Κοσμος

Σαν σήμερα 11 Μαΐου: Η τριπλή επέτειος της βυζαντινής ιστορίας

Η ημερομηνία με την έντονη σημειολογία από την εποχή του Βυζαντίου

Γιώργος Δήμος
Γιώργος Δήμος
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
Κωνσταντινούπολη
Κωνσταντινούπολη © Σοφία Δαλαμάγκα

Διαβάζοντας ποια γεγονότα συνέβησαν στις 11 Μαΐου - γιατί καμιά φορά το κάνω και αυτό, είτε από τη σελίδα της Βικιπαίδειας, είτε από κάποιο παλαιότερο άρθρο σε μια online εφημερίδα - παρατήρησα ότι η συγκεκριμένη μέρα έχει έντονο «βυζαντινό» χαρακτήρα. Όπως πολλές φορές συμβαίνει, οι γιορτές και καμιά φορά ακόμα και η ημερομηνία γέννησης κάποιου σημαντικού προσώπου μεταφέρονται λίγο από τους ιστορικούς για να συμπίπτουν με κάποιο άλλο σημαντικό γεγονός. Έτσι, μοιάζει να φανερώνεται κάποιο θεϊκό σημάδι, ενώ ταυτόχρονα τακτοποιούνται και οι γιορτές πιο εύκολα στο ημερολόγιο.

Στις 11 Μαΐου 330, ο Μέγας Κωνσταντίνος μετονόμασε το Βυζάντιο - που είχε ιδρυθεί το 657 π.Χ. από Μεγαρείς αποικιστές - σε Νέα Ρώμη (Nova Roma), σηματοδοτώντας έτσι τη μεταφορά της πρωτεύουσας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από την ιταλική χερσόνησο στα παράλια των στενών του Βοσπόρου. Το όνομα αυτό επιλέχθηκε ούτως ώστε να υπάρχει μία συνέχεια από την παλιά πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας στη νέα και η πόλη την οποία ανοικοδόμησε στηρίχτηκε στα αρχιτεκτονικά πρότυπα της Ρώμης. Δεν πέρασε πολύς καιρός πριν ο αυτοκράτορας αποφασίσει να μετονομάσει ξανά την πόλη, αυτή τη φορά σε Κωνσταντινούπολη.

Στις 11 Μαΐου 483, υποτίθεται πως γεννήθηκε ο Αυτοκράτορας Ιουστινιανός, αν και εδώ οι ιστορικοί δεν συμφωνούν ούτε στον μήνα και την ημέρα, αλλά ούτε και στην ακριβή χρονιά της γέννησής του. Ο Ιουστινιανός (483-565) για κάποιους ιστορικούς υπήρξε μεγάλος ηγέτης, ενώ άλλοι τον παρουσιάζουν ως έναν σκληρό μονάρχη, απρόσιτο και αδιάλλακτο. Σημαντικός, κατά τα χρόνια της ηγεμονίας του, ήταν και ο ρόλος της συζύγου του, της Αυτοκράτειρας Θεοδώρας, που σύμφωνα με τα «Ανέκδοτα» ή αλλιώς την «Απόκρυφη Ιστορία» του Βυζαντινού ιστορικού Προκόπιου (μτφρ. Αλόη Σιδέρη, εκδ. Άγρα) ήταν μια πρώην πόρνη, που από τη στιγμή που παντρεύτηκε τον Ιουστινιανό αποτέλεσε την ενσάρκωση της αδιαντροπιάς, της ακολασίας και της σκληρότητας. Τα χρόνια της βασιλείας τους σημαδεύτηκαν από την περίφημη «Στάση του Νίκα» —και τη σκληρή απόφαση να διατάξουν τον στρατό να σφαγιάσει στον Ιππόδρομο 30.000 στασιαστές— την μεγαλόπρεπη ανακαίνιση του Ναού της Αγίας Σοφίας, την επέκταση των συνόρων της αυτοκρατορίας, μία από τις χειρότερες πανδημίες πανώλης όλων των εποχών (541-549) και την έκδοση του «Ιουστινιάνειου Κώδικα» (Codex Iustinianus), ένα από τα σημαντικότερα νομοθετικά έργα του Μεσαίωνα, που σκοπό είχε να συστηματικοποιήσει και ξεκαθαρίσει από αντιφάσεις παλαιότερους νόμους του ρωμαϊκού δικαίου.

11 Μαΐου είναι επίσης η μέρα που η Ορθόδοξη Εκκλησία γιορτάζει τον Άγιο Κύριλλο (826-869) και τον Άγιο Μεθόδιο (815-885). Οι ιεραπόστολοι και διδάσκαλοι από την Θεσσαλονίκη επινόησαν τη «γλακολιτική» γραφή - το πρώτο, ουσιαστικά, βουλγαρικό και σλαβικό αλφάβητο - για να διευκολύνουν τη διάδοση των Ευαγγελίων στους Σλάβους. Μετά την εισαγωγή της γιορτής τους στο ημερολόγιο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας το 1888, ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος έγιναν, με τα χρόνια, προστάτες άγιοι της Ευρώπης, ενώ για όλους τους Σλάβους είναι κάτι σαν εθνικοί ήρωες.

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.

// EMPTY