηκαν στην πρωτεύουσα. Φάνταζε σαν ένας ιδιόμορφος καρνάβαλος με κάποιους μελανοχίτωνες που περιστοίχισαν έναν στρογγυλοπρόσωπο φανφαρόνο. Τελικά μόνον φανφαρόνος δεν ήταν εκείνος που επέβαλε τον φασισμό στην Ιταλία. Κάπως έτσι ανέβηκε στην κορυφή ο Μπενίτο Μουσολίνι.

Εκατό χρόνια μετά, ένα ιδεολογικό δισέγγονο του που ανατράφηκε στο Διαδίκτυο έρχεται να διεκδικήσει μία θέση στο ιταλικό φασιστικό πόντιουμ. Η Τζόρτζια Μελόνι θέλει να συνεχίσει στον δρόμο που χάραξε ο ιδεολογικός προπάππους της λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις σύγχρονες συνθήκες. Όπως επισημαίνουν οι Ευρωπαίοι αναλυτές, η Ιταλία ήταν πάντα ένα ιδιότυπο πολιτικό εργαστήριο όπου άνθρωποι, ομάδες και θεσμοί πειραματίζονταν νωρίτερα από οπουδήποτε αλλού ιδέες, κινήματα, θεωρίες ακόμη και φαντασιώσεις.

Η ανάδειξη της αρχηγού του κόμματος «Fratelli d’Italia» ως εντολοδόχου πρωθυπουργού της τρίτης ευρωπαϊκής οικονομίας και ιδρυτικού μέλους της ευρωπαϊκής προοπτικής προϊδεάζει προφανώς για τα μελλούμενα σε αυτήν τη βάναυση πορεία μετάλλαξης της ευρωπαϊκής ιδέας. Σίγουρα, η νέα πολιτική πραγματικότητα στη Ρώμη θα επηρεάσει, καταλυτικά ενδεχομένως, τις πολιτικές εξελίξεις στη γειτονική Γαλλία (όπως συνήθως), τη Γερμανία, αλλά και όχι μόνον. Οι πολιτικοί συσχετισμοί δυνάμεων στην Ευρώπη είναι σε κατάσταση ενισχυμένης ρευστότητας. Η μεσαία τάξη, η ραχοκοκαλιά των ευρωπαϊκών κοινωνιών, έχει διαβρωθεί, και οι συμπεριφορές της θυμίζουν, τηρουμένων των αναλογιών, την ανατριχιαστική συμπεριφορά των αντίστοιχων κοινωνικών στρωμάτων κατά τη μεσοπολεμική περίοδο.

Όπως σπεύδουν να επισημάνουν οι Ευρωπαίοι σχολιαστές, η υπόθεση Μελόνι δεν αντιστοιχεί σε μία επανάληψη της Ιστορίας υπό τη μορφή φάρσας ή τραγωδίας, όπως συνήθως λέγεται. Το ζήτημα είναι ότι οι ιστορικές επαναλήψεις αποδεικνύουν με έναν κυνικότατο τρόπο πως οι άνθρωποι δεν μαθαίνουν από τα λάθη τους. Αυτή είναι η πραγματική τραγωδία. Παρατηρούμε ότι σε ένα χρονικό διάστημα μόλις εννέα μηνών, ένας πόλεμος, στην Ουκρανία, τρεις εκλογικές αναμετρήσεις, στη Γαλλία, τη Σουηδία και την Ιταλία, μία ενεργειακή κρίση και μία επαπειλούμενη παγκόσμια οικονομική ύφεση προκαλούν φόβο και τρόμο ως προς το ενδεχόμενο σαρωτικών δομικών ανακατατάξεων στο παγκόσμιο σύστημα ασφαλείας. Δηλαδή, συνολικά στο μεταπολεμικό παγκόσμιο οικοδόμημα. Ουκρανία, Ταιβάν, Θιβέτ (Ινδία - Κίνα), τουρκικός μεγαλοϊδεατισμός, αποσάρθρωση των δομών στην Κεντρική Ασία, κατάρρευση εξειδικευμένων αγορών, μονομαχία μεταξύ ασιατικού και αμερικανικού ιμπεριαλισμού στον Ινδικό και τον Ειρηνικό, μάχη για την επικράτηση και κυριαρχία στην Αρκτική, σαρωτική κλιματική αποσταθεροποίηση, όλα αυτά και ακόμη περισσότερα απειλούν να καταργήσουν ένα σίγουρα ανεπαρκές αλλά παρ’ όλα αυτά υπαρκτό σύστημα αξιών και συμπεριφορών που καθοδήγησε τα μεταπολεμικά πατήματά μας. Την τελευταία φορά που κάτι το αντίστοιχο παρατηρήθηκε σε παγκόσμια κλίμακα είχε ως αποτέλεσμα να οδηγηθεί η ανθρωπότητα σε δυσβάσταχτες καταστροφές.

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ