Η λειτουργία των «μικροκομμάτων»

«Φαντασία και τόλμη της δημοκρατίας» αποκαλούσε ο Μωρίς Ντυβερζέ τα μικρά κόμματα. Αυτά, απαλλαγμένα από τις αρτηριοσκληρώσεις, τις παραδοσιακές δυσκαμψίες, τις δομικές αγκυλώσεις, τον κυνισμό και τους ψηφοθηρικούς καταναγκασμούς των κομμάτων εξουσίας –υποτίθεται πως– μπορούν να εμπλουτίζουν το εθνικό πολιτικό σύστημα με φρέσκο αέρα, όπως επίσης ιδέες, μεθόδους, τολμηρές παρεμβάσεις, ακόμη και με «αλήθειες» άρρητες για τους παραδοσιακούς κομματικούς δεινόσαυρους. Είναι, όμως, έτσι τα πράγματα; Η πρόσφατη ελληνική εμπειρία επιβεβαιώνει, άραγε, αυτή την αντίληψη για τους μικρούς κομματικούς σχηματισμούς του μεγάλου γάλλου πολιτειολόγου;

Ποτέ ίσως η ελληνική πολιτική σκηνή δεν είχε γνωρίσει τόσο πυκνές κομματογενέσεις, όσο κατά τη διανυόμενη δεκαετία της Κρίσης. (Πέραν, βέβαια, των γενικότερων ανακατατάξεων του κομματικού πεδίου, καθώς και της αλλαγής ρόλων, με πρωταγωνιστές να γίνονται κομπάρσοι και με κομπάρσους να γίνονται πρωταγωνιστές).

Πάμπολλα, πράγματι, νέα κόμματα, συχνά εξ αποσχίσεως (από άλλα προϋφιστάμενα), προσωποπαγή και αρχηγοκεντρικά τα περισσότερα, προστέθηκαν στο κομματικό σύστημα της χώρας, καταθέτοντας τον λόγο, το ύφος, το ήθος, τις ιδιαιτερότητες της λειτουργίας τους και της πρακτικής τους. Η μέχρι σήμερα πορεία τους καθώς και η ανθρωπογεωγραφία των στελεχών που εισκόμισαν στον δημόσιο βίο της χώρας επιβεβαιώνει λοιπόν το ότι εξέφρασαν το ανορθωτικό και το νέο;

Όσον αφορά την ανθρωπογεωγραφία τους, με την εξαίρεση ενός κομματικού γεννήματος της κρίσης που έφερε εντός πολιτικής και κομματικής ζωής ό,τι ποιοτικότερο ίσως διαθέτει η ελληνική κοινωνία –για να αποδειχθεί, κυριολεκτικά σε χρόνο dt, πως οι διανοούμενοι δεν κάνουν για την Πολιτική, αφού αυτή είναι η μάχη συγκροτημένων συλλογικοτήτων, πλην όμως άλλη μια φορά επαληθεύτηκε η εκτίμηση του Μαξίμ Γκόρκι πως «η βλακεία αθροίζεται, η ευφυΐα όχι»–, τα υπόλοιπα νεοπαγή σχήματα τι το ανανεωτικό συνεισέφεραν;

Όλες οι εκδοχές του προνεαντερτάλειου ή του προγλωσσικού ανθρώπου, πρωτομάστορες του πολιτικού τραμπουκισμού, πυρομανείς και διακηρυγμένα οπαδοί της πυρπόλησης των κοινοβουλευτικών θεσμών, άτομα πλήρως ανίκανα να συλλάβουν το αυτοεξευτελιστικό ή αυτογελοιοποιητικό υπόστρωμα της δημόσιας συμπεριφοράς τους, ικανότατα όμως στην πρώιμη διαφθορά, την αυτοαναίρεση, τη συναλλαγή και τη μεταγραφική λογική, σε κάποιες περιπτώσεις μαζί με τα χειρότερα ρετάλια του δικομματικού χθες της χώρας, τέτοιοι υπήρξαν κατά βάση όσοι συγκρότησαν το πολιτικό προσωπικό των νεοπαγών σχημάτων, των υποσχεθέντων την ανάταξη και την εξυγίανση του εθνικού δημόσιου βίου…

Ως προς τη μέχρι σήμερα πορεία, δε, των εν λόγω νέων σχημάτων, εκείνο που πρωτίστως καταγράφεται δεν είναι η αποτυχία τους. Αλλά, πάλι με την –ίδια– εξαίρεση ενός κόμματος, η αναξιοπρέπεια που τη συνόδεψε: συνωμοσιολογία, παρασκηνιακές ανταλλαγές, συναλλαγές και συνδιαλλαγές, ύβρεις, ενοχοποιήσεις και κατάρες για όλους και για όλα, συμπεριφορά αυτόνομων νετρονίων των στελεχών τους, χυδαίες εκβιαστικές πρακτικές και, αυτό που κάποιος όχι πολύ αυτολογοκρινόμενος με βάση τους κανόνες της ρητορικής ευπρέπειας θα ονόμαζε «κλαψομουνίαση», αυτά πρωτίστως χαρακτήρισαν τους φορείς της κομματικής αναγέννησης της χώρας…

Και όλα αυτά επειδή σε αντίθεση προς τα –καθόλου αθώα και καθόλου ανεύθυνα για τα δεινά του τόπου και καθόλου απαλλαγμένα ασφαλώς από βαρίδια– παραδοσιακά κόμματα εξουσίας, τα προσωποπαγή και εν πολλοίς ευκαιριακά «μικροκόμματα» δεν διαθέτουν τα εσωτερικά εκείνα αντισώματα που περιορίζουν την εκδήλωση ή τη μεγιστοποίηση ή τη διάχυση σε όλο τον κομματικό οργανισμό των αμαρτωλών πτυχών της προσωπικότητας και της πρακτικής όσων «μη αγίων» στελεχών τους ασχολούνται με την Πολιτική…

Αν, όμως, όλα αυτά χαρακτήρισαν τα «μικροκόμματα», στα οποία συγκυριακά η Κρίση εμφύσησε ζωή, ο καθένας μπορεί να φανταστεί πώς θα λειτουργεί ο εθνικός δημόσιος βίος, όταν θα έχει τεθεί σε λειτουργία ο θεσμικός και δομικός παράγων παραγωγής τέτοιων κομμάτων που είναι κόμματα «άνευ αντισωμάτων». Δηλαδή η –καθόλου απλή– ολοσχερής αναλογική… Και μένει μόνον ο απορία πώς γίνεται να την έχει ψηφίσει και να εμμένει σε αυτήν –η εμμονή στο λάθος είναι πολύ χειρότερη από την αρχική του διάπραξη– το κόμμα το οποίο προσπαθεί να ανασυντάξει, ως ένας εκ των πόλων του, τον δικομματισμό και τον λεγόμενο πλειοψηφικό κοινοβουλευτισμό;

Αυτή όμως ασφαλώς και δεν είναι ούτε η μοναδική ούτε η πιο κραυγαλέα εκ των αντιφάσεων που χαρακτηρίζουν τον Σύριζα και τον –και ιστορικώς ολοσχερώς απαίδευτο-– νεαρό ηγέτη του…

Και μια παρατήρηση εν υστερογράφω. Τραγικά αποτυχημένα έως καταγέλαστα, ως πολιτικές ολότητες, τα –ψυχορραγούντα πλέον– προσωποπαγή μικροκόμματα της περιόδου της Κρίσης, δεν απέτυχαν πάντως να χαράξουν ευρείες λεωφόρους σταδιοδρομίας για τα στελέχη τους. Ένα μάλιστα από αυτά, το πιο γελοίο ενδεχομένως (μαζί με το άλλο που υποσχόταν ανά εξάμηνο ανανέωση της κοινοβουλευτικής του ομάδας) πέτυχε κάτι που δεν έχει προηγούμενο στην παγκόσμια πολιτική ιστορία, ενώ στην ελληνική ξεπέρασε και το προηγούμενο του ΦΙΔΗΚ των Αποστατών: οι εξ αυτού προερχόμενοι υπουργοί ήταν πολυπληθέστεροι των μελών της κοινοβουλευτικής του ομάδας! Οπότε, τουλάχιστον, δικαιώθηκε απόλυτα ο άλλος χαρακτηρισμός του Ντυβερζέ για τέτοια είδη κομμάτων. Που τα αποκαλούσε –και– συνδικάτα υπουργήσιμων». Μέχρι και η Παπακώστα ως αρχηγός προσωποπαγούς κόμματος υπουργοποιήθηκε...