Στις αρχές της εβδομάδας, το περιβάλλον του Πάνου Σκουρλέτη στην Κουμουνδούρου ήταν εξαιρετικά φειδωλό ως προς τις εκτιμήσεις και τις προβλέψεις του. Όλες οι δημοσκοπήσεις χαρακτηρίζονταν από την ίδια ακριβώς ανακρίβεια. Δικαιολογημένα ενδεχομένως, μια που η στατιστική επιστήμη αδυνατεί να επεξεργαστεί με σχετική αξιοπιστία ένα βασικό μέγεθος. Αυτό της Αποχής. Οι επιστήμονες ξέρουν πως η συμπεριφορά του ψηφοφόρου αλλάζει δραματικά όσο πλησιάζει η ημέρα της κάλπης. Η μέτρηση, λοιπόν, της Αποχής πριν ακόμη προκηρυχθούν οι εκλογές είναι κάτι σαν ένα πουκάμισο αδειανό.
Όμως για τους επιτελείς του ΣΥΡΙΖΑ το μέγεθος αυτό αποτελεί το βασικό «κλειδί». Είναι το στοιχείο που καθορίζει το πότε πρέπει να διεξαχθούν οι εκλογές. Την 26η Μαΐου; Νωρίτερα; Πολύ νωρίτερα;
Το πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ είναι η πολύ χαμηλή συσπείρωσή του. Το αριστερό κοινό του «σνομπάρει» τις επιλογές του Μαξίμου και παραμένει σε περιβάλλον ακινησίας καθήμενο στον καναπέ της δυσαρέσκειας. Δεν συμμετέχει, δεν κινητοποιείται, δεν φαίνεται διατεθειμένο να ενεργοποιηθεί. Τα ποσοστά συσπείρωσης του ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθούν να είναι κάτω από 50%. Με τέτοιο ποσοστό δεν πας σε εκλογές εκτός εάν επιλέγεις την αυτοχειρία.
Παρόλα αυτά, η πολιτική είναι αμείλικτη. Η υπόθεση εργασίας για εκλογές τον Οκτώβριο είναι χρήσιμη μόνο ως προς τις πρωθυπουργικές κορώνες στη Βουλή. Ο ίδιος γνωρίζει πως δεν διαθέτει την πολιτική δυνατότητα του κυβερνάν με τις εντός Βουλής αλχημείες και συγκυριακές ενέσεις ενίσχυσης της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Είναι και το καλοκαίρι, και οι πυρκαγιές και τα διάφορα απρόοπτα που δεν επιδέχονται διαχείρισης με τόσο ρηχή κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Στην Κουμουνδούρου έχουν καταλήξει τουλάχιστον στο εξής. Οι εκλογές πρέπει να διεξαχθούν, όταν οι εσωτερικές δημοσκοπήσεις –και όχι αυτές που βλέπουν το φως της δημοσιότητας από φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ– δείξουν πως η διαφορά μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων είναι μεταξύ 5 και 6 ποσοστιαίων μονάδων. Πρόκειται για φαντασίωση; Πρόκειται για σύνδρομο εθελοτυφλίας; Ό,τι και να συμβαίνει η κομματική ηγεσία διατείνεται πως μία τέτοια διαφορά είναι και ορατή και εφικτή.
«Μόνον στα πλαίσια μίας τέτοιας διαφοράς είναι δυνατόν η αντιπαράθεση να λάβει χαρακτηριστικά ενός ντέρμπι» εξηγούν. «Άλλωστε το δίλημμα εντοπίζεται στο κατά πόσο σε περίπτωση ήττας, αυτή θα είναι αξιοπρεπής» ψιθυρίζουν. Ποιο είναι το όριο μιας αξιοπρεπούς ήττας; «Ένα ποσοστό μεταξύ 25 και 27 ποσοστιαίων μονάδων» ανταπαντούν.
Για τον παρατηρητή μία τέτοια εξέλιξη θα σήμαινε αυτομάτως πως απομακρύνεται το ενδεχόμενο σχηματισμού αυτοδύναμης κυβέρνησης από τον νικητή, εκτός εάν ο διπολισμός χτυπήσει κόκκινο με αποτέλεσμα τη σαρωτική ενίσχυση του συνολικού ποσοστού που θα συγκεντρώσουν τα δύο μεγάλα κόμματα. Θα σήμαινε επίσης πως ένα σημαντικό ποσοστό των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ θα συμμετείχε στις εκλογές. Επιπροσθέτως θα σήμαινε τη σαρωτική ισοπέδωση του Μεσαίου Χώρου από τα δύο κόμματα εξουσίας. Πιθανότατα σε μία τέτοια υπόθεση εργασίας να εξαφανιζόταν και το ΚΙΝΑΛ από τον εκλογικό χάρτη.
Κατά πόσο είναι εφικτό άραγε ένα τέτοιο σενάριο με τόσες πολλές προϋποθέσεις και προαπαιτούμενα;
Υπ’ αυτές τις συνθήκες, το τελικό σήμα που εκπέμπεται από την Κουμουνδούρου είναι πως θα πρέπει κανείς να μετρά αντίστροφα για τις εκλογές με τελική ημερομηνία διεξαγωγής τους την 26η Μαΐου και με πολλές πρωθύστερες. Είναι λοιπόν εκ των πραγμάτων ανοιχτό το ενδεχόμενο εκλογικού αιφνιδιασμού.
Οι Πρέσπες και ο ποντιακός παράγοντας
Μιλώντας πολύ πρόσφατα και σε ουδέτερο πολιτικά και χωροταξικά περιβάλλον με τον Γιάννη Μπουτάρη, θα μπορούσε να καταλήξει κανείς στο συμπέρασμα πως μέσα από μία δαιδαλώδη διαδικασία το οργανωμένο ποντιακό στοιχείο της Βόρειας Ελλάδας απόκτησε μία ιδιότυπη πολιτική δυναμική.
Η επεξεργασία αυτής της πληροφορίας δεν είναι απλή υπόθεση. Οι Πρέσπες ήταν το «μαγικό άλλοθι». Οι διεργασίες εντός του Εκκλησιαστικού Δικτύου, με την αμείλικτη πια κόντρα Πατριαρχείου και Ελλαδικής Εκκλησίας λόγω του ρωσικού παράγοντα, διαδραμάτισαν καταλυτικό ρόλο. Επιπροσθέτως η διακίνηση χρήματος από συγκεκριμένους επιχειρηματικούς συνδυασμούς σε μηχανισμούς κλειδιά, η εμπλοκή συλλογικοτήτων με ευρεία λαϊκή επιρροή, καθώς και ο συνολικός διεμβολισμός του Αγίου Όρους που μόνο από το Πατριαρχείο δεν ελέγχεται πια, συνετέλεσαν στη διαμόρφωση ενός συμπαγούς μετώπου με επιρροή. Το μέτωπο αυτό κινείται πολιτικά σε έναν ιδιότυπα συντηρητικό - εθνικιστικό χώρο με επιθετική φρασεολογία που «στεγάζεται» στον ιδεολογικό χώρο που χρησιμοποιεί ως κινητήριο δύναμη το «πατριωτικό άλλοθι».
Εκλογικά το μέτωπο αυτό κινείται εντός, εκτός και επί τα αυτά της Πατριωτικής Δεξιάς, συμπεριλαμβανομένης της Νέας Δημοκρατίας στη βορειοελλαδίτικη εκδοχή της. Δημοσκοπικά το μέτωπο αυτό έχει παρουσία. Η Νέα Δημοκρατία, και δικαίως, θεωρεί αυτή τη δεξαμενή ψηφοφόρων δική της. Αυτή η δυναμική είναι και το βασικό πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ. Χωρίς συσπείρωση των ψηφοφόρων του 2015, η Κουμουνδούρου είναι αδύνατον να αντιμετωπίσει τη διαμορφωμένη πραγματικότητα. Επισημαίνεται πως τα δημοσκοπικά ευρήματα είναι διαφορετικά στη Θράκη.
Είναι φανερό πως ο ΣΥΡΙΖΑ ξεκινά την επόμενη εκλογική αναμέτρηση με ένα αναντίρρητο δεδομένο. Όσο νωρίτερα διεξαχθούν οι εκλογές, τόσο πιο έντονη θα είναι η επίδραση των Πρεσπών στην κάλπη.
Η προσμέτρηση όλων αυτών των συχνά αντιφατικών παραμέτρων θα προσδιορίσει και την τελική απόφαση του Αλέξη Τσίπρα. Γιατί ως φαίνεται αυτός και μόνο αυτός θα επωμιστεί το άχθος της απόφασης γνωρίζοντας πως κάθε ποσοστό κάτω από 25% θα προκαλέσει φυγόκεντρες διασπάσεις σε έναν Συνασπισμό που είναι πολύ φρέσκος ακόμη για να τις αντέξει.
