Η Κωνσταντίνα Κούνεβα δεν είναι μόνη

Είναι μητέρα, μετανάστρια και εσχάτως φιγούρα τραγική, αλλά περισσότερo ηρωική μπροστά στα σοκαρισμένα μάτια της παγκόσμιας κοινότητας. Είναι η Κωνσταντίνα Κούνεβα και αυτή είναι η ιστορία της. 

22/12/2008, 00.10
Μια νύχτα που η πόλη ζούσε στο παραμύθι των Χριστουγέννων, μια γυναίκα πολύ κουρασμένη, επιστρέφει από τη δουλειά της, όπως κάθε βράδυ την ίδια ώρα. Λίγα μέτρα πριν από το σπίτι της, στη συμβολή των οδών Τρώων και Δρυοπών στα Άνω Πετράλωνα, ένας άντρας την πλησιάζει και της αποσπά την προσοχή. Ένας δεύτερος από αριστερά της ρίχνει βιτριόλι στο πρόσωπο, την αναγκάζει να το καταπιεί. Διαφεύγουν με μηχανάκι. Όσοι τη βλέπουν πρώτοι λένε ότι φεύγουν ολόκληρα κομμάτια από το σώμα της, μιλάει όμως ακόμα, οι φωνητικές της χορδές δεν έχουν καταστραφεί. Μέχρι να έρθει το ασθενοφόρο, ένας από τους περίοικους την καταβρέχει με ένα λάστιχο. Η Κωνσταντίνα Κούνεβα μεταφέρεται στον Ευαγγελισμό. 

Πέμπτη, 22/1, 17.30 
Κρύο τσουχτερό στην πόλη, από τα ηχεία στα Προπύλαια ξεχύνεται το τραγούδι της προσυγκέντρωσης. «Ποιος τη ζωή μου ποιος την κυνηγά να την ξεμοναχιάσει μες στη νύχτα (...) ποιος τη ζωή μου ποιος παραφυλά στου κόσμου τα στενά ποιος σημαδεύει;». Στην κεφαλή της η μητέρα της Κωνσταντίνας, η ψυχολόγος της, συναδέλφισσες και φίλες πίσω από το πανό «Οι δολοφόνοι της Κ. Κούνεβα θα πληρώσουν. Να κλείσουν οι δουλεμπορικές εταιρείες». Η πορεία που διοργάνωσε η «Πρωτοβουλία Πρωτοβάθμιων Σωματείων» –τα οποία ξεπερνούν τα 60– είναι μαζική, αν και η έκφραση στο πρόσωπα των συμμετεχόντων δείχνει ότι πάνω απ’ όλα είναι συναισθηματικά φορτισμένη. Πάνε σχεδόν δυο μήνες που το σύνθημα «Κωνσταντίνα δεν είσαι μόνη» διατρέχει τους τοίχους της πόλης με ταχύτητα φωτός. 

Ευαγγελισμός, βράδυ Δευτέρας
Σε ένα παράλληλο σύμπαν, στον 10 όροφο του Ευαγγελισμού, στο σαλόνι των επισκεπτών κοιτάω από το παράθυρο τον ορίζοντα της βραδινής πόλης. Η ζωή εκεί έξω τρέχει, αλλά ο χρόνος εδώ κινείται αργά. Δίπλα μου, η μητέρα της Κωνσταντίνας,  Έλενα Ντέτσεβα, με βλέμμα τόσο βαρύ και θλιμμένο που ντρέπεσαι να το κοιτάς. «Έχω κουραστεί πολύ, θέλουμε κι εκείνη κι εγώ να μάθει ο κόσμος. Η υπόθεση να μην κουκουλωθεί, να πάει μέχρι εκεί που το ζήτησε η Κωνσταντίνα». Η Κωνσταντίνα τής γράφει καθημερινά. Τώρα «η κατάστασή της είναι σταθερή με ελαφριά βελτίωση, έχουν γίνει 3 πλαστικές επεμβάσεις. Το ένα μάτι της –στο άλλο η όραση έχει χαθεί οριστικά–, ο λάρυγγας, ο οισοφάγος και το στομάχι αντιμετωπίζουν ζωτικά προβλήματα. Δεν μου το έλεγε η Κωνσταντίνα ότι είχε προβλήματα, γιατί είμαι άρρωστη γυναίκα, και δεν ήθελε να με στεναχωρεί, αλλά εγώ το καταλάβαινα. Μερικές φορές έβγαινε έξω για καμιά δουλειά και επέστρεφε πολύ αγχωμένη. Γνώριζα λίγα, όπως για παράδειγμα ότι μια φορά, ανάμεσα 2007-2008, ένας υπεύθυνος από το συνεργείο στο σταθμό του Αμαρουσίου τράβηξε την Κωνσταντίνα από τα μαλλιά και της είπε: “Δεν έχεις χαρτιά, δεν έχεις δουλειά εδώ, να πας στην πατρίδα σου”. Ξεκίνησα να δουλεύω στον ΗΣΑΠ το 2000 και από κάποιο σημείο και μετά άρχισαν να με μεταφέρουν από σταθμό σε σταθμό, ύστερα στις κοινόχρηστες τουαλέτες στον ηλεκτρικό στον Πειραιά... Δεν έφυγα, η δουλειά δεν είναι ντροπή. Η Κωνσταντίνα ξεκίνησε με το Θησείο, μετά Φάληρο και μετά Μαρούσι, όσο περνούσε ο καιρός τόσο περισσότερο ήθελαν να τη δυσκολεύουν. Στο τέλος, όταν έμαθαν για τη συνδικαλιστική της δραστηριότητα, έστειλαν εμένα στον ΟΣΕ στο Ρέντη. Και τι δεν με έβαζαν να κάνω, να καθαρίζω και στα τρένα και στις τουαλέτες και στα γραφεία, τα δέχτηκα όλα. Όταν πήγαινα να φέρω αντίρρηση άρχιζαν τα εξώδικα. Μου έστειλαν 3-4 που έγραφαν ότι δεν έκανα καλή δουλειά, ότι δεν έχω καθαρίσει μια τουαλέτα, αλλά δεν τα υπέγραφα. Η υπεύθυνη στο Ρέντη μού έλεγε: “Θα σε διώξω και δεν θα βρεις δουλειά πουθενά”. Της απαντούσα: “Tο ξέρω, είμαι μεγάλη γυναίκα”. Τελικά, μετά από κάποιον καιρό, η πρoσωπάρχισσα μου είπε ότι έπρεπε να υπογράψω και να φύγω. Στις αρχές του περιστατικού, όταν ακόμα η Κωνσταντίνα ήταν στην εντατική, πήγα από μόνη μου στην αστυνομία ένα χαρτί στο οποίο μου έγραψε: “Αυτός που μου το έκανε ήταν ντυμένος με χειμωνιάτικη, γκρι στολή”. Η συμπαράσταση από τον κόσμο είναι πάρα πολύ μεγάλη, μας βοηθάνε μέχρι και από το εξωτερικό. Το έχουμε πάρα πολλή ανάγκη. Τελευταία ήρθε στο νοσοκομείο και ο πρόεδρος των συνδικάτωντου μεγαλύτερου συνδικάτου της Βουλγαρίας. Στη χώρα μας συζητάνε πάρα πολύ για το γεγονός, ο λαός όμως δεν έχει ξεσηκωθεί όπως συμβαίνει εδώ, φοβάται. Οι δημοσιογράφοι –πρώτα οι Βούλγαροι– μου έχουν ζητήσει να δώσω φωτογραφία της Κωνσταντίνας, όπως είναι αυτή τη στιγμή. Το σκέφτηκα πάρα πολύ, ένα ολόκληρο βράδυ δεν μπορούσα να κοιμηθώ. Αποφάσισα  να μην το κάνω. Δεν θέλω ο λαός να κοιτάξει αυτή την εικόνα και να αποκτήσει περισσότερο μίσος. Θα συγκινηθεί, αλλά το μίσος θα φουντώσει. Από χτες έχουμε και φύλαξη, το ζήτησα για την ασφάλειά της. Το απόγευμα οι φιλενάδες της έρχονται σπίτι για να κάθονται με το παιδί. Τώρα ο Εμμανουέλ τα ξέρει σχεδόν όλα, γιατί εγώ από την πρώτη μέρα τού είπα ότι έριξαν βιτριόλι στο πρόσωπό της. Ξέρει ότι δεν βλέπει και είναι με κολλύρια στα μάτια. Κάθεται σιωπηλός και το σκέφτεται, προσπαθεί να καταλάβει. Στις 2 Φλεβάρη είχε τα γενέθλιά του και μια μέρα πριν η ψυχολόγος της, η κα Κατερίνα Μάτσα, έφερε στην Κωνσταντίνα μια κάρτα να γράψει ευχές για το μικρό. Το πρωί της ημέρας των γενεθλίων του, λίγο πριν φύγει για το σχολείο, του λέω: “Εμμανουέλ, ένα λεπτό, έχεις γράμμα”. Μου διαβάζει τι γράφει μέσα και στο τέλος μού λέει: “Αυτό το τελευταίο δεν μου αρέσει. Γράφει να βοηθάω και στο σπίτι”. “Παρακάτω όμως τι γράφει;”, του λέω. “Α! Αυτό είναι από τη μαμά μου” απάντησε και ήταν μεγάλη η έκπληξή του. Αγκάλιασε την κάρτα, τη φίλησε και έφυγε για το σχολείο με τα μάτια του γεμάτα δάκρυα». 

Σιλίστρα, Βουλγαρία 1964
Η Κωνσταντίνα Κούνεβα γεννήθηκε το 1964 στην παραδουνάβια πόλη Σιλίστρα, στη βορειοανατολική Βουλγαρία. Σπούδασε κι έκανε μεταπτυχιακά στην ιστορία και την αρχαιολογία. Στη χώρα της ερωτεύτηκε κι έκανε ένα παιδί. Στη δική μας ήρθε όταν ο γιος της εμφάνισε ένα σοβαρό πρόβλημα καρδιάς, το οποίο δεν μπορούσε να αντιμετωπιστεί εκεί. Το 2001 έφτασε  εδώ με τη μητέρα της και το παιδί της. Ο οικογενειακός σήμερα φίλος της και συμπατριώτης Θοδωρής Ποπόφ, που δούλευε στο Ωνάσειο, ανέλαβε να τη συστήσει στους ειδικούς γιατρούς. Μετά την επέμβαση, ο γιος της Εμμανουέλ, που σήμερα πηγαίνει Ε’ Δημοτικού, έπρεπε να παρακολουθείται, γι’ αυτό κι εκείνη έψαξε μια δουλειά με ένσημα. Η μητέρα της –που εργαζόταν ήδη εκεί– την έφερε σε επαφή με την εταιρεία καθαρισμού ΟΙΚΟΜΕΤ Α.Ε., όπου και προσλήφθηκε. «Η φύση της δουλειάς δεν την ενοχλούσε καθόλου, είναι ένας άνθρωπος καλλιεργημένος και όποιος είναι καλλιεργημένος δεν στέκεται στο αν θα πιάσει μια σφουγγαρίστρα. Και στη Βουλγαρία, άλλωστε, αναγκάστηκε να κάνει δουλειές άσχετες με τις σπουδές της. Άνοιξε ένα κατάστημα με ρούχα, δούλεψε σε ένα εργοστάσιο με χαρτικά... Η Κωνσταντίνα είναι μια μορφωμένη γυναίκα, πολύ έξυπνη, με οράματα για τον κόσμο. Είναι ένα άτομο στα 100». Αυτά λένε για τη γραμματέα της Παναττικής  Ένωσης Καθαριστριών και Οικιακού Προσωπικού οι φίλες της από το σωματείο. 

Δικηγορικό γραφείο Δάφνης Βαγιανού, πλ. Κάνιγγος
«Όταν τη ρώτησαν ενώ σφάδαζε στο δρόμο “γιατί σου το έκαναν αυτό, κορίτσι μου;”, εκείνη απάντησε “γιατί είμαι συνδικαλίστρια”», μου λέει η Δάφνη Βαγιανού, μία εκ των δύο δικηγόρων της. «Η Κωνσταντίνα πρωταγωνίστησε σε ένα ζουγκλοειδές τοπίο εργασιακών σχέσεων. Μπήκε στο στόχαστρο γιατί συγκέντρωνε πολλά χαρακτηριστικά: περήφανη, συγκροτημένη, δεν μίλαγε αν πρώτα δεν είχε επεξεργαστεί τα επιχειρήματά της, νέα, μετανάστρια, μια γυναίκα αξιοπρόσεχτη. Όλα αυτά δημιούργησαν ένα σύνολο που κάποιους τους απείλησε, τους θορύβησε, τους θύμωσε... Η δολοφονική επίθεση εναντίον της είναι μία από τις πιο βάρβαρες και απάνθρωπες που έχω συναντήσει στα πολλά χρόνια που δουλεύω. Αυτό που σοκάρει είναι το μέγεθος της πράξης, το μέσο, η ποσότητα αυτού και ο τρόπος – την ανάγκασαν μέχρι και να το καταπιεί. Αρχικά, ο φάκελος που σχηματιζόταν έδειχνε μια εμμονή με τα προσωπικά της». 

«Η αστυνομία» συνεχίζει «ισχυριζόταν ότι εξέτασε όλους τους μάρτυρες. Ρωτήσαμε αυτούς τους 10-15 ανθρώπους που την είδαν αμέσως μετά το συμβάν και ανακαλύψαμε ότι δεν εξετάστηκαν αρκετοί, ούτε όσο θα έπρεπε. Δεν γίνεται όμως μια τέτοια υπόθεση να αντιμετωπιστεί ρουτινιάρικα, η έρευνα είναι δύσκολη και απαιτεί καλής ποιότητας δουλειά. Ο κόσμος των εργασιακών σχέσεων, με τα κυκλώματα ανάμεσα στα άλλα που προωθούν τους ξένους εργάτες, είναι πολυσύνθετος. Αυτό που προκαλεί μεγάλη εντύπωση είναι ότι το αφεντικό της εταιρείας δεν έχει βγει αυτοτελώς να πει “τι είναι αυτά που υπονοείτε;”, δεν διαρρηγνύει τα ιμάτιά του, δεν παίρνει τη θέση που θα έπρεπε». 

Ο δεύτερος δικηγόρος, κος Κώστας Παπαδάκης, δήλωσε πρόσφατα πως η δολοφονική επίθεση εναντίον της έγινε από πληρωμένους μπράβους με στόχο να τη σκοτώσουν. Νωρίτερα, η εισαγγελέας Πρωτοδικών Ελένη Ράικου είχε επιστρέψει το φάκελο της Κούνεβα ως ελλιπή και στη συνέχεια ο προϊστάμενος της Εισαγγελίας Πρωτοδικών κ. Ιωάννης Σακελλάκος είχε παρέμβει, παραγγέλνοντας τη διερεύνηση τυχόν ατασθαλιών από τις εταιρείες που αναλαμβάνουν εργολαβικά έργα καθαρισμού δημοσίων υπηρεσιών. Τώρα, και αφού η δημόσια κατακραυγή γιγαντώνεται μέρα με τη μέρα, η αστυνομική ασφάλεια Αττικής βάζει στο μικροσκόπιο συγκεκριμένες εταιρείες ασφάλειας, όπου θεωρείται πιθανό ότι εργάζονται οι δράστες.

24/2, είδε το φως της δημοσιότητας πληροφορία σύμφωνα με την οποία η αστυνομία έχει συλλάβει για τροχαίο ένα άτομο αλβανικής καταγωγής, πρώην εργαζόμενο στην εργολαβική εταιρεία καθαρισμού ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ – είχε αναλάβει από κοινού με την ΟΙΚΟΜΕΤ το έργο καθαρισμού του ΗΣΑΠ το 2003. Λέγεται ότι κατά τη διάρκεια της εξέτασής του υπέπεσε σε αντιφάσεις σχετικά με το πού βρισκόταν την περίοδο που έγινε η απόπειρα, καθώς και ότι την επομένη της δολοφονικής επίθεσης τηλεφώνησε στο σπίτι της Κούνεβα ρωτώντας  πού είναι και τι κάνει. Σύμφωνα με τη δικηγόρο της Κούνεβα, Δάφνη Βαγιανού: «Ο συλληφθείς θα απολογηθεί αύριο. Το θέμα είναι να γίνει μια σωστή αξιοποίηση των πληροφοριών, να μάθουμε ποιες ακριβώς είναι αυτές οι αντιφάσεις στις οποίες υπέπεσε και αν είναι αληθινές».

Γραφεία ΠΕΚΟΠ, οδός 3ης Σεπτεμβρίου
Η Βλασσία Παπαθανάση, πρόεδρος της ΠΕΚΟΠ, η Βασιλική Τσούνη, αντιπρόεδρος, μαζί με άλλες συναδέλφισσες και φίλες της Κωνσταντίνας με περιμένουν στο μικρό γραφείο του σωματείου. Κουνούν τα χέρια τους με οργή, όταν μιλάνε για την εργασιακή φρίκη στον κλάδο τους.

«Από εκείνο το πρωινό που η μητέρα της μας ενημέρωσε για το συμβάν, έχουμε χάσει τον ύπνο μας. Η Κωνσταντίνα είναι άνθρωπός μας. Πήγαινε στη δουλειά της πεντέμισι ώρες και ύστερα ερχόταν εδώ για άλλες έξι. Έξω δεν έβγαινε πολύ, γιατί δεν είχε την οικονομική δυνατότητα, είχε όμως πολλούς φίλους. Όλη η καθημερινότητά της ήταν το παιδί της και το σωματείο. Όταν γράφτηκε στην ΠΕΚΟΠ, το 2003, μίλαγε ελληνικά, αλλά με πολύ μεγάλη δυσκολία, όμως διάβαζε τα πάντα, ενημερωνόταν –και όχι μόνο για τα δικαιώματά της– αλλά και για τη μουσική, που της άρεσε πολύ και προσπαθούσε να τη μεταδώσει και στο γιο της ξεκινώντας του με τα ελάχιστα χρήματά της μαθήματα πιάνου. Στη χώρα της τα συνδικάτα είναι ισχυρά και παρότι εκεί δεν ήταν συνδικαλίστρια το πρώτο πράγμα που σκέφτηκε να κάνει εδώ ήταν να μπει σ’ ένα σωματείο. Εμείς, μόλις την είδαμε, την ξεχωρίσαμε αμέσως. Είναι πάρα πολύ πνευματώδης και ταγμένη στο να βοηθήσει να αλλάξει ο κόσμος προς το καλύτερο. Το 2004 της προτείναμε να εκλεγεί στο Δ.Σ., αν και η ίδια δεν είχε τέτοιες βλέψεις. Παρά την εκλογή της την ενεργοποιούσαμε σε ελάχιστες περιπτώσεις, γιατί ως μητέρα και μετανάστρια θέλαμε να την προστατέψουμε, γι’ αυτό και ο εργοδότης της δεν γνώριζε ότι είναι εκλεγμένη στο σωματείο. Το 2006, από καταγγελίες άλλων εργαζομένων στο χώρο εργασίας της, είδαμε ότι ξαφνικά καταστρατηγούνται όλα τα δικαιώματά τους, γεγονός που η ίδια μας επιβεβαίωσε. Αποφασίσαμε λοιπόν να γίνει μια επιθεώρηση εργασίας, αφήνοντας πάλι την Κωνσταντίνα απ’ έξω. Πριν όμως προλάβει να γίνει ο έλεγχος, της έφεραν ένα βράδυ στο σταθμό τρία περιπολικά της αστυνομίας απειλώντας την ότι θα τη διώξουν από τη χώρα. Μας ενημέρωσε, και εμείς με τη σειρά μας αυτούς, ότι δεν μπορούν να την απολύσουν γιατί είναι εκλεγμένη στο σωματείο μας. Σε εκείνο το σημείο άρχισε και η περιπέτειά της. Η τρομοκρατία υπάρχει και σε άλλους χώρους, αλλά εκεί η κατάσταση είναι τελείως τραγική. Ο επόπτης καθόταν καθόλη τη διάρκεια του ωραρίου πάνω από το κεφάλι της και όσο περνούσε ο καιρός αυτό γινόταν όλο και πιο έντονο. Η κατάσταση ξέφυγε τον τελευταίο χρόνο. Δεν γνωρίζαμε ότι δεχόταν απειλητικά τηλεφωνήματα ότι θα τη σκοτώσουν, το μόνο που μας είχε αποκαλύψει είναι ότι ένας άντρας με μουστάκι την παρακολουθούσε όταν έφευγε με το τρένο για το σπίτι και εκείνη άλλαζε βαγόνια για να του ξεφύγει. Ακόμα και έτσι, όμως, είχαμε μια αγωνία, γιατί δεν τη βλέπαμε καλά, είχε αγριέψει, βρισκόταν σε υπερένταση. Τώρα καταλαβαίνουμε ότι μάλλον δεν μας έλεγε όλη την αλήθεια, γιατί ήθελε να μας προστατέψει. Πολλοί στη δουλειά της –βλ. επόπτες– τη λέγανε τρελή. Της είχαν δημιουργήσει ενοχές και ίσως εκείνη σκεφτόταν ότι δεν θα την πίστευαν, αν έλεγε ότι απειλείται. Τότε ήταν που συνάντησε το Βέλγο δημοσιογράφο Ζακ Ντελόρμ, ο οποίος ήρθε στη χώρα μας για να ερευνήσει το δουλεμπόριο των εργατών, έναν άγνωστο, και ακούμπησε πάνω του το βάρος της. Τι έχει κάνει όμως η επιθεώρηση εργασίας από τότε που έγινε το συμβάν; Ακούμπησε την εταιρεία του Οικονομάκη; Πήγαμε εμείς και διαπιστώσαμε 15 παραβάσεις. Σήμερα πήραμε την πληροφορία ότι κάποιος από την εργοδοσία πέρασε μπροστά από μια κοπέλα και της είπε: “Μη μιλάς, γιατί θα σου βάλω το μπουκάλι στο στόμα”. Κατά τα άλλα, ο διευθύνων σύμβουλος του ΗΣΑΠ μάς λέει ότι ο κύριος Οικονομάκης παίρνει τα χρήματα του έργου κανονικά για 6 ώρες και για βαρέα ένσημα. Είναι υπεύθυνος για το φαινόμενο, όπως και ο υπουργός Μεταφορών και η υπουργός Εργασίας και Απασχόλησης. Είχαμε δει μια φορά τον Οικονομάκη, πριν να αρχίσει η μεγάλη κόντρα, και του είπαμε: “Παρανομείς σε 10 πράγματα, ας λυθούν τουλάχιστον σε πρώτη φάση τα 4” και μας απάντησε: “Εγώ τον θέλω τον ΗΣΑΠ, είναι η βιτρίνα μου και το όχημά μου και για άλλες δουλειές”. Σύστησαν μέχρι και δικό τους αντι-σωματείο με μέλη... στελέχη, προσωπάρχες και επόπτες που προπηλάκισαν την Κωνσταντίνα έξω από το υπουργείο Εργασίας. Τώρα, η Κωνσταντίνα θα μείνει ανάπηρη όλη της τη ζωή, θα της δώσουν ένα σπίτι και θα πουν, ξεμπερδέψαμε». 

Πέμπτη 22/1, πορεία αλληλεγγύης
«Είμαι στην πορεία» μου λέει στο κινητό ο Γιάννης Κουζής. «Να βρεθούμε αύριο στο γραφείο μου, στο Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ/ΑΔΕΔΥ». Ο καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, επιστημονικός σύμβουλος του ινστιτούτου και επικεφαλής της έρευνας «Οι εργασιακές σχέσεις στον κλάδο του καθαρισμού», που διενήργησε ο φορέας και παρουσιάστηκε πρόσφατα, είναι αποκαλυπτικός: «Συνεργαζόμασταν με την Κωνσταντίνα, μας έδινε στοιχεία. Ήταν πολύ δραστήρια και συμμετείχε όπου μπορούσε, εδώ, στο Forum των μεταναστών... Η κουλτούρα και η μόρφωσή της παίζουν καθοριστικό ρόλο στη συνδικαλιστική της δράση. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που υπάρχει στον ευρύτερο χώρο που εργαζόταν είναι ότι δεν εφαρμόζεται η νομοθεσία και ο υπεύθυνος κρατικός φορέας δεν ενδιαφέρεται ή δεν θέλει να ερευνήσει το θέμα. Η κατάσταση αυτή υπάρχει από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 και αφορά σε ένα ευρύ φάσμα παραβιάσεων στα ασφαλιστικά και μισθολογικά θέματα, στις συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας, στο ωράριο, έχει να κάνει με εκφοβισμούς και σε κάποιες περιπτώσεις και με σεξουαλικές παρενοχλήσεις – ειδικά στις αλλοδαπές. Νοσοκομεία, πανεπιστήμια και δημόσιοι φορείς έχουν προσωπικό καθαρισμού από ιδιωτικές εταιρείες που έχουν αναλάβει το έργο από το δημόσιο. Οι εργολάβοι εμφανίζονται και σε άλλες εταιρείες και όταν φτάνει η ώρα των ελέγχων αρνούνται να δώσουν τη λίστα με τους εργαζόμενους και με όλα τα συμφωνημένα από τη σύμβαση. Όταν τελικά γίνεται ο έλεγχος, “κλωνοποιούν” τους εργαζόμενους, φωνάζουν προσωπικό από τις άλλες εταιρείες τους, ακόμα και άτομα που εργάζονται εκτός Αττικής και φαίνονται ότι δουλεύουν και εδώ και στη Θήβα. Η συμφωνία καθορίζει 50 άτομα και αυτοί απασχολούν 30. Σε μερικές περιπτώσεις θα κόστιζε λιγότερο στο δημόσιο να αναλάμβανε αυτό το ίδιο τα έργα. Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, κύλαγε η καθημερινότητα της Κωνσταντίνας και όσο γι’ αυτό που της συνέβη θυμίζει τις δολοφονίες εργατών στη Λατινική Αμερική». Μόνο η εταιρεία του Οικονομάκη, ιδιοκτήτη επίσης και της εταιρείας σεκιούριτι Zircon Security Services and Systems A.E., απασχολεί 870 άτομα και αναλαμβάνει έργα καθαρισμού σε 16 δημόσιες υπηρεσίες. Αυτό είναι ένα ενδεικτικό νούμερο σε έναν κλάδο με 19.000 εργαζομένους (κατά τα επίσημα, «δηλωθέντα» στοιχεία, γιατί τα ανεπίσημα είναι άλλα), ο οποίος κλάδος «δουλεύει» με υποκλοπή υπογραφών των εργαζομένων σε λευκά χαρτιά, ετεροαπασχόληση, μαύρες λίστες σε όσους τολμούν να προβάλλουν αντιστάσεις... Όπως όμως μου λέει και η δικηγόρος Δάφνη Βαγιανού, η Κούνεβα «συμπεριφέρεται σαν ηρωίδα και αυτό που εύχεται και τονίζει από τη δεινή της θέση είναι: “Η υπόθεσή μου να βοηθήσει τον κλάδο των εργαζομένων”. Δίνει πιο πολύ αυτό το μήνυμα και από το να βρεθούν οι ένοχοι». 

Ο κόσμος δεν ξεχνά 
Οι πορείες και οι δράσεις αλληλεγγύης σε όλες τις γειτονιές συνεχίζονται. Το περιοδικό Alèthéia της γαλλικής εφημερίδας “Liberation” έχει αναρτήσει ηλεκτρονική αίτηση, συγκεντρώνοντας υπογραφές –ανάμεσά τους και πολύ γνωστών προσώπων από τον ακαδημαϊκό και καλλιτεχνικό χώρο– για την τιμωρία των ενόχων. 

Τώρα, όλος ο κόσμος γνωρίζει... 
Για τις σκηνές που θυμίζουν express του μεσονυχτίου σε σταθμούς τρένων και σε εκατοντάδες άλλους χώρους. Γιατί την Κωνσταντίνα Κούνεβα και κάθε άλλη γυναίκα στη θέση της την έχουμε δει χίλιες φορές, αλλά μέχρι τη δολοφονική επίθεση ποτέ δεν μας ενδιέφερε ποιες είναι και πώς ζουν αυτές οι «σκιές» που σιωπηλά μαζεύουν τα σκουπίδια μας.