Μετά από οκτώ χρόνια κρίσης και διαδοχικών μνημονίων που επέφεραν ριζικές αλλαγές και ανατροπές στην πολιτική και οικονομική ζωή της χώρας οι οποίες ήταν συχνά επώδυνες για τους πολίτες, η Ελλάδα βρίσκεται πλέον ένα βήμα πριν την έξοδο από τα προγράμματα στήριξης.
Με δεδομένη την αυστηρή μεταμνημονιακή εποπτεία και τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η χώρα για τις επόμενες δεκαετίες όμως, κυρίως στο δημοσιονομικό πεδίο, ο ισχυρισμός ότι η Ελλάδα ανακτά από την ερχόμενη Δευτέρα την πολιτική και οικονομική της ανεξαρτησία είναι προφανώς εσφαλμένος. Ο στενότατος κορσές πρωτογενών πλεονασμάτων μέχρι το 2060 δεν αφήνει ουσιαστικά μεγάλα περιθώρια απόκλισης από τις επιταγές των διεθνών πιστωτών. Το γεγονός δε ότι τα τελευταία χρόνια δεν αξιοποιήθηκαν στο βαθμό που θα έπρεπε για να δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για την προσέλκυση επενδύσεων στην Ελλάδα, ψαλιδίζει τις όποιες ελπίδες για βελτίωση της κατάστασης στο άμεσο μέλλον.
Έξοδος στις αγορές αλλά με αστερίσκους
Με τη θέση αυτή εν γένει συμφωνεί και ο γερμανός χρηματιστής Ντιρκ Μίλερ. Κληθείς να σχολιάσει κατά πόσον η 20η Αυγούστου είναι ένα σημαντικό ορόσημο για την Ελλάδα που σηματοδοτεί το τέλος της κρίσης και των μνημονίων, ο «γκουρού» του γερμανικού χρηματιστηρίου είναι αρκετά επιφυλακτικός:
«Ας πούμε ότι είναι το προσωρινά τελευταίο πακέτο διάσωσης. Να δούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα τα επόμενα χρόνια. Η κατάσταση για την Ελλάδα δεν έχει αλλάξει επ΄ουδενί. Το χρέος είναι σε επίπεδα ρεκόρ. Η οικονομία βρίσκεται 20% κάτω από τα επίπεδα του 2008. Έκτοτε έχουν αλλάξει όμως σημαντικά οι συνθήκες. Για την Ελλάδα όμως η κατάσταση παραμένει εξαιρετικά άσχημη. Η ανεργία και ειδικά η νεανική ανεργία είναι δραματικά υψηλή. Και όλα αυτά σε ένα περιβάλλον γενικευμένης οικονομικής ανάπτυξης στην Ευρώπη, με τη διεθνή οικονομία να αναπτύσσεται σημαντικά. Για την Ελλάδα όμως δεν διακρίνω κάποια αισθητή βελτίωση της κατάστασης».
Ο γερμανός ειδικός δεν αμφιβάλει ότι η Ελλάδα θα καταφέρει να αναχρηματοδοτηθεί από τις αγορές μετά τις 20 Αυγούστου. Εντούτοις βάζει έναν σημαντικό αστερίσκο: «Μπορώ να φανταστώ ότι η έξοδος στις αγορές θα λειτουργήσει. Αλλά αν λειτουργήσει, τότε μόνον επειδή οι επενδυτές ποντάρουν στο ότι αν κάτι πάει στραβά, θα υπάρξουν και πάλι τα πακέτα διάσωσης για να τους σώσουν, όπως έγινε και στο παρελθόν. Το ‘φρέσκο' χρήμα που έπαιρνε κάθε φορά η Ελλάδα από τα ταμεία διάσωσης αξιοποιήθηκαν σχεδόν αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση του χρέους προς τους ιδιώτες. Ως εκ τούτου αναμένει κανείς ότι έτσι θα είναι και στο μέλλον. Το ρίσκο για τους επενδυτές λοιπόν είναι σχετικά περιορισμένο καθώς μπορεί να στηριχθεί στην ΕΕ, η οποία στην εσχάτη θα παρέμβει εκ νέου».
Θα συμβούλευε όμως ο ίδιος -ως άνθρωπος των αγορών που διαχειρίζεται μάλιστα δικό του επενδυτικό ταμείο- δυνητικούς επενδυτές να επενδύσουν στην παρούσα φάση στην Ελλάδα και σε ελληνικά ομόλογα;
«Ασφαλώς όχι. Διότι προτιμώ σοβαρές επενδύσεις, καλές επιχειρήσεις που έχουν αποδείξει σε βάθος χρόνου ότι μπορούν. Θεωρώ ότι οι επενδύσεις στην Ελλάδα δεν συνιστούν μια καλή επένδυση. Η Ελλάδα πρέπει να κάνει ακόμη πολλά. Αλλά πρέπει να το κάνει η ίδια για τον εαυτό της. Είναι δύσκολο να επιχειρείς να το επιβάλεις αυτό από έξω».
Όσον αφορά την προσφάτως συμφωνηθείσα ελάφρυνση του ελληνικού χρέους πάντως, ο Mr. Dax όπως αποκαλείται στη Γερμανία, φαίνεται να συμφωνεί με τα κόμματα της γερμανικής αντιπολίτευσης αλλά και πολλούς οικονομολόγους που υποστηρίζουν ότι τα συμφωνηθέντα μέτρα συνιστούν ουσιαστικά ένα κρυφό ή υφέρπων κούρεμα του ελληνικού χρέους.
«Στην πραγματικότητα αυτό είναι. Όταν παρατείνεις την περίοδο χάριτος για άλλα δέκα χρόνια, όταν δεν πληρώνεις ουσιαστικά τόκους επειδή με κάποιον τρόπο σου επιστρέφονται, όταν παρατείνεται η περίοδος ωρίμανσης των δανείων, τότε ουσιαστικά πρόκειται για αναδιάρθρωση χρέους. Μπορείς να το κάνεις με διάφορους τρόπους. Αντί για 10, την επόμενη φορά μπορεί να δοθεί παράταση 100 χρόνων, να οριστεί μηδενικό επιτόκιο ή και επιστροφή τόκων. Επισήμως μπορεί να λέγεται ότι συνεχίζεις να έχεις χρέος, αλλά στην πραγματικότητα αυτό δεν υφίσταται πια. Ουσιαστικά λοιπόν πρόκειται για μια κρυφή απομείωση του χρέους».
Στο βιβλίο του, Showdown, που κυκλοφόρησε το 2013 στο απόγειο της ελληνικής κρίσης (μεταφράστηκε και στα ελληνικά και κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο Λιβάνη υπό τον τίτλο «Σύγκρουση»), ο Ντιρκ Μίλερ επιχείρησε να προσεγγίσει και να διαφωτίσει το πρόβλημα του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος στα γεωπολιτικά του συμφραζόμενα. Στο πλαίσιο αυτό υποστήριξε ότι υπήρξε στοχευμένη αποσταθεροποίηση της Ελλάδας το διάστημα 2008/2009 που πέρα από την αποδυνάμωση του ευρώ έναντι του δολαρίου είχε στόχο να διευκολύνει την πρόσβαση τρίτων στους ελληνικούς υδρογονάνθρακες. Γιατί ενώ έχει περάσει τόσο δύσκολες στιγμές, η Ελλάδα συνεχίζει να μην εκμεταλλεύεται τον φυσικό της πλούτο, πολλώ δε μάλλον που σχετικές εκτιμήσεις ειδικών συγκλίνουν στο ότι διαθέτει τεράστια αποθέματα, διερωτάται ο γερμανός χρηματιστής.
