Σταυρούπολη: Νεανική επαναστατικότητα και χειραγώγηση

Η έκρυθμη κατάσταση που επικρατεί τα τελευταία εικοσιτετράωρα στο ΕΠΑΛ Σταυρούπολης, είναι ασφαλώς ανησυχητική ή θλιβερή για τους παρατηρητές, και ιδιαίτερα τραυματική για μαθητές και εκπαιδευτικούς, αλλά δεν είναι σε καμία περίπτωση πρωτόγνωρη. Οι βιαιοπραγίες, οι καταλήψεις, και οι ανέξοδες «επαναστάσεις» αποτελούν συνηθισμένη τακτική των διαφορετικών φοιτητικών και μαθητικών, κοινοβουλευτικών ή εξωκοινοβουλευτικών κομματικών ομάδων, ιδιαίτερα κατά την αρχή της σχολικής χρονιάς.

Οι μολότοφ, οι κουκούλες, τα ρόπαλα, τα χουλιγκανικού τύπου συνθήματα, τα χημικά της αστυνομίας, ακόμα και οι τραυματισμοί, δεν ξαφνιάζουν πλέον κανένα. Άλλωστε για ορισμένους η συμμετοχή σε τέτοιους είδους «δράσεις» είναι μέρος της προσπάθειάς τους να ασχοληθούν επαγγελματικά με την πολιτική - ας μην ξεχνάμε ότι ένας πρώην πρωθυπουργός ξεκίνησε την καριέρα του αυτοσυστηνόμενος ως καταληψίας.

Οι έφηβοι νιώθουν την επιθυμία να αντιδράσουν έντονα απέναντι τόσο στην ψυχολογική καταπίεση ή τη φυσική βία που μπορεί να υφίστανται στο σχολείο, το οικογενειακό τους περιβάλλον ή τις γειτονιές της πόλης, όσο και απέναντι στην κοινωνική αδικία σε όλες τις εκφάνσεις της -και αυτό είναι κάτι απόλυτα υγιές και φυσιολογικό. 

Συχνά μάλιστα φοβούνται ότι αν δεν ενεργοποιηθούν άμεσα θα καταλήξουν «συμβιβασμένοι» και «δειλοί», όπως οι ενήλικες που, αν και διαρκώς παραπονιούνται για τα κακώς κείμενα, σπάνια αναλαμβάνουν δράση ώστε να τα ανατρέψουν- ή, τουλάχιστον, έτσι τους βλέπουν οι έφηβοι.

Καθώς οι μαθητές βρίσκονται στην ηλικία που εκφράζονται κυρίως με το σώμα τους και όχι μέσω περίπλοκων πολιτικών επιχειρημάτων, η αναταραχή και η βία που δυστυχώς επικρατεί κατά καιρούς στα σχολεία της χώρας δεν πρέπει να μας προκαλεί έκπληξη. Η Χρυσή Αυγή στο παρελθόν, μα και άλλες κομματικές οργανώσεις, έχουν στοχεύσει με επιτυχία ακριβώς στις ηλικίες όπου η σωματικότητα βρίσκει την οξύτερη έκφρασή της, χρησιμοποιώντας τους εφήβους ως εργαλείο επιβολής των απόψεών τους και προάσπισης των συμφερόντων τους μέσω του μπούλινγκ και των βίαιων αντιπαραθέσεων. 

Ο χειρισμός των εφήβων από κόμματα και οργανώσεις με ακραία δεξιά ή ακραία αριστερή ιδεολογία, μερίδα του Τύπου, ή ακόμα και καθηγητές που δεν διστάζουν να εκμεταλλευτούν τους μαθητές προκειμένου να εκφράσουν την αντίθεσή τους απέναντι στις πολιτικές της εκάστοτε κυβέρνησης, είναι ένα φαινόμενο που συχνά οδηγεί σε περιστατικά βίας που απειλούν εκτός από την εκπαιδευτική διαδικασία, την ασφάλεια και την ψυχική υγεία των μαθητών.

Το γεγονός ότι οι έφηβοι βρίσκονται στο στάδιο του βίου όπου η διαδικασία κοινωνικοποίησης δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί, τους καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτους στους επιτήδειους κάθε πολιτικού χρώματος που επιχειρούν να τους κατευθύνουν ώστε να προωθήσουν την κομματική ή την προσωπική τους ατζέντα, συχνά παραποιώντας την ιστορία στη συνθετότητά της, και διαδίδοντας ανυπόστατες συνωμοσιολογικές θεωρίες. 

Κατά τη γνώμη μου, η απάντηση δεν βρίσκεται στη διαρκή αστυνόμευση των σχολείων: η ορθή αντιμετώπιση προκύπτει ή θα όφειλε να προκύπτει μέσα από το ίδιο το εκπαιδευτικό πλαίσιο. 

Είτε πρόκειται για ομάδες antifa, είτε για εθνικιστές που αντιδρούν χαιρετώντας ναζιστικά τους αντιπάλους τους,  προκαλώντας ανατριχίλα σε όσους παρακολουθούμε τις εξελίξεις, οι εμπλοκές και οι βίαιες επιθέσεις δεν έχουν καμία θέση στην αυλή του σχολείου. 

Το σχολείο δεν θα έπρεπε να είναι τόπος κομματικών συγκρούσεων και ταραχών ή επίλυσης εσωκομματικών διαφορών, αλλά χώρος γνώσης, διαλόγου, δημιουργίας και διακίνησης ιδεών.

Για να σταματήσει να υποφέρει το Δημόσιο σχολείο από τις κομματικές αντιπαραθέσεις η λύση είναι η ίδια η εκπαιδευτική διαδικασία.

Η αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης θα γινεί πιο αποτελεσματική μόνο μέσα από την θαρραλέα και συστηματική διδασκαλία των σκοτεινών στιγμών της πρόσφατης ιστορίας μας, την συχνή προβολή ντοκιμαντέρ για τις ολέθριες συνέπειες του ολοκληρωτισμού, την οργανωμένη επίσκεψη σε αρχεία και τόπους μαρτυρίου, την ενθάρρυνση της ανοιχτής συζήτησης ακόμα και ευαίσθητων εθνικών θεμάτων με τους μαθητές. 

Και αυτό είναι ασφαλώς κάτι που οφείλει να αναλάβει το Υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με τους συναφείς επιστημονικούς και εκπαιδευτικούς φορείς και όχι οι αυτόκλητοι «ιδεολογικοί διαφωτιστές» ή οι «κομματικές νεολαίες».