Ο πόλεμος στην Ουκρανία, η ενεργειακή ακρίβεια, το REPowerEU, το υγροποιημένο φυσικό αέριο και η μετάβαση σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Η αποκάλυψη από το Bloomberg της είδησης ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει την έκδοση ειδικού «πολεμικού» ευρωομολόγου για την αντιμετώπιση της ενεργειακής ακρίβειας προκάλεσε αίσθημα ανακούφισης στις περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Όμως στις Βρυξέλλες έχουν έναν διαφορετικό γρίφο να λύσουν, ο οποίος συνεχίζει να προκαλεί πονοκέφαλο. Αφορά τη διασφάλιση της παροχής ενέργειας για τη Γηραιά Ήπειρο, σε μια νέα εποχή χωρίς τους ρωσικούς ενεργειακούς πόρους.
O σχεδιασμός δεν είναι εύκολος. Η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος πάροχος φυσικού αερίου στην Ευρώπη (συμβάλλει περισσότερο από 1/3 της συνολικής κατανάλωσης) και η ψυχροπολεμική κατάσταση στις σχέσεις με την ΕΕ δημιουργεί ήδη προβλήματα παροχής. Ακόμη και αν οι Ευρωπαίοι δεν προχωρήσουν σε εμπάργκο εισαγωγών από τη Ρωσία, είναι υποχρεωμένοι να αναζητήσουν εναλλακτικές πηγές προμήθειας διά παν ενδεχόμενο.
Η πλέον προφανής λύση αφορά το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG). Πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξαγωγές θα έχουν φυσικά οι ΗΠΑ, ενώ η μεταφορά του θα γίνει σε μεγάλο βαθμό από βαπόρια με ελληνική σημαία ή ιδιοκτησία. Το κόστος ωστόσο θα είναι σημαντικά αυξημένο. Η Νορβηγία (δεύτερη μεγαλύτερη πάροχος φυσικού αερίου της Ευρώπης) αλλά και το Ηνωμένο Βασίλειο σχεδιάζουν να αυξήσουν λίγο την παραγωγή τους, ενώ το ολλανδικό πεδίο Groningen δεν θα κλείσει τον προσεχή χειμώνα, όπως ήταν ο αρχικός σχεδιασμός. Το «κενό» μετά από αυτές τις κινήσεις αφορά περίπου το 12% της συνολικής παροχής αερίου που έχει ανάγκη η Ευρώπη για να ζεσταθεί αλλά και για να λειτουργήσει η οικονομία της.
Το ποσοστό αυτό μπορεί να μειωθεί περαιτέρω, αν η Ευρώπη «στοκάρει» αέριο στις αποθήκες της κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Επιπλέον, η Ευρώπη μπορεί να επιλέξει μερικές ακόμη πολιτικές που θα βοηθήσουν βραχυπρόθεσμα. Η διατήρηση των πυρηνικών εργοστασίων που επρόκειτο να αποσυρθούν αλλά και η επαναχρησιμοποίηση λιγνίτη, όπου αυτή είναι δυνατή, θα συμβάλουν περαιτέρω, «κλείνοντας» την ψαλίδα. Αναλυτές αναφέρουν ότι ο σωστός σχεδιασμός μπορεί να αποτρέψει την ανάγκη για «ρυθμιστικές παρεμβάσεις», όπως το πλαφόν στις τιμές αλλά ενδεχομένως και στη χρήση. Το ευρωομόλογο, με τη σειρά του, θα καλύψει τις βραχυπρόθεσμες ανάγκες για τη μείωση των τιμών που αντιμετωπίζουν οι καταναλωτές.
Έχοντας έναν βασικό σχεδιασμό για τις συνέπειες σε βραχυ-μεσοπρόθεσμο επίπεδο, οι Βρυξέλλες αναζητούν πλέον ανοιχτά πιο μόνιμη λύση απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο (και δευτερευόντως το πετρέλαιο). Η λύση δεν είναι άλλη από την εντατικοποίηση της προσπάθειας για περαιτέρω ανάπτυξη της ηλεκτροπαραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Μια επιλογή που ήδη είχε γίνει τα προηγούμενα χρόνια, αλλά ίσως με κάποιον δισταγμό κυρίως λόγω της φτωχής τεχνολογίας αλλά και του εντατικού lobbying που έκαναν τα προηγούμενα χρόνια οι Ρώσοι σε κάθε ευρωπαϊκό κέντρο αποφάσεων.
Το σχέδιο που διέρρευσε επίσης στο Bloomberg αναφέρει ότι ο ευρωπαϊκός στόχος είναι η ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία πολύ νωρίτερα από το 2030. Με την ονομασία REPowerEU, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι θα μπορούσαν να καταργηθούν σταδιακά τουλάχιστον 155 bcm χρήσης ορυκτών αερίων, που ισοδυναμούν με τον όγκο που εισήχθη από τη Ρωσία το 2021.
Το σχέδιο συμπεριλαμβάνει πολλές δράσεις, αλλά η ουσιαστικότερη είναι η επιτάχυνση της μετάβασης σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Γεγονός που φέρνει ξανά στο προσκήνιο την ελληνική εθνική στρατηγική, όπως την έχει εκπονήσει τόσο η κυβέρνηση όσο και η ΔΕΗ. Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα που αποφάσισε την επιτάχυνση της μετάβασης, και μάλιστα σε ουδέτερο χρόνο, και αυτό συνεπάγεται ότι θα είναι έτοιμη να προτείνει νέες δράσεις.
Αν και η ΕΕ κουβαλάει διαρκώς τη «στάμπα» της αναποφασιστικότητας, υπό των δεδομένων συνθηκών, μοιάζει να έχει έτοιμη μια σχετικά ολοκληρωμένη απάντηση. Αντιμετωπίζοντας με το ευρωομόλογο την κρίση ακρίβειας σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα και λαμβάνοντας μέτρα για τη διασφάλιση της επάρκειας και για τον επόμενο χειμώνα, κερδίζει χρόνο να αντιμετωπίσει ριζικά το πρόβλημα με επιτάχυνση της στροφής στις ΑΠΕ. Οι Ευρωπαίοι θα προσεύχονται να μην επιδεινωθεί περαιτέρω η κατάσταση και ελπίζουν ότι οι επιπτώσεις σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο θα είναι διαχειρίσιμες.
12°
