Άρχισε να μυρίζει εκλογές. Διπλές κιόλας. Δημοτικές και ευρωεκλογές μαζί. Μέσα στην γλυκιά άνοιξη, Μάη μήνα. Είναι ίσως λίγο νωρίς ακόμα για να αρχίσουν οι παραδοσιακές αναλύσεις, σεναριολογίες, δημοσκοπήσεις, και τα συναφή. Νωρίς κάπως για να ανάψουν τα αίματα, να ακονιστούν τα μαχαίρια, και να αρχίσει ο χορός.
Τα κόμματα έχουν αρχίσει ήδη να προετοιμάζονται. Υπό μία έννοια βέβαια, δεν σταματούν ποτέ να προετοιμάζονται για την επόμενη εκλογική αναμέτρηση. Όταν η υπόληψή σου και το μεροκάματό σου εξαρτώνται σε ένα μεγάλο βαθμό από το πώς θα πας στις επόμενες εκλογές, δεν μπορείς να επαναπαύεσαι και πολύ.
Ok, κέρδισες αυτές τις εκλογές, αλλά αφού διάλεξες αυτό το επάγγελμα, το ξέρεις καλά ότι δεν μπορείς να χαλαρώσεις. Πρέπει να ετοιμάζεσαι για την επόμενη δοκιμασία. Αν δεν σε ψηφίσουν την επόμενη φορά, μένεις χωρίς μεροκάματο, αν και δεν υπάρχουν πολλοί επαγγελματίες πολιτικοί που καταλήγουν στον ΟΑΕΔ με κάρτα ανεργίας ψάχνοντας για μια δουλίτσα.
Για να μην μας πιάσουν τα κλάματα για τους καημένους τους πολιτικούς. Στην ζωή παίρνεις κάποια ρίσκα. Αν γουστάρεις να το παίζεις σωτήρας του λαού, με γειά σου με χαρά σου, αλλά παίρνεις και τα ρίσκα σου.
Τα κόμματα λοιπόν ξέρουν καλά το παιχνίδι. Έτσι είναι. Είτε βρίσκεσαι στην Γερμανία, στην Αμερική, είτε στην Ελλάδα. Εκτός αν είσαι σε καθεστώς που παίζει μόνο ένα κόμμα, οπότε μπορείς κάπως να χαλαρώσεις. Η χορογραφία είναι αρκετά, μέχρι πολύ προβλέψιμη ως προς το τι θα χορεύει, τι θα λέει δηλαδή, το κάθε κόμμα. Το τι θα λέει ο ΣΥΡΙΖΑ προεκλογικά το ξέρουν κι οι κότες. Αλλά το ίδιο ισχύει και για την ΝΔ, την Χρυσή Αυγή, το ΚΚΕ, το ΚΙΝΑΛ, και τους λοιπούς. Υπάρχει περίπτωση να βγει ο Ευκλειδάκος και να πει «Παιδιά, συμπολίτες μου, συγγνώμη τα έκανα θάλασσα, να σκίσω τα διπλώματά μου των Οικονομικών, να παραιτηθώ και να αποσυρθώ στην Κηφισιά να αναλάβω τις δουλειές στο σπίτι και στον κήπο και να μαγειρεύω ωραία φαγάκια για τα παιδιά μου να ξεκουραστεί και λίγο η γυναίκα μου;». Όχι βέβαια. Υπάρχει περίπτωση η Φώφη να βγει και να πει, μμμ, τέλος πάντων, δεν παρακολουθώ τι λέει η Φώφη, καλά να ’ναι η γυναίκα, αλλά ξέρουμε όλοι τι θα λέει. Η μήπως θα βγει ο Κουτσούμπας και θα πει, «βαρεθήκαμε να περιμένουμε να ωριμάσουν οι συνθήκες για την κατάρρευση του καπιταλισμού, πήραμε μια ιστορική απόφαση να συμπράξουμε με τον ΣΥΡΙΖΑ για να προφυλάξουμε έστω και λίγο τα δικαιώματα των εργαζομένων απέναντι στις αμείλικτες επιθέσεις που δέχονται από την νεοφιλελεύθερη λαίλαπα». Δεν το βλέπω.
Ο Κυριάκος, Άδωνις και Σία τι θα πούν άραγε; Μείωση φόρων, μικρότερο κράτος και εξυγίανση του δημόσιου τομέα, προώθηση επενδύσεων, αξιοκρατία, κοκ. Μήπως περιμένει κανείς ότι θα πουν «Λοιπόν το σκεφτήκαμε καλά, και αναθεωρήσαμε, ο καπιταλισμός είναι μια βρώμικη ιστορία, δεν γίνεται άλλο, δεν θέλουμε επενδύσεις και ανάπτυξη, θέλουμε πρωτίστως ανθρωπιά, θέλουμε να φροντίζουμε τους φτωχούς, τους ηλίθιους, τους τεμπέληδες και της γης τους κολασμένους. Ας επανα-κρατικοποιήσουμε τα πάντα, εκτός ίσως από τα σούπερ μάρκετ και τα σινεμά». Δεν γίνονται αυτά τα πράγματα.
Το κάθε κόμμα θα προσπαθήσει να πουλήσει το όραμα του και την ιδεολογία του, για το καλό του τόπου φυσικά, όπως το καταλαβαίνει το καθένα. Στο παρελθόν με έχουν κατηγορήσει ότι προσπαθώ να υποστηρίξω τον ΣΥΡΙΖΑ έμμεσα μέσω της στρατηγικής της ίσης απόστασης. Μάλιστα έμαθα και μια καινούργια λέξη που κυκλοφορεί, οι ισαποστάκηδες. Ο ισαποστάκιας, οι ισαποστάκηδες. Μάλιστα. Αυτοί που τάχα κρατούν ίσες αποστάσεις μόνο και μόνο για να υποστηρίξουν έμμεσα κάποιο κόμμα. Δεν με πειράζει αυτό καθόλου. Ας με πουν ισαποστάκια και ό,τι άλλο θέλουν. Έχω ξαναπεί, όταν έχεις το προνόμιο να εκφέρεις δημόσιο λόγο, πρέπει να είσαι προετοιμασμένος να δεχτείς σκληρή, σκληρότατη, ακόμα και άδικη κριτική. Αν δεν το αντέχεις, μην το κάνεις. Γράφε ερωτικά emails στην ερωμένη σου και ξεμπέρδευε.
Δεν ισοπεδώνω τα πάντα. Ούτε κρύβομαι. Δεν θα ψήφιζα Κυριάκο, ούτε Φωφάκι ακόμα κι αν με πλήρωναν. Τώρα βέβαια εξαρτάται, για να μην είμαι και απόλυτος. Εξαρτάται πόσο θα με πλήρωναν. Αν ενδιαφέρονται, ας με προσεγγίσουν και συζητάμε την τιμή. Η τιμή τιμή δεν έχει και χαρά στον που την έχει, όπως πάνω κάτω λέει και το τραγούδι που ερμηνεύει ο Μανώλης Αγγελόπουλος και η Καίτη Γκρέυ. Ούτε Κουτσούμπα θα ψήφιζα. Εδώ σημειώνω ότι οι αναλύσεις του ΚΚΕ είναι κατά πολύ σωστές, ακόμα και οι προβλέψεις τους. Αλλά αυτό δεν φτάνει, για μένα δεν φτάνει. Δεν ασπάζομαι το όραμα τους και δεν αντέχω τον βαθύ συντηρητισμό τους. Για την Χρυσή Αυγή δεν το συζητάω. Εδώ είμαι απόλυτος. Στη ζωή πρέπει να ’χουμε κάποια απόλυτα, αλλιώς, μαύρη μαρμάγκα που μας έφαγε. Λεβέντη, καλά, άστο λεβέντη μου, σέβομαι την ηλικία σου, θλίβομαι μόνο και που σε βλέπω, δεν θέλω να πω τίποτα παραπάνω. Τι άλλο μένει στ' αλήθεια; Η Ζωίτσα; Η αλήθεια είναι ότι μου άρεσε ο πολιτικός τσαμπουκάς της και η αγωνιστικότητα της, η αφοσίωση της, η εργατικότητα της και η ψυχαναγκαστική προσήλωση της στην λεπτομέρεια, το ομολογώ, μάλιστα την εποχή που ήταν ακόμα στον ΣΥΡΙΖΑ την υποστήριζα και όλοι στο γραφείο μου ’λεγαν, καλά είσαι τρελός; Αυτή είναι θεότρελη. Έχω είναι αλήθεια μια αδυναμία σ' αυτό που λέμε τρέλα. Έχω περάσει την μισή μου ζωή δουλεύοντας με ανθρώπους με σοβαρές ψυχικές διαταραχές και κάπως τους αγαπάω και με συγκινούν. Δεν υπονοώ βέβαια ότι η Ζωίτσα έχει κάποια ψυχική διαταραχή. Καθόλου. Εξάλλου δεν πιστεύω στις ψυχικές διαταραχές. Τέλος πάντων, κάπως δεν μου πάει να την ψηφίσω. Ο Λαφαζάνης; Αν ήταν να ψήφιζα Λαφαζάνη, ψήφιζα ΚΚΕ για να πιάσει κάπως και η ψήφος μου τόπο. Εξάλλου αν είναι να καταλάβεις το νομισματοκοπείο, κάν’ το αν έχεις τα κοχόνες, μην χαριεντίζεσαι με τους ταρίφες. ΑΝΤΑΡΣΥΑ; Ψιλά γράμματα. Και φτάνουμε δια της εις άτοπον απαγωγής στον ΣΥΡΙΖΑ. Θα ψήφιζα ΣΥΡΙΖΑ; Συγγνώμη, πριν απαντήσω, ξέχασα τους ΑΝΕΛ. Λοιπόν, προβλέψιμο βέβαια, αλλά επειδή είμαι ψιλο-αριστερός, (δεν ισχυρίστηκα ποτέ ότι είμαι σοβαρός αριστερός) δεν θα μπορούσα να ψηφίσω ΑΝΕΛ. Η πατριδολαγνεία τους, η θρησκολαγνεία τους και τα συναφή με αηδιάζουν. Και ας μου επιτραπεί να κάνω άλλη μια μικρή παράκαμψη πριν απαντήσω. Ένα από τα αγαπημένα μου ποιήματα και ίσως το μόνο που θυμάμαι από το σχολείο, αν και όχι ολόκληρο, μόνο την πρώτη στροφή θυμάμαι, ένεκα του προχωρημένου της ηλικίας μου, είναι το υπέροχο ποίημα του Πολέμη «Τι είναι η πατρίδα μας».
Το παραθέτω εδώ για όσους ίσως δεν το θυμούνται. Η δομή του εξαίσια. Οι τρείς πρώτες στροφές ρωτούν επαναληπτικά, σχεδόν προκλητικά και κάπως βασανιστικά, τι είναι η πατρίδα μας; Μην είναι εκείνο, μην είναι τ' άλλο, χωρίς να δίνουν απάντηση. Και στην τελευταία στροφή έρχεται η απάντηση, η οποία όμως δεν είναι αποφαντική, στην οριστική φωνή, ας πούμε, Αυτό είναι η πατρίδα μας και ξεμπερδεύουμε μ’ αυτό το ερώτημα. Το βάσανο συνεχίζεται. Στην αρχή της στροφής ναι, φαίνεται επιτέλους ότι έχουμε μια απάντηση, φαίνεται ότι έχουμε μια απόφανση, μια οριστική λύση, κι εκεί που λέμε, ώστε αυτό είναι η πατρίδα μας, έρχεται ο τελευταίος στίχος και μας αναστατώνει πάλι, μας αφήνει μετέωρους γιατί δεξιοτεχνικά σχεδόν ταχυδακτυλουργικά περνάμε στην προστακτική φωνή, σ’ αυτό το έξοχο «Εμπρός Παιδιά» το οποίο είναι ένα κάλεσμα. Το κάλεσμα αυτό είναι η απάντηση που περιμέναμε. Μοιάζει λίγο, ίσως και λόγω εποχής και επιρροών με το Allons enfants de la Patrie της Μασσαλιώτιδας, αλλά νομίζω ότι το κάλεσμα του Πολέμη είναι πολύ πιο ανοιχτό και άρα πιο τρομαχτικό. Ο Πολέμης τελειώνει μ' αυτό το κάλεσμα, χωρίς να μας δίνει καμία υπόδειξη τι να κάνουμε μ’ αυτό το «Εμπρός Παιδιά», δηλαδή εμπρός τι; Ενώ η Μασσαλιώτιδα αρχίζει μ’ αυτό και το ορίζει στις στροφές που ακολουθούν, με παραδείγματα.
Τι είναι η πατρίδα μας; Μην είν’ οι κάμποι;
Μην είναι τ' άσπαρτα ψηλά βουνά;
Μην είναι ο ήλιος της, που χρυσολάμπει;
Μην είναι τ' άστρα της τα φωτεινά;
Μην είναι κάθε της ρηχό ακρογιάλι
και κάθε χώρα της με τα χωριά;
κάθε νησάκι της που αχνά προβάλλει,
κάθε της θάλασσα, κάθε στεριά;
Μην είναι τάχατε τα ερειπωμένα
αρχαία μνημεία της χρυσή στολή
που η τέχνη εφόρεσε και το καθένα
μια δόξα αθάνατη αντιλαλεί;
Όλα πατρίδα μας! Κι αυτά κι εκείνα,
και κάτι που ’χουμε μες την καρδιά
και λάμπει αθώρητο σαν ήλιου αχτίνα
και κράζει μέσα μας: Εμπρός παιδιά!
Τέλος πάντων, όσον με αφορά, δεν θα αφήσω κανέναν να ορίσει την πατρίδα μας για μένα και σίγουρα όχι τον Καμμένο, τους καμμένους του και τις καμμενιές τους.
ΣΥΡΙΖΑ λοιπόν; Τι άλλο απομένει για έναν ψιλο-αριστερό μικρο-αστό σαν εμένα; Τίποτα. Εκτός ίσως από το να απέχω. Από αηδία, θυμό, απογοήτευση, βαθιά θλίψη. Σκέφτομαι βέβαια ότι από την αποχή, πάντα κάποιος, εννοώ ένα πολιτικό κόμμα, ωφελείται. Δεν μπορώ να μπω στην διαδικασία εδώ να υπολογίσω ποιος θα ωφεληθεί, αλλά η ιδέα ότι κάποιος θα ωφεληθεί που δεν ξέρω ποιος, με χαλάει. Καλύτερα να ξέρω ποιος θα ωφεληθεί. Άρα ναι, θα ψηφίσω ΣΥΡΙΖΑ αγαπητοί μου συμπολίτες. Γιατί είμαι ηλίθιος και δεν καταλαβαίνω τι κακό έχουν κάνει στον τόπο μας, γιατί είμαι άκαρδος και δεν συμπονώ τους φουκαράδες τους φτωχούς, τους άνεργους, τους ανάπηρους και κάθε πικραμένο. Και δεν συμπονώ και τους μικρο, μεσο και μεγαλο-επιχειρηματίες που αγωνίζονται και απογοητεύονται και αναγκάζονται να κλείσουν τα μαγαζάκια τους και όσοι πάνε στην Βουλγαρία, με γειά τους με χαρά τους. Και για τους νέους επιστήμονες που φεύγουν στο εξωτερικό, ας πάνε τα παιδιά και να ’ναι καλά, δεν πειράζει, θα μείνουμε εδώ πίσω οι γέρο ξεκούτηδες, οι ανειδίκευτοι, οι δημόσιοι υπάλληλοι να κουτσομπολεύουμε, να αναπολούμε, να λιμάρουμε τα νύχια μας, να πίνουμε τα φραπεδάκια μας, να σχολάμε στις μία και να παράγουμε αέρα κοπανιστό. Εγώ θα ψηφίσω ΣΥΡΙΖΑ γιατί έτσι είμαι. Ηλίθιος, άκαρδος, τεμπέλης, αφελής. Και άθεος κι από πάνω. Για λόγους κοσμιότητας, δεν λέω μαλά*ας, αλλά όποιος με χαρακτηρίσει έτσι, θα το καταλάβω.
Ευχαριστώ για άλλη μια φορά την A.V. που μου επιτρέπει να διαφωνώ με τον κύριο Βουλαρίνο (και μπράβο του) και όλους του άλλους καθόλα σοβαρούς και ευσυνείδητους ανθρώπους που αρθρογραφούν σ’ αυτές τις σελίδες και που πονάν αυτόν τον τόπο και ας μη με παρεξηγήσουνε, δεν τους ειρωνεύομαι καθόλου, οι άνθρωποι τα πιστεύουν αυτά που γράφουν, δεν έχω καμία αμφιβολία γι’ αυτό, και οι οποίοι εκτιμούν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι χειρότερο έχει παράγει η πατρίδα μας (αχ, τι είναι αυτή η πατρίδα μας; μην είναι οι κάμποι….) τα τελευταία δύο και χιλιάδες χρόνια, ή εν πάση περιπτώσει από τότε που ανέβηκε στην εξουσία στην Κόρινθο ο τύραννος Περίανδρος, γιός του Κύψελου.
Όσο για το γερμανικό απόφθεγμα που παραθέτω ως υπότιτλο εδώ, το αφήνω αμετάφραστο. Είναι ένα από τα αγαπημένα μου, όπως το ποίημα του Πολέμη.
17°
