Λίβανος: Η νέα ισοτιμία και η δυσκολία των Λιβανέζων να αγοράσουν τρόφιμα για το Ραμαζάνι
Οι τιμές στον Λίβανο, που φέτος μεταφράζονται σε δολάρια, έχουν εκτοξευθεί, καθιστώντας τον ιερό μήνα των μουσουλμάνων πιο επαχθή για τους Λιβανέζους. Οι μισθοί είναι χαμηλοί, ενώ η αξία του τοπικού νομίσματος μειώνεται μέρα με τη μέρα.
Πολλές λιβανέζικες οικογένειες αγωνίζονται να τα βγάλουν πέρα με τις αυξανόμενες τιμές των τροφίμων, ειδικά κατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού, που ξεκίνησε στις 23 Μαρτίου. Η ακρίβεια είχε αρνητικές επιπτώσεις στο Ιφτάρ – το γεύμα κατά τη δύση του ηλίου όταν οι μουσουλμάνοι διακόπτουν τη νηστεία τους. Από την 1η Μαρτίου ο Λίβανος εφάρμοσε μια νέα πολιτική σύμφωνα με την οποία όλα τα προϊόντα, ειδικά τα εισαγόμενα, αποτιμώνται σε αμερικανικά δολάρια. Ο σκοπός αυτής της κίνησης ήταν η διαφάνεια ώστε να προστατευτούν οι καταναλωτές από τις αδιάκοπες μεταβολές της ισοτιμίας της λιβανέζικης λίρας η οποία έχει χάσει πάνω από το 98% της αξίας της από το 2019. Δυστυχώς, για όλους σχεδόν τους πολίτες που λαμβάνουν τους μισθούς τους στο τοπικό νόμισμα και δεν έχουν πρόσβαση σε ξένο συνάλλαγμα, η δολαριοποίηση έχει καταστρέψει τα οικονομικά τους.
Έτσι, βασικά προϊόντα όπως οι χουρμάδες και τα επιδόρπια του Ιφτάρ έχουν γίνει δυσπρόσιτα. Το Ραμαζάνι φέτος δεν έχει την ατμόσφαιρα των εύθυμων οικογενειακών συγκεντρώσεων, των βραδινών εξόδων και εορταστικών διακοσμήσεων. Τόσο στη Βηρυτό, όσο και στην Τρίπολη και στη Σιδώνα, επικρατεί θλίψη: μια ευκαιρία για την Ισλαμιστική οργάνωση Χεζμπολάχ που διανέμει κουτιά τροφίμων –φακές, ρύζι και κονσέρβες– στα προπύργια της στον νότο της χώρας.
Τα στοιχεία που παρέχονται από τα Ηνωμένα Έθνη δείχνουν ότι σχεδόν το 78% των κατοίκων του Λιβάνου ζει κάτω από το όριο της φτώχειας και ότι 1,29 εκατομμύρια (πάνω από το ένα τέταρτο του πληθυσμού) υποφέρουν από επισιτιστική ανασφάλεια. Ο Λίβανος διανύει τον τέταρτο χρόνο του οικονομικού χάους χωρίς σημάδια ελπίδας στον ορίζοντα. Το επενδυτικό κλίμα υποφέρει από τη γραφειοκρατία, τη διαφθορά, τις αυθαίρετες αποφάσεις αδειοδότησης, τις περίπλοκες τελωνειακές διαδικασίες, τους υψηλούς φόρους, τα τιμολόγια και τα τέλη, την αρχαϊκή νομοθεσία και την ανεπαρκή προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Στην πραγματικότητα, η χώρα δεν συνήλθε ποτέ από τον εμφύλιο πόλεμο του 1975-1990 που μείωσε την εθνική παραγωγή στο μισό και αφαίρεσε από τον Λίβανο τον ρόλο τραπεζικού κόμβου της Μέσης Ανατολής. Μετά τον εμφύλιο, η κυβέρνηση προσπάθησε να ανακτήσει την οικονομική ισχύ της χώρας, μέσω δανεισμού, οδηγώντας σε υπερβολική διόγκωση του δημοσίου χρέους. Πιο πρόσφατα, οι εμφύλιες συγκρούσεις στη Συρία προκάλεσαν μείωση των εξαγωγών του Λιβάνου και έκλεισαν τον διάδρομο μεταφορών μέσω του Λεβάντε. Η εισροή προσφύγων προκάλεσε κοινωνικές εντάσεις και ανταγωνισμό για θέσεις ανειδίκευτου εργατικού δυναμικού και δημόσιες υπηρεσίες. Έτσι, σήμερα, το τεράστιο δημόσιο χρέος σε συνδυασμό με την ισχνή οικονομική ανάπτυξη της τάξης του 1-2% ετησίως περιορίζει τα φορολογικά έσοδα, ενώ οι μεγαλύτερες κρατικές δαπάνες παραμένουν η εξυπηρέτηση του χρέους, οι μισθοί για το πλήθος των δημοσίων υπαλλήλων και οι εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτές οι δαπάνες περιορίζουν τη δυνατότητα του κράτους να επενδύσει σε απαραίτητες βελτιώσεις υποδομής, όπως νερό, ηλεκτρικό ρεύμα και μεταφορές. Προστίθεται στο μείγμα η όξυνση των θρησκευτικών παθών μεταξύ μουσουλμάνων και χριστιανών: οι Σουνίτες μουσουλμάνοι αποτελούν το 27% του πληθυσμού, οι Σιίτες το 24%, οι Αλαουίτες το 3% ενώ οι Μαρωνίτες χριστιανοί αποτελούν την ισχυρότερη ομάδα του Λιβάνου με 20% του συνολικού πληθυσμού. Ακολουθούν οι Ορθόδοξοι χριστιανοί που υπάγονται στο Πατριαρχείο Αντιοχείας με 9% του συνολικού πληθυσμού, οι Μονοφυσίτες με 5%, οι Καθολικοί με 4% και οι Προτεστάντες με 2%.
Η θρησκεία στον Λίβανο σφραγίζει όλες τις καθημερινές δραστηριότητες και όλες οι οικογενειακές υποθέσεις: δεν υπάρχει αστικό δίκαιο, ούτε επιτρέπονται πολιτικοί γάμοι ή άλλες πολιτικές πράξεις. Επιπλέον η εισαγωγή στα Πανεπιστήμια, στο δημόσιο, στα σχολεία και στην αγορά εργασίας γίνεται με βάση τις θρησκευτικές κοινότητες στις οποίες ανήκουν οι πιστοί. Ο πρόεδρος της χώρας πρέπει υποχρεωτικά να είναι Χριστιανός Μαρωνίτης, ο πρωθυπουργός Σουνίτης Μουσουλμάνος, ο πρόεδρος της Βουλής Σιίτης Μουσουλμάνος και ο υπουργός εξωτερικών Ορθόδοξος χριστιανός. Οι θέσεις στο κοινοβούλιο καταλαμβάνονται κατά 50% από μουσουλμάνους και κατά 50% από χριστιανούς υποχρεωτικά για λόγους ισότιμης θρησκευτικής αντιπροσώπευσης. Στην κυβέρνηση και στο υπουργικό συμβούλιο εκπροσωπούνται όλα τα 18 αναγνωρισμένα μουσουλμανικά και χριστιανικά δόγματα –μαζί και οι Δρούζοι– όπως συμβαίνει και στο δημόσιο και στα σώματα ασφαλείας.
Στις εκλογές του 2018 ψήφισε μόνο το 49,2% των εγγεγραμμένων, ενώ πρώτη δύναμη αναδείχτηκε η Χεζμπολάχ με τους συνεργαζόμενους. Πρωθυπουργός του Λιβάνου από τον Σεπτέμβριο του 2021 είναι ο Νατζίμπ Μικάτι από τον συνασπισμό «Συμμαχία της 8ης Μαρτίου» ο οποίος υπέγραψε μνημόνιο κατανόησης με τη Χεζμπολάχ. Η σημερινή εικόνα του χάους συμπληρώνεται από κλειστές δημόσιες υπηρεσίες και σχολεία εξαιτίας της έλλειψης προσωπικού: οι Λιβανέζοι δεν βρίσκουν τον λόγο να εργαστούν για 50 δολάρια τον μήνα – αυτός είναι ο μέσος μισθός του δημοσίου υπαλλήλου σήμερα.
