Το τεκμήριο της αθωότητας –και ευρύτερα ο σεβασμός στους θεσμούς της Δημοκρατίας, ειδικά δε σε αυτόν της Δικαιοσύνης– έχει υποφέρει αρκετά στη χώρα μας
Η θεσμοθετημένη διαδικασία απόδοσης δικαιοσύνης και το τεκμήριο της αθωότητας στην εποχή του (κυρίως) διαδικτυακού λιντσαρίσματος και της διαδικτυακής αρένας
Στις ΗΠΑ, για τον διορισμό ατόμων σε πολιτικές και όχι μόνο θέσεις, υπάρχει η διαδικασία του vetting, όπου διερευνώνται όλες οι πτυχές της ζωής των υποψηφίων, συμπεριλαμβανομένης της προσωπικής τους ζωής. Στην Ελλάδα δεν έχουμε κάτι αντίστοιχο. Προσωπικά, ωστόσο, δυσκολεύομαι πολύ να πιστέψω ότι υπάρχει πολιτικός οποιουδήποτε κόμματος που, αν γνώριζε, θα αναλάμβανε το ρίσκο της βέβαιης πολιτικής αυτοκτονίας διορίζοντας τον κ. Λιγνάδη.
Επομένως κανείς που δεν είναι τυφλωμένος από πολιτικό μένος δεν περιμένει σοβαρά από κανέναν και καμία υπουργό να έχει διερευνήσει τις λεπτομέρειες της σεξουαλικής και προσωπικής ζωής κάθε ανθρώπου που διορίζεται σε θέση ευθύνης σε έναν εποπτευόμενο φορέα, και με βάση αυτή την έρευνα να καθορίζει τις αποφάσεις του. Η κυρία Μενδώνη, ακριβώς λόγω της θέσης της, δεν θα μπορούσε να είχε ρωτήσει γι’ αυτά τα θέματα τον κ. Λιγνάδη και επομένως η ευθύνη της για την επιλογή που έκανε, στον χρόνο που την έκανε, είναι μόνο πολιτική. Για τον λόγο αυτόν, η επιλογή και η συνολική στάση της θα κριθούν στις κάλπες, όπως και το γεγονός ότι δεν αντέδρασε γρήγορα και ψύχραιμα μόλις η υπόθεση αυτή έγινε γνωστή, ώστε να προστατεύσει τον εποπτευόμενο φορέα που είναι το Εθνικό Θέατρο.
Στη συνέχεια όμως η κ. Μενδώνη δήλωσε ότι «ο Δημήτρης Λιγνάδης είναι ένας επικίνδυνος άνθρωπος, αυτό όμως προκύπτει τώρα», δηλαδή δίκασε και έκρινε ένοχο τον κ. Λιγνάδη. Εύλογα υποθέτει κανείς ότι σκοπός της, μετά την σφοδρή αλλά χωρίς σοβαρά επιχειρήματα κινητοποίηση της αντιπολίτευσης, ήταν να αποσείσει από επάνω της και από την κυβέρνηση την ευθύνη (που εκ των πραγμάτων όμως αποδέχθηκε) για την επιλογή τους και για τη όλη διαχείριση της κατάστασης – και να διατηρήσει τη θέση της.
Λίγη ώρα μετά τη σύλληψη, τελικά, του πρώην Καλλιτεχνικού Διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου, το Υπουργείο Δικαιοσύνης έβγαλε ως μη όφειλε κι αυτό μία ανακοίνωση, με την οποία επίσης πήρε θέση για την υπόθεση αυτή. «[…]Είναι καθήκον όλων των πολιτικών δυνάμεων να συνεργαστούν, ώστε να αντιμετωπιστούν νοσηρά φαινόμενα, όπως αυτά που καταγγέλλονται […]». Το double της επιτυχίας!
Στην εποχή του (κυρίως) διαδικτυακού λιντσαρίσματος και της διαδικτυακής αρένας (με αναρτήσεις, tweets, συνεντεύξεις κ.ά.), με ένταση πρωτοφανή και ανησυχητική, μεταξύ ιδιωτών όμως, από τους δημόσιους λειτουργούς και την κυβέρνηση περιμένουμε –απαιτούμε– να μην συμμετέχουν, αλλά να σέβονται τη θεσμοθετημένη διαδικασία απόδοσης δικαιοσύνης και το τεκμήριο της αθωότητας κάθε κατηγορουμένου: κάθε άνθρωπος θεωρείται αθώος μέχρι να αποδειχθεί η ενοχή του, η Πολιτεία μέσω της θεσμοθετημένης διαδικασίας πρέπει να αποδείξει την ενοχή του κατηγορουμένου, όχι εκείνος την αθωότητά του.
Το τεκμήριο της αθωότητας –και ευρύτερα ο σεβασμός στους θεσμούς της Δημοκρατίας, ειδικά δε σε αυτόν της Δικαιοσύνης– έχει υποφέρει αρκετά στη χώρα μας. Θυμίζω ενδεικτικά:
«Αναφέρομαι σε ένα δίκτυο ενεχυροδανειστηρίων σε όλη την Ελλάδα, το γνωστό δίκτυο «Ριχάρδος», που είχε ξεζουμίσει, τα πρώτα χρόνια της κρίσης κυρίως, δεκάδες χιλιάδες συμπολίτες μας […]» - πρ. Πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας, 11/2018
«Όταν μου ζήτησε ο Ακάρ να γυρίσουν οι 8 στην Τουρκία είχε εξελιχθεί η κατάσταση, είχαν συλληφθεί, είχαν μπει στη διαδικασία του ασύλου, είχε μπει η δικαιοσύνη στη μέση, δεν υπήρχε περίπτωση να γίνει τίποτα» - πρ. Υπουργός Άμυνας Ευ. Αποστολάκης, 7/2020
«Η Δικαιοσύνη θα βγάλει την απόφασή της αλλά δεν δίνω ούτε μια πιθανότητα το ΣτΕ να ακυρωθεί ο διαγωνισμός» - πρ. Πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας, 9/2016
Η Ελλάδα έχει καταδικαστεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) για το ζήτημα αυτό. Ενδεικτικά και πάλι αναφέρω την απόφαση του ΕΔΔΑ που εκδόθηκε (5/2011) μετά από προσφυγή του πρώην πρύτανη του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Δημ. Κώνστα για την υπόθεση των οικονομικών ατασθαλιών στο πανεπιστήμιο. Σύμφωνα με το ΕΔΔΑ, ο πρώην πρωθυπουργός κ. Κων. Καραμανλής, ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης κ. Σωτήρης Χατζηγάκης και ο πρ. υφυπουργός κ. Πέτρος Δούκας παραβίασαν με δηλώσεις τους το τεκμήριο της αθωότητας του κατηγορουμένου. Στον πρώην πρύτανη (ο οποίος κρίθηκε ένοχος και στο Εφετείο) επιδικάστηκε το ποσό των 22.000 ευρώ για ηθική βλάβη και δικαστικά έξοδα.
Είναι ντροπή και κρίμα, μπορούμε καλύτερα και αναμένουμε καλύτερα από τους πολιτικούς μας. Μάλιστα, προσωπικά θα ήθελα να έχουν και έναν παιδευτικό ρόλο προς την κοινωνία, να μην φοβούνται να διακρίνουν μεταξύ της προστασίας των δικαιωμάτων του κατηγορουμένου και της δικαιολόγησης των πιθανών αδικημάτων του. Να καθοδηγούν και να εκπαιδεύουν τους πολίτες με τη στάση τους σε τέτοια θέματα, που είναι θεμελιώδη για τη λειτουργία της Δημοκρατίας μας.
