Στην κατάταξη ο Ζαγοράκης διαδέχεται τον Ευριπίδη και ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος τον Αριστοφάνη. Αισχύλος και Βαμβακάρης, Ηράκλειτος και Γεώργιος Παπαδόπουλος, Ιουστινιανός και Λάκης Λαζόπουλος, Κάλας και Μπουμπουλίνα: Όλοι τους ανήκουν στη χορεία των εκατό «Μεγάλων Ελλήνων», στα “charts” που κατέστρωσε η ψήφος του τηλεθεάμονος κοινού.
Η λίστα αυτή δείχνει περισσότερα γι’ αυτούς που ψηφίζουν παρά γι’ αυτούς που ψηφίζονται. Αν δει κανείς τις αντιφάσεις της, τις αγεφύρωτες διαφορές που χωρίζουν τη μία προσωπικότητα από την άλλη, η τηλεοπτική ψηφοφορία αναδεικνύεται σε άσκηση μαζικής ψυχανάλυσης. Γιατί οι μορφές που την απαρτίζουν –ενάντια στη λογική του μέσου– δεν είναι αναλώσιμες «διασημότητες». Είναι προσωπικότητες εμβληματικές. Είναι ο καθρέφτης πάνω στον οποίο ο Έλληνας βλέπει το συλλογικό εαυτό του.
Πελαγοδρομώντας από την κλασική Αθήνα μέχρι το Βυζάντιο και από τους τριακοσίους του Λεωνίδα μέχρι τα τρίποντα του Γκάλη, ο Έλληνας αποκαλύπτει το χάρτη της ιστορικής του συνείδησης. Αποκαλύπτει το φαντασιακό του ως περιούσιου κληρονονόμου, που βρίσκεται ριγμένος ανάμεσα σε ανάξιους γείτονες και «νεόπλουτους» συμμάχους.
Η εκπομπή του ΣΚΑΪ, όπως και κάθε δημόσια συζήτηση περί ιστορίας, είναι μια καλή αφορμή. Είναι ένα κίνητρο για να ανανεώσει κανείς την ιστορική του αντίληψη, ξεδιαλύνοντας την αλήθεια από τους μύθους της παιδαγωγούσας ιστορίας. Όπως, όμως, έδειξε και η αντιπαράθεση για το βιβλίο της Έκτης Δημοτικού, οι εθνικές Βεβαιότητες δεν επιδέχονται αναθεώρηση. Είναι ακλόνητες, σταθερές όπως το περιλάλητο DNA του Έλληνα που διατρέχει τους αιώνες.
Έτσι, φαβορί για τον τίτλο του μεγαλύτερου των Μεγάλων Ελλήνων είναι ο Μέγας Αλέξανδρος. Απέναντι σε τέτοιον αντίπαλο, οι μορφές που πρωταγωνίστησαν στην περιπέτεια του Νέου Ελληνισμού –ο Βενιζέλος, ο Καποδίστριας– δεν έχουν τύχη. Ο Νεοέλληνας ταυτίζεται με αυτούς που αντιλαμβάνεται ως «μακρινούς συγγενείς» του. Προτιμά να θυμάται. Κι από τον τρόπο που θυμάται καθορίζεται ο τρόπος που φαντάζεται το μέλλον του. Και κυρίως ο τρόπος που παρερμηνεύει το παρόν του.
Ο Νεοέλληνας λογοδοτεί μόνον έναντι της ιστορίας του. Γι’ αυτό και είναι ανίκανος να κάνει αυτοκριτική στις αποτυχίες του. Να επενδύσει στις επιτυχίες του. Η αγιοποίηση του παρελθόντος του –οι ζωντανοί νεκροί του, οι Παρθενώνες του– του εξασφαλίζει το καλύτερο άλλοθι για την τωρινή του χρεοκοπία.
21°
