H Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που παραμένει εγκλωβισμένη στη μνημονιακή πολιτική. Η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Κύπρος άφησαν οριστικά πίσω τους την περίοδο των μνημονίων ύστερα από μία τριετή περίοδο δύσκολης αλλά αναγκαίας προσαρμογής.
Στην Ελλάδα θα «γιορτάσουμε» τον Μάιο τα έκτα γενέθλια των μνημονίων ενώ το τρίτο πρόγραμμα - μνημόνιο έχει εξασφαλισμένο μέλλον μέχρι τον Αύγουστο του 2018 και είναι αρκετά πιθανή η παράτασή του ή η αντικατάστασή του από το τέταρτο πρόγραμμα – μνημόνιο.
Αντί να προχωρήσουμε σε μία θεραπεία σοκ διετούς ή τριετούς διάρκειας μετατρέψαμε τα μνημόνια σε οικονομικό και κοινωνικό μαρτύριο της σταγόνας. Εξελίσσονται βασανιστικά αργά με το ένα δυσάρεστο μέτρο να διαδέχεται το άλλο και χωρίς τελικά να επιτυγχάνουμε θετικά αποτελέσματα.
Επικίνδυνη ανατροπή
Η διαρκής αστοχία των ελληνικών κυβερνήσεων οφείλεται στην πολιτική στρέβλωση που υπέστησαν τα τρία προγράμματα - μνημόνια. Με βάση τον αρχικό σχεδιασμό τα 2/3 της αναγκαίας δημοσιονομικής προσαρμογής επρόκειτο να επιτευχθούν μέσα από τη δραστική μείωση των δημοσίων δαπανών που ξέφυγαν από κάθε έλεγχο την περίοδο της ένταξης και υποτιθέμενης προσαρμογής μας στην ΟΝΕ, από το 2000 έως το 2009.
Αντί για δραστική μείωση των δημοσίων δαπανών είχαμε τελικά μια μεγάλη αύξηση φορολογικών και άλλων οικονομικών βαρών με στόχο να αποτραπούν δυσάρεστες οικονομικές αποφάσεις. Έτσι φτάσαμε σε μία φορολογική υπερφόρτωση της πραγματικής οικονομίας που τελικά περιόρισε τις δυνατότητες χρηματοδότησης του Δημοσίου και του ασφαλιστικού, συνταξιοδοτικού συστήματος.
Το εκπληκτικό είναι ότι τα λάθη που έκαναν οι κυβερνήσεις Παπανδρέου και Σαμαρά εντατικοποιούνται από την κυβέρνηση Τσίπρα η οποία προχωράει σε νέα αύξηση των φορολογικών βαρών και διαφόρων άλλων επιβαρύνσεων σε μια καταδικασμένη εκ των προτέρων σε αποτυχία προσπάθεια να χρηματοδοτήσει το Δημόσιο και το ασφαλιστικό, συνταξιοδοτικό σύστημα στις σημερινές τους διαστάσεις.
Κοινωνική κόπωση
Η στρεβλή εφαρμογή των προγραμμάτων - μνημονίων εγκλώβισε την ελληνική οικονομία και κοινωνία σε μια κρίση μεγάλης διάρκειας. Ένα νοικοκυριό μπορεί να αντέξει δύο, τρία χρόνια λιτότητας αρκεί να υπάρξει στη συνέχεια ουσιαστική βελτίωση της οικονομικής προοπτικής. Μια μικρομεσαία επιχείρηση μπορεί να χρηματοδοτήσει την πορεία της για μια δύσκολη διετία ή τριετία, δεν μπορεί όμως να διατηρήσει το ίδιο επίπεδο δραστηριότητας και απασχόλησης σε μια περίοδο κρίσης διαρκείας οκτώ, εννιά ή και δέκα χρόνια.
Το χειρότερο είναι ότι η σε βάθος χρόνου η εφαρμογή αναποτελεσματικών μέτρων έχει προκαλέσει την αρνητική αντίδραση σημαντικού τμήματος της κοινωνίας. Τα αποτελέσματα των τελευταίων δημοσκοπήσεων δείχνουν πόσο περιορισμένα είναι τα πολιτικά περιθώρια της κυβέρνησης στην εφαρμογή του τρίτου προγράμματος - μνημονίου.
80-85% των ερωτηθέντων δηλώνουν δυσαρεστημένοι με την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης, το δημοσκοπικό ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ έχει υποχωρήσει στο 20-25% ανάλογα με τη δημοσκόπηση, 75% των ερωτηθέντων εκτιμούν ότι η οικονομική κατάσταση θα χειροτερέψει το 2016 και 75-80% τάσσονται κατά της εφαρμογής δύσκολων αλλά αναγκαίων μέτρων όπως είναι η μείωση διαφόρων κατηγοριών συντάξεων.
Αντιμέτωπη με το αδιέξοδο που δημιούργησε στον εαυτό της η κυβερνητική ηγεσία παίζει, για μία ακόμη φορά, με το χρόνο ανεβάζοντας κι άλλο τον οικονομικό και κοινωνικό λογαριασμό της προσαρμογής. Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης υποκρίνεται ότι έχει συμφωνήσει με τους Ευρωπαίους εταίρους και πως οι «εμμονές» του ΔΝΤ στέκονται προς το παρόν εμπόδιο στην πρώτη θετική αξιολόγηση του τρίτου προγράμματος - μνημονίου και στην ουσιαστική βελτίωση της οικονομικής κατάστασης και της προοπτικής.
Στην πραγματικότητα η κυβέρνηση Τσίπρα χάνει πολύτιμο χρόνο προσπαθώντας να διαχειριστεί το πολιτικό κόστος εξαιρετικά δύσκολων μέτρων που επιβλήθηκαν ύστερα από την αποτυχημένη προσπάθεια ρήξης με την ευρωζώνη την περίοδο Ιανουαρίου - Ιουλίου 2015. Δεν είναι δύσκολο να προβλέψουμε ότι η πρώτη θετική αξιολόγηση του τρίτου προγράμματος - μνημονίου θα στηριχτεί σε έναν πρόχειρο πολιτικό συμβιβασμό ο οποίος ελάχιστα θα συμβάλει στην αντιμετώπιση των μεγάλων οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων. Απλά θα παραταθεί το μαρτύριο της σταγόνας και το φθινόπωρο θα διαπιστώσουμε ότι υπάρχει ανάγκη για ένα νέο γύρο μέτρων η αποτελεσματικότητα των οποίων θα έχει υπονομευτεί από την πολιτική διαχείριση της κρίσης από την κυβέρνηση Τσίπρα. Ο εγκλωβισμός μας στα μνημόνια γίνεται, αναγκαστικά, μεγαλύτερης διάρκειας.
Δυστυχώς, η χώρα οδεύει σε ένα ακόμα εφιαλτικό αδιέξοδο. Το πολιτικό προσωπικό έχει διαγράψει από τη μνήμη του τα χρόνια και τις σκληρές συνέπειες της κρίσης.
12°
