Άνθρωποι του μεταίχμιου

Όπως και τις προηγούμενες επτά εβδομάδες έτσι και αυτή την Πέμπτη, οι περισσότεροι κάτοικοι της Βρετανίας θα ξεμυτίσουν στις 8 η ώρα στα παράθυρα, τα μπαλκόνια, τους κήπους και τις εξώπορτές τους για να χειροκροτήσουν τους εργαζόμενους του πολυαγαπημένου NHS, τους φροντιστές, τους ανθρώπους της πρώτης γραμμής που έχουν κρατήσει τη χώρα ανοιχτή. Θα κρατάνε ντέφια, κατσαρόλες, κουτάλες και γκάιντες και για πέντε ολόκληρα λεπτά θα ακούγονται παιδικά γέλια, σφυρίγματα, χειροκροτήματα, κορναρίσματα και φωνές σχεδόν σε κάθε (κατοικημένη) γωνιά αυτή της χώρας- μια στιγμιαία ανάπαυλα μαζικής ευφορίας μέσα στη πανδημία. Παράλληλα το BBC, μεγεθύνοντας την πρωτοβουλία σε εβδομαδιαία άσκηση εθνικής εμψύχωσης, θα μεταδίδει, όπως κάθε εβδομάδα, πλάνα από όλη τη Βρετανία με ανθρώπους που συμμετέχουν χειροκροτώντας. 

Μόνο που αυτή η Πέμπτη θα είναι ακόμα πιο γλυκόπικρη για αρκετούς από τους λεγόμενους «carers» τους οποίους χειροκροτούμε. Λίγες ημέρες πριν, τη Δευτέρα το βράδυ, σε μια από τις διαδικτυακές συνεδριάσεις της κατεξοχήν τεχνοφοβικής Βουλής των Κοινοτήτων υπερψηφίστηκε στη δεύτερη ανάγνωση του το μεταναστευτικό νομοσχέδιο. Σύμφωνα με την σκληροπυρηνική Υπουργό Εσωτερικών Priti Patel παρά το γεγονός ότι «προτεραιότητα της βρετανικής κυβέρνησης παραμένει η μάχη κατά του κορονοϊού», το εν λόγω «ιστορικό» νομοθέτημα είναι απαραίτητο καθώς η βρετανική κυβέρνηση «υποσχέθηκε στους Βρετανούς πολίτες ότι θα βάλει τέλος στην ελεύθερη μετακίνηση των πολιτών, θα ξαναπάρει πίσω τον έλεγχο των συνόρων και θα αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στο μεταναστευτικό σύστημα». 

Το... ιστορικό αυτό νομοθέτημα ουσιαστικά εξισώνει τον τρόπο αντιμετώπισης των πολιτών της ΕΕ με αυτόν που θα ισχύσει για τους υπηκόους τρίτων χωρών, μια εξέλιξη που προοιωνίζεται τουλάχιστον δυσοίωνη. Ενδεικτικό της νοοτροπίας του βρετανικού Υπουργείου Εσωτερικών είναι η πρόσφατη απόφασή του να εξαιρέσει τους πιο χαμηλόμισθους υπηκόους τρίτων χωρών- εργαζόμενους στο NHS (καθαριστές, φροντιστές και αχθοφόρους) από το πρόγραμμα που θα εξασφάλιζε στις οικογένειές τους τη συνεχιζόμενη παραμονή τους στη χώρα σε περίπτωση θανάτου τους από COVID-19. 

Οι νέοι κανόνες που θα εφαρμοστούν από τον Ιανουάριο του 2021 –και θα έρθουν ξεχωριστά στη βρετανική Βουλή-  θα φέρουν ένα νέο σύστημα μοριοδότησης που θα δίνει προτεραιότητα στους ειδικευμένους εργάτες. Ουσιαστικά, η βρετανική κυβέρνηση κλείνει την πόρτα σε όσους χαρακτηρίζει ««ανειδίκευτους εργάτες» με ελάχιστες εξαιρέσεις. Ο δρόμος για τη Βρετανία θα είναι ερμητικά κλειστός για όσους δεν έχουν το αντίστοιχο ενός απολυτηρίου Λυκείου ή μια πρόταση για δουλειά που θα τους εξασφαλίζει ετησίως άνω των 25.600 στερλινών το χρόνο. 

Ο κορονοϊός έχει, για την ώρα, ευαισθητοποιήσει ένα κομμάτι της βρετανικής κοινωνίας ως προς το ζήτημα των «ανειδίκευτων εργατών». Οι πολίτες, σε αντίθεση με την πολιτική ηγεσία έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με το γεγονός ότι πολλοί από του εργαζόμενους που κρατούν τη χώρα όρθια είναι οι ίδιοι άνθρωποι που χαρακτηρίζονται ανειδίκευτοι και πολλοί απ’ αυτούς είναι μετανάστες.  Η πιο θεαματική –αν και στιγμιαία- κολοτούμπα είχε έρθει αρκετές εβδομάδες νωρίτερα από την Daily Mail. H δημοφιλής εφημερίδα που επιεικώς μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένας από τους βασικότερους υποκινητές ξενοφοβίας στη χώρα, δημοσίευσε άρθροστα μέσα Απριλίου με τίτλο «Romanians to the Rescue», πανηγυρίζοντας για την άφιξη μεταναστών από τη Ρουμανία, οι οποίοι κατέφθασαν στη χώρα για να βοηθήσουν στη συλλογή οπωροκηπευτικών.

Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση του YouGov, το 54% των Βρετανών τάσσεται υπέρ της χαλάρωσης των μεταναστευτικών περιορισμών που αφορούν τους εργαζόμενους σε τομείς που έχουν χαρακτηριστεί καίριοι. Το σκίτσο που δημοσίευσε ανήμερα της ψηφοφορίας του μεταναστευτικού νομοσχεδίου η Evening Standard, η εφημερίδα που διευθύνει ο πρώην Βρετανός υπουργός οικονομικών, George Osborne, είναι χαρακτηριστικό των αντιδράσεων που προκαλεί το μεταναστευτικό νομοσχέδιο στη χώρα. 

Σε πρόσφατο άρθρο στο περιοδικό Εconomist αναφέρεται ότι σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποιήθηκε από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης «1 στους 5 εργαζόμενους που δουλεύουν στον τομέα βασικής κοινωνικής φροντίδας είναι μετανάστες. Λίγο παραπάνω από τους μισούς Ευρωπαίους μετανάστες, που τώρα θεωρούνται καίριας σημασίας εργαζόμενοι, δεν θα πληρούσαν τα κριτήρια για να λάβουν άδεια εργασίας υπό τους νέους κανόνες. Το Ινστιτούτο Έρευνας Δημόσιας Πολιτικής, χρησιμοποιώντας ένας διαφορετικό ορισμό, βρήκε ότι το 71% των Ευρωπαίων μεταναστών δεν θα πληρούσαν τα κριτήρια». 

Το 2010 ο σπουδαίος Βρετανός ιστορικός, Tony Judt,  έγραφε λίγους μήνες πριν το θάνατό του:
«Μπαίνουμε, όπως υποψιάζομαι σε μια ταραγμένη εποχή. (...) Οι "ταυτότητες" θα γίνουν σκληρές και στεγανές, καθώς οι πένητες και οι ξεριζωμένοι θα προσκρούσουν στα ολοένα ψηλότερα τείχη περίφρακτων κοινοτήτων από το Δελχί μέχρι το Ντάλας. 

Το να είσαι "Δανός", "Ιταλός", "Αμερικάνος" ή "Ευρωπαίος" δεν θα είναι απλός μια ταυτότητα• θα είναι άρνηση και αποδοκιμασία εκείνων που αποκλείει. (...) Μισαλλόδοξοι δημαγωγοί σε εδραιωμένες δημοκρατίες θα απαιτούν "τεστ" - γνώσεων, γλώσσας, συμπεριφοράς- προκειμένου να κριθεί αν οι απελπισμένοι νεόφερτοι αξίζουν την βρετανική, την ολλανδική ή τη γαλλική "ταυτότητα". Ήδη το κάνουν. Σ’ αυτό τον θαυμαστό καινούργιο αιώνα θα μας λείψουν οι ανεκτικοί, οι περιθωριακοί: οι άνθρωποι του μεταίχμιου. Οι δικοί μου άνθρωποι»[1]. 

Δέκα χρόνια μετά, το μεταναστευτικό νομοσχέδιο που υπερψηφίστηκε από τους Συντηρητικούς, κλείνει κατάμουτρα την πόρτα στους ανθρώπους του μεταίχμιου, τους ανθρώπους που έκαναν τη Βρετανία –τουλάχιστον στα δικά μου μάτια- μια χώρα τόσο πλούσια (σε πολιτισμό και κουλτούρα) και ζηλευτή. 

[1] Tony Judt, Το Πανδοχείο της Μνήμης, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια