Σαν σήμερα, 2 Φεβρουαρίου, ο ναυτικός Αλεξάντερ Σέλκιρκ εντοπίζεται σε ένα ερημονήσι, διασώζεται και γίνεται έμπνευση για το βιβλίο «Ροβινσώνας Κρούσος»
Σαν σήμερα στις 2 Φεβρουαρίου 1709 ο Σκωτσέζος ναυτικός Αλεξάντερ Σέλκιρκ (4 Οκτωβρίου 1676 - 13 Δεκεμβρίου 1721) διασώζεται αφού είχε ναυαγήσει σε ένα έρημο νησί για 4 χρόνια, εμπνέοντας τον Ντάνιελ Ντεφόε να γράψει το βιβλίο Ροβινσώνας Κρούσος.
Τα πρώτα χρόνια του Σέλκιρκ στη Σκωτία
Ο Αλεξάντερ Σέλκιρκ γεννήθηκε το 1676 στο Λόουερ Λάργκο της Σκωτίας γιος ενός τσαγκάρη. Στις 27 Αυγούστου 1695 σε ηλικία 19 ετών ενώ είχε κληθεί να παρουσιαστεί ενώπιον της εκκλησίας για να δώσει εξηγήσεις για την απρεπή του συμπεριφορά, διαπιστώθηκε ότι είχε ήδη μπαρκάρει ξεκινώντας τις περιπέτειές του στην θάλασσα ως ναυτικός.
Αρχικά συμμετείχε σε πειρατικές αποστολές στην Πολυνησία και το 1703 εντάχθηκε στην αποστολή του φημισμένου κουρσάρου και εξερευνητή Γουίλιαμ Ντάμπιερ. Ενώ ο Ντάμπιερ ήταν καπετάνιος του St. George, ο Σέλκιρκ υπηρετούσε ως πλοηγός στη συνοδευτική γαλέα Cinque Ports υπό τον Τόμας Στράντλινγκ.
Ο Σέλκιρκ εγκαταλείπει το καράβι του και γίνεται ναυαγός
Τον Οκτώβριο του 1704, αφού τα πλοία χώρισαν τους δρόμους τους εξαιτίας μίας διαφοράς μεταξύ του Στράντλινγκ και του Ντάμπιερ, το Cinque Ports έφτασε σ' ένα νησί που σήμερα είναι γνωστό ως Ροβινσών Κρούσος στο ακατοίκητο τότε αρχιπέλαγος Χουάν Φερνάντες ανοικτά των ακτών της Χιλής, για μία ενδιάμεση αποστολή ανανέωσης των αποθεμάτων σε προμήθειες και γλυκό νερό.
Ο Σέλκιρκ είχε σοβαρές ανησυχίες σχετικά με την αξιοπλοΐα του πλοίου και προσπάθησε να πείσει ορισμένους άνδρες από το πλήρωμα να μείνουν στο νησί μαζί του, υπολογίζοντας ότι θα τους μάζευε κάποιο άλλο πλοίο που θα περνούσε από το νησί. Κανένας άλλος δεν συμφώνησε να μείνει μαζί του. Ο Στράντλινγκ ικανοποίησε την επιθυμία του Σέλκιρκ αφήνοντάς τον μόνο στο Χουάν Φερνάντες.
Ο Σέλκιρκ αμέσως μετάνιωσε για την απόφασή του και άρχισε να κολυμπάει και να φωνάζει προς το πλοίο που ξεμάκραινε, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Τα επόμενα τέσσερα χρόνια και τέσσερις μήνες τα πέρασε απομονωμένος στο νησί χωρίς καμία ανθρώπινη επαφή. Τα μόνα αντικείμενα που είχε μαζί του ήταν ένα τουφέκι, πυρίτιδα, εργαλεία ξυλουργού, ένα μαχαίρι, μία Βίβλο, κάποια ρούχα και σχοινί.
Το Cinque Ports πράγματι βυθίστηκε ανοικτά των ακτών της σημερινής Κολομβίας. Ο Στράντλινγκ και κάποια μέλη του πληρώματος επέζησαν αλλά αιχμαλωτίστηκαν από τους Ισπανούς, καθώς βρισκόταν σε εξέλιξη ο Πόλεμος της Ισπανικής Διαδοχής (η Αγγλία και η Ολλανδία ήταν σε σύγκρουση με τη Γαλλία και την Ισπανία σχετικά με το ποιος έπρεπε να είναι βασιλιάς της Ισπανίας). Οι αιχμάλωτοι μεταφέρθηκαν στη Λίμα του Περού, όπου και φυλακίστηκαν κάτω από σκληρές συνθήκες.
Ακούγοντας παράξενους ήχους από την ενδοχώρα, ο Σέλκιρκ φοβόταν ότι υπήρχαν επικίνδυνα θηρία και γι' αυτό στην αρχή παρέμενε κατά μήκος της ακτογραμμής. Κατά το διάστημα αυτό έτρωγε οστρακοειδή και παρατηρούσε καθημερινά τον ωκεανό μήπως και βρει τρόπο διάσωσης, υποφέροντας όλο αυτό το διάστημα από τη μοναξιά, τη δυστυχία και τις τύψεις.
Όταν συγκεντρώθηκαν στην παραλία ορδές από άγρια θαλάσσια λιοντάρια για την εποχή του ζευγαρώματος, ο Σέλκιρκ αναγκάστηκε τελικά να μετακινηθεί στο εσωτερικό του νησιού. Εκεί η ζωή του πήρε μια στροφή προς το καλύτερο καθώς ήταν πλέον διαθέσιμα περισσότερα τρόφιμα: αδέσποτες κατσίκες που τις είχαν αφήσει παλαιότερα κάποιοι ναυτικοί τον προμήθευαν με κρέας και γάλα, ενώ άγρια γογγύλια, λάχανα και μαύρο πιπέρι τού προσέφεραν ποικιλία και μπαχαρικά. Επειδή το βράδυ του επιτίθεντο αρουραίοι, ο Σέλκιρκ εξημέρωσε άγριες γάτες που ζούσαν κοντά του κι έτσι μπορούσε να κοιμηθεί ήσυχος και με ασφάλεια.
Ο Σέλκιρκ αποδείχθηκε πολυμήχανος στη χρήση του εξοπλισμού που πήρε από το πλοίο και στα υλικά που μάζευε από το νησί. Έχτισε δύο καλύβες από δέντρα και χρησιμοποιούσε το μουσκέτο του για να κυνηγήσει κατσίκες και το μαχαίρι του για να καθαρίσει το κουφάρι τους. Καθώς τελείωνε η πυρίτιδα, έπρεπε να κυνηγήσει το θήραμα με τα πόδια. Κατά τη διάρκεια μίας τέτοιας καταδίωξης, τραυματίστηκε άσχημα όταν έπεσε από ένα βράχο και έμεινε αναίσθητος για περίπου μία μέρα. Διάβαζε την Αγία Γραφή συχνά, βρίσκοντάς την κατάλληλη για την κατάστασή του και ένα στήριγμα για τα αγγλικά του.
Όταν τα ρούχα του Σέλκιρκ φθάρθηκαν τόσο που δεν μπορούσε πια να τα φορέσει, έφτιαξε νέα ενδύματα από δέρματα κατσίκας χρησιμοποιώντας ένα καρφί για ράψιμο. Τα μαθήματα που είχε πάρει ως παιδί από τον βυρσοδέψη πατέρα του, τον βοήθησαν πολύ κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο νησί. Όταν τα παπούτσια του έλειωσαν, δεν χρειάστηκε να φτιάξει νέα αφού τα σκληρά και γεμάτα κάλλους πόδια του, δεν χρειάζονταν προστασία. Επίσης έφτιαξε ένα νέο μαχαίρι από δαχτυλίδια βαρελιών που βρήκε στην παραλία.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής του Σέλκιρκ στο νησί, δύο πλοία έφτασαν εκεί αλλά και τα δύο ήταν ισπανικά και ο Σέλκιρκ ως Σκωτσέζος και κουρσάρος θα είχε ενδεχομένως άσχημο τέλος αν αιχμαλωτίζονταν, γι' αυτό και κρύφτηκε από τα πληρώματα.
Η πολυαναμενόμενη διάσωση του Αλεξάντερ Σέλκιρκ συνέβη στις 2 Φεβρουαρίου του 1709 από το πλοίο Duke, ένα κουρσάρικο πλοίο του Γουίλιαμ Ντάμπιερ. Ο Σέλκιρκ ανακαλύφθηκε από τον πλοίαρχο Γουντς Ρότζερς, ο οποίος του συστήθηκε ως Κυβερνήτης του νησιού. Από τη χαρά του ο Σέλκιρκ μιλούσε σχεδόν ασυνάρτητα.
Χάρη στην ευκινησία του, πιάνοντας δύο με τρεις κατσίκες την ημέρα, βοήθησε στην αποκατάσταση της υγείας των ανδρών του Ρότζερς, οι οποίοι έπασχαν από σκορβούτο. Ο Ρότζερς έκανε τελικά τον Σέλκιρκ υποπλοίαρχο, δίνοντάς του τη διοίκηση ενός από τα πλοία του.
Το 1712 εκδόθηκε το βιβλίο του Ρότζερς, «A cruising voyage round the world: First to the South-Sea, thence to the East-Indies, and homewards by the Cape of Good Hope», το οποίο περιελάμβανε μία περιγραφή της δοκιμασίας του Σέλκιρκ.
Ο δημοσιογράφος Ρίτσαρντ Στιλ πήρε συνέντευξη από τον Σέλκιρκ και έγραψε ένα πολυδιαβασμένο άρθρο γι' αυτόν, με τίτλο «The Englishman».
Στις αρχές του 1717 ο Σέλκιρκ επέστρεψε στο Λόουερ Λάργκο της Σκωτίας αλλά έμεινε μόνο λίγους μήνες. Εκεί γνώρισε τη 16χρονη Σοφία Μπρους, με την οποία μετακόμισε στο Λονδίνο αλλά δεν παντρεύτηκαν. Το Μάρτιο του 1717 ξαναγύρισε στη θάλασσα. Ενώ βρισκόταν στο Πλίμουθ παντρεύτηκε μία χήρα ξενοδόχο. Σύμφωνα με το ημερολόγιο του πλοίου, ο Σέλκιρκ πέθανε στις 13 Δεκεμβρίου 1721 ενώ υπηρετούσε ως ανθυποπλοίαρχος στο βασιλικό πλοίο Weymouth. Αιτία θανάτου μάλλον είναι ο κίτρινος πυρετός. Θάφτηκε στη θάλασσα ανοικτά της δυτικής ακτής της Αφρικής.
Μερικοί άνθρωποι που μίλησαν με τον Σέλκιρκ μετά τη διάσωσή του (όπως ο πλοίαρχος Ρότζερς και ο δημοσιογράφος Στιλ) εντυπωσιάστηκαν από την ηρεμία του νου και το σθένος του σώματος που πέτυχε ο Σέλκιρκ στο διάστημα που βρισκόταν στο νησί. Ο Στιλ σημείωσε ότι «η ιστορία αυτού του απλού ανθρώπου είναι ένα αξιομνημόνευτο παράδειγμα ότι ο πιο ευτυχισμένος είναι αυτός που περιορίζει τα θέλω του στις φυσικές του ανάγκες και που επεκτείνει τις επιθυμίες του και αυξάνει τα θέλω του ανάλογα με τις κατακτήσεις του».
25°
