Είχα ήδη σκεφτεί να γράψω κάτι για τη βία, με έναυσμα, μεταξύ άλλων, το βιβλίο του Δημήτρη Ψυχογιού «Η πολιτική βία στην ελληνική κοινωνία», που κυκλοφόρησε σχετικά πρόσφατα από τις εκδόσεις Επίκεντρο. Πού να το φανταζόμουν, ότι το κείμενο θα συνέπιπτε, τελικά, με την επόμενη μέρα της δολοφονίας ενός νέου ανθρώπου από τα παρ’ ημίν εκκολαπτόμενα (ή μήπως ήδη ανδρωμένα;) νεοναζιστικά τάγματα εφόδου; Ας ελπίσουμε ότι με τα δραστικά μέτρα που ακολούθησαν τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα θα ταρακουνηθούν και θα αλλάξουν γνώμη για τη Χρυσή Αυγή οι εκατοντάδες χιλιάδες κάτοικοι αυτής της χώρας που την ψήφισαν το 2012 ή ετοιμάζονταν να την ψηφίσουν.
H βία, λοιπόν, ως ενδημικό στοιχείο της ελληνικής πολιτικής πραγματικότητας και κουλτούρας. Κατεξοχήν κατάλληλος να προσεγγίσει το θέμα ο Δημήτρης Ψυχογιός. Όχι μόνο επειδή διαθέτει την απαραίτητη επιστημονική σκευή, αλλά και γιατί έχει γνωρίσει από πολύ κοντά τη βία, ως μέλος μιας από τις πιο «δυναμικές» αντιστασιακές οργανώσεις κατά την περίοδο της χούντας, όταν η προσφυγή στη βία μπορούσε να θεωρείται δικαιολογημένη απάντηση στη βίαιη κατάλυση των ατομικών και δημοκρατικών ελευθεριών. Ξέρει, λοιπόν, ο Ψυχογιός από πρώτο χέρι τι σημαίνει βία. Ξέρει, επίσης, πόσο επικίνδυνος είναι ο εθισμός σε αυτήν, όπως προκύπτει από τον ολισθηρό και αδιέξοδο δρόμο της τρομοκρατίας, τον οποίο ακολούθησαν μεταπολιτευτικά ορισμένοι από εκείνους που θήτευσαν σε οργανώσεις «δυναμικής δράσης» επί δικτατορίας.
Πρέπει επειγόντως να απαλλαγούμε από την κουλτούρα της βίας, γράφει ο Ψυχογιός, από τις χειροδικίες και τους τραμπουκισμούς, από τους προπηλακισμούς και τα χτισίματα καθηγητών. Αλλά και από την προτροπή στη βία («λιντσάρετέ τον!»), θα προσέθετα, από την ευκολία με την οποία κομματικά και συνδικαλιστικά στελέχη αποκαλούν τους πολιτικούς τους αντιπάλους «δοσίλογους», «προδότες», «προσκυνημένους», και άλλα τέτοια, παραγνωρίζοντας πόσο επικίνδυνο όπλο μπορεί να γίνουν αυτοί οι χαρακτηρισμοί στα χέρια (κυριολεκτικά…) κάποιων θερμόαιμων οπαδών τους. Ακούγοντας όλα αυτά τα ακραία, έχει κανείς την αίσθηση ότι δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν σχεδόν αδιανόητο το να έχει ο απέναντι απλώς διαφορετική άποψη από τη δική τους, προτιμώντας να τον καταγγέλλουν σαν άτομο με ύποπτα κίνητρα ή/και μειωμένο πατριωτισμό. Ας μην ξεχνάμε ότι για «μοναρχοφασίστες» και «εαμοβούλγαρους» μιλούσαν επί χρόνια οι ηττημένοι και οι νικητές, αντίστοιχα, του Εμφυλίου – περιόδου της νεότερης ιστορίας μας που κάποιοι δείχνουν να την νοσταλγούν!
Με την ευκαιρία του ξεδοντιάσματος της Χρυσής Αυγής, το στοιχείο της βίας, όπως και η άποψη ότι η βία μπορεί να αποτελεί τη λύση στα όποια προβλήματα αντιμετωπίζουμε ως κοινωνία, πρέπει επειγόντως να εξοβελιστούν από την πολιτική μας ζωή και από τον πολιτικό λόγο. Οι θιασώτες και οι κήρυκες των βίαιων λύσεων και πράξεων πρέπει να απομονωθούν. Αν με την ίδια ευκολία και επιπολαιότητα κάποιοι συνεχίσουν να προσθέτουν εύφλεκτο υλικό στο ήδη βεβαρημένο κοινωνικό και πολιτικό τοπίο, δεν αποκλείεται να φτάσουμε ακόμα και στα πρόθυρα ενός ιδιότυπου εμφυλίου πολέμου, ο οποίος δεν θα έχει βέβαια τα θύματα εκείνου του 1943-49 αλλά θα αποδειχθεί, πιθανότατα, εξίσου καταστροφικός για τη χώρα. Πάντως, η σύλληψη και η παραπομπή σε δίκη της ηγεσίας της ΧΑ είναι βέβαιο πως θα απαξιώσει τις ακραία συγκρουσιακές αντιλήψεις, θα κόψει το βήχα στους οπαδούς των «δυναμικών λύσεων», θα αναβαθμίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στη δημοκρατία και τους θεσμούς της.
Α, ναι, και κάτι ακόμα, ως επωδός. Μια φράση με την οποία τα τελευταία χρόνια, τα χρόνια της κρίσης, φροντίζω να κλείνω όλα τα αναλόγου περιεχόμενου πολιτικά μου κείμενα: «Η κοινοβουλευτική δημοκρατία δεν είναι το πολιτικό σύστημα που οδηγεί στον παράδεισο. Είναι το πολιτικό σύστημα που αποτρέπει το να βρεθούμε στην κόλαση». Κόλαση της οποίας «μαμή» (για να θυμηθούμε και τη γνωστή φράση) είναι κατά κανόνα η πολιτική βία.
