Οι 200 χώρες της Cop26, της συνόδου που φιλοξενήθηκε στη Γλασκώβη της Σκωτίας, ενέκριναν αργά το βράδυ του Σαββάτου μια συμφωνία για την κλιματική αλλαγή.
Η COP26 ενέκρινε τη «Συμφωνία της Γλασκώβης» ρίχνοντας «νερό στο κρασί» και χωρίς να επιτύχει τη διασφάλιση του στόχου ότι η άνοδος της θερμοκρασίας θα περιοριστεί στον 1,5 βαθμό Κελσίου.
Δεκατέσσερις ημέρες συνομιλιών με αρκετές ολονύκτιες συζητήσεις στη Γλασκώβη της Σκωτίας οδήγησαν μεν σε μερικές «πρωτοποριακές» υποσχέσεις για τις αγορές άνθρακα και κάποιους μεγαλόπνοους φιλόδοξους στόχους ωστόσο θα πρέπει να δοκιμαστούν ενάντια στην πραγματικότητα τα επόμενα χρόνια.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, λίγο πριν οι συμμετέχοντες δώσουν τα χέρια, Ινδία και Κίνα – οι δύο χώρες που ευθύνονται για μεγάλο ποσοστό των συνολικών εκπομπών «αερίων του θερμοκηπίου» σήμερα – έθεσαν ένα νέο όρο, απειλώντας να τινάξουν στον αέρα τη συμφωνία. Την τελευταία στιγμή εξασφαλίστηκε μια δέσμευση για «σταδιακή μείωση», αντί για «σταδιακή κατάργηση» της παραγωγής ενέργειας από άνθρακα, αλλά η αναφορά στο τελικό ανακοινωθέν. Υπολείπεται του στόχου, αλλά προχωρά περισσότερο από ό,τι έχει επιτύχει μέχρι σήμερα το G20 και στέλνει ένα σαφές μήνυμα.
COP26 delegates clinched a deal that seeks to keep their most ambitious climate goal alive. The pact broke new ground, but punted the hardest decisions into the future.
Οι υποστηρικτές της συμφωνίας ισχυρίζονται ότι με αυτή διατηρείται ο στόχος για την κλιματική υπερθέρμανση στον 1,5 βαθμό Κελσίου (σ.σ. το όριο το οποίο είχε υιοθετηθεί στο Παρίσι το 2015) ωστόσο οι δεσμεύσεις που πάρθηκαν στη Σκοτία δεν αρκούν με τους ειδικούς στον τομέα της ενέργειας να είναι ξεκάθαροι ότι η σταδιακή πλήρης κατάργηση του άνθρακα θα είναι απαραίτητη για να μην ξεπεραστεί το όριο του 1,5 βαθμού Κελσίου.
Το θέμα της «σταδιακής κατάργησης» βρέθηκε σε πολλά από τα προσχέδια που διέρρευσαν όμως στο τελικό κείμενο, με παρέμβαση της Ινδίας, η διατύπωση άλλαξε και έγινε «σταδιακή μείωση».
«Είναι χαλαρή, είναι αδύναμη, και ο στόχος του 1,5 βαθμού Κελσίου είναι μόλις εν ζωή, αλλά υπάρχει μια ένδειξη για το τέλος της εποχής του άνθρακα. Και αυτό είναι σημαντικό», σχολίασε η Τζένιφερ Μόργκαν, επικεφαλής της Greenpeace International.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον δήλωσε πως η συμφωνία για το κλίμα που επιτεύχθηκε στη διάσκεψη COP26 στη Γλασκώβη είναι ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός και εξέφρασε την ελπίδα ότι θα σημαδέψει την αρχή του τέλους της κλιματικής αλλαγής.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εκτίμησε ότι η συμφωνία για την κλιματική αλλαγή που επιτεύχθηκε αποτελεί «βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση» αλλά τόνισε ότι «η δουλειά κάθε άλλο παρά έχει ολοκληρωθεί».
Ο Βρετανός πρόεδρος της συνόδου του ΟΗΕ για το κλίμα COP26, Αλόκ Σάρμα, δήλωσε πως θα ήθελε να μπορούσε να είχε διατηρήσει τη διατύπωση που είχε συμφωνηθεί αρχικά για τη σταδιακή κατάργηση του άνθρακα στη συμφωνία της Γλασκώβης για το κλίμα.
Η διάσκεψη είχε ως αποτέλεσμα «καλοδεχούμενα βήματα προς τα εμπρός, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό», προειδοποίησε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.
Φτωχοί – Πλούσιοι
Όπως αναμενόταν οι διαπραγματευτές δεν άκουσαν τις κραυγές των φτωχότερων χωρών, που είναι ευάλωτα ή υφίστανται ήδη τις καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης και είχαν πιέσει για πιο τολμηρές αποφάσεις.
Το 2009 οι πλούσιες χώρες υποσχέθηκαν να αυξήσουν από το 2020 τη βοήθειά τους στις φτωχότερες χώρες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής στα 100 δισεκ. δολάρια τον χρόνο. Η υπόσχεση δεν τηρήθηκε ποτέ, οξύνοντας τη δυσαρέσκεια των αναπτυσσόμενων κρατών, με φόντο την παγκόσμια υγειονομική κρίση που κάνει ακόμη πιο δύσκολα τα πράγματα γι’ αυτά.
Οι φτωχότερες χώρες, που ευθύνονται για μικρό μέρος των παγκόσμιων εκπομπών, επιμένουν η χρηματοδότηση να λαμβάνει υπόψη «τις απώλειες και τις ζημίες» που υφίστανται ολοένα πιο συχνά.
Ο πρόεδρος των Μαλδίβων, Ιμπραΐμ Μοχάμετ Σολίχ, επανέλαβε στην πρόσφατη ομιλία του την έκκλησή του λέγοντας το εξής: «Τα νησιά μας τα τρώει σιγά σιγά η θάλασσα, ένα ένα. Εάν δεν αντιστρέψουμε αυτή την τάση, οι Μαλδίβες θα πάψουν να υπάρχουν μέχρι το τέλος του αιώνα».
Η έκπληξη στη Γλασκώβη ήταν η συμφωνία των δύο μεγαλύτερων ρυπαντών του πλανήτη να συνεργαστούν. Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ενέργεια, αλλά το γεγονός και μόνο ότι οι δύο χώρες κάθησαν στο ίδιο τραπέζι για να συζητήσουν για το κλίμα εν μέσω της ευρύτερης διπλωματικής αντιπαράθεσης είναι θετικό νέο. Η Κίνα ήταν σχεδόν απούσα από τις συνομιλίες μέχρι σήμερα.
Η δέσμευση για το μεθάνιο
Περισσότερες από 100 χώρες συμφώνησαν σε μείωση του μεθανίου. Υπάρχει αναφορά στο μεθάνιο για πρώτη φορά στη συμφωνία. Δεν είναι δεσμευτική, όμως και πάλι αποτελεί μία σαφή ένδειξη ότι ήρθε η ώρα να αντιμετωπιστεί το θέμα των εκπομπών μεθανίου που είναι πολύ πιο ισχυρές από αυτές του διοξειδίου του άνθρακα.
Χρήματα για τις καταστροφές
Για πρώτη φορά, υπάρχει η αναγνώριση ότι οι χώρες που έχουν πληγεί από καταστροφικά κλιματικά γεγονότα θα λάβουν οικονομική βοήθεια. Υπάρχει συμφωνία για τη δημιουργία ενός μηχανισμού — αν και οι λεπτομέρειες καθώς και το ακριβές ποσό που θα πρέπει να δίνεται μένουν να διευκρινιστούν. Αυτό είναι ένα θέμα που θα συζητηθεί στο COP27, στην Αίγυπτο το επόμενο έτος.
Αποψίλωση δασών
Πολλές από τις παράπλευρες συμφωνίες στο COP26 απογοήτευσαν, αλλά η συμφωνία για την αποψίλωση των δασών θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά. Σε αντίθεση με ορισμένες από τις υπόλοιπες συμφωνίες, σε αυτήν συμμετείχαν οι κύριοι παίκτες.
Τράπεζες
Ο πρώην πρόεδρος της Τράπεζας της Αγγλίας, Μαρκ Κάρνεϊ, προσπάθησε να δελεάσει τις τράπεζες, τους επενδυτές και τους ασφαλιστές που εκπροσωπούν περιουσιακά στοιχεία της τάξης των 130 τρισ. δολαρίων για την απανθρακοποίηση των δραστηριοτήτων τους μέχρι τα μέσα του αιώνα. Η χρηματοδότηση είναι ένα ισχυρό εργαλείο για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, αλλά η λίστα δεν περιλαμβάνει τις τρεις μεγαλύτερες τράπεζες του πλανήτη, οι οποίες είναι όλες κινεζικές και σημαντικοί πάροχοι χρηματοδότησης άνθρακα.
Τι λέει η Γκρέτα Τουνμπεργκ για την Συμφωνία COP26
Μετά την ολοκλήρωση της συμφωνίας στην COP26 στη Γλασκώβη, η Σουηδή ακτιβίστρια για το κλίμα Γκρέτα Τούνμπεργκ εξέφρασε λύπη που η διάσκεψη συνοψίζεται σε ένα “μπλα, μπλα, μπλα”, επαναλαμβάνοντας κατηγορίες που είχε προσάψει ήδη στους ηγέτες του κόσμου.
«Η αληθινή εργασία συνεχίζεται έξω από αυτές τις αίθουσες. Και δεν θα εγκαταλείψουμε ποτέ, ποτέ», έγραψε στο Twitter η εμβληματική μορφή του κινήματος Παρασκευές για το μέλλον κατά το τέλος της παγκόσμιας διάσκεψης για το κλίμα.
22°
