Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης: «Έχουμε τη χειρότερη κυβέρνηση που έχει περάσει από τη χώρα...»
Μια συζήτηση για το θέατρο, τον ΣΥΡΙΖΑ, τον Κυριάκο Μητσοτάκη, την Κεντροαριστερά, τους καλλιτέχνες που «πέφτουν από τα σύννεφα» και για το πόσες χυλόπιτες έχει φάει
Η παράσταση έχει τελειώσει και οι 5 πρωταγωνιστές πειράζονται σαν μικρά αγόρια. Συζητάνε για τη στάση του κοινού, ρυθμίζουν λεπτομέρειες της τελευταίας στιγμής – από την καρέκλα του σκηνικού, μέχρι την ανακοίνωση που ακούγεται πριν την παράσταση για να κλείσουν τα κινητά–, λένε ο ένας στον άλλο μήπως θα ήταν καλύτερα μία ατάκα να ειπωθεί διαφορετικά. Ο «Φάρος», το πολυβραβευμένο έργο του Κόνορ Μακφέρσον στο οποίο πρωταγωνιστούν, είναι κάτι ανάμεσα σε θρίλερ και μαύρη κωμωδία. Μία παραβολή για τη δεύτερη ευκαιρία και την εξιλέωση με πρωταγωνιστές 4 σκοτεινούς ήρωες –αποτυχημένοι σε κάθε πλευρά της ζωής τους– που περνούν την παραμονή των Χριστουγέννων με ένα μυστηριώδη ξένο παίζοντας χαρτιά. Οι ερμηνείες και των 5 καταπληκτικές, ιδίως του Μαρκουλάκη που σκηνοθετεί και την παράσταση, του Αιμίλιου Χειλάκη και βέβαια του Νίκου Ψαρρά, ενός από τους πιο αξιόλογους ηθοποιούς της γενιάς του, ο οποίος εμφανίζεται σε έναν εντελώς κόντρα ρόλο. «Πάμε απέναντι να φάμε και κάτι» μου λέει ο Μαρκουλάκης, ο οποίος, αφού έχει ρυθμίσει και την παραμικρή λεπτομέρεια και ενώ όλοι οι υπόλοιποι έχουν αποχωρήσει από το θέατρο νιώθει.... «έτοιμος να μιλήσουμε για ό,τι θέλεις. Δεν με νοιάζει καθόλου αν δεν είναι δημοφιλές αυτό που θα πω. Ας πουν για μένα ό,τι θέλουν».
Τι ήταν αυτό που σε ιντρίγκαρε περισσότερο στον «Φάρο» για να το επιλέξεις;
Ήταν ένα πολύ ιδιαίτερο, ιδιοσυγκρασιακό, αταξινόμητο έργο, που μοιάζει να είναι κάτι άλλο από αυτό που είναι. Για αρκετή ώρα αφήνει το θεατή μετέωρο για το τι πραγματικά βλέπει. Χρησιμοποιεί ως εργαλείο τη μεταφυσική για να μιλήσει –σε ένα σαλόνι του 21ου αιώνα– για την ύπαρξη. Ενώ μοιάζει να είναι δράμα, ηθογραφία ή μαύρη κωμωδία, στο τέλος λειτουργεί σαν παραβολή. Φέρνει το υπερβατικό μέσα στη σκηνή για να καθρεφτιστούν οι ήρωες, να δουν τις αμαρτίες, τα λάθη τους, όλη την αποσκευή που έχουν συσσωρεύσει μέσα στα χρόνια και τους κάνει να περπατούν σκυφτοί, και στο τέλος να αντιμετωπίσουν τη ζωή ξανά.
H δική σου σχέση με το μεταφυσικό και τη θρησκεία ποια είναι;
Δεν πιστεύω στο μεταφυσικό, είμαι άθεος. Δεν πιστεύω, δηλαδή, ότι υπάρχει ένας παρεμβατικός Θεός που φροντίζει για εμάς και υπακούει στις χάρες που του ζητάμε. Αλλά αντιλαμβάνομαι τι σημαίνει Πάσχα, το συμβολισμό του Χριστός Ανέστη, τη λύπη και τη συγκίνηση που προκαλεί το «Γλυκύ μου έαρ» τη Μεγάλη Παρασκευή. Εγώ, όπως κάθε καλός φιλελεύθερος, θεωρώ ότι ο τρόπος με τον οποίο μπορούμε να συνεννοηθούμε και να αντιληφθούμε τον κόσμο είναι η επιστήμη. Ζούμε σε μία τρελή εποχή, όμως, που βρέχει ορθολογιστές που πέφτουν από τα σύννεφα. Οι άνθρωποι πιστεύουν πράγματα που δεν θα μπορούσαμε να το φανταστούμε.
Το έργο μιλάει για τη δεύτερη ευκαιρία. Οι ήρωες έχουν μία δεύτερη ευκαιρία να ξεκινήσουν από την αρχή. Εσύ δίνεις δεύτερες ευκαιρίες;
Και πέμπτες! Αυτό που με συγκινεί πολύ στο έργο, ενώ δεν είμαι ένθεος, είναι ότι ξεκινάει με μία σκηνική οδηγία με τον ήρωα να προσπαθεί να φτιάξει το λαμπάκι στην εικόνα του Χριστού, που δεν ανάβει με τίποτα. Η εικόνα στο τέλος της παράστασης με το λαμπάκι που ανάβει, με γεμίζει μία βαθιά χαρά, όχι γιατί πιστεύω ότι υπάρχει κάτι ανώτερο που θα μας φροντίσει, αλλά γιατί θεωρώ ότι όλοι μας δικαιούμαστε να έχουμε μία ευκαιρία προς κάτι φωτεινότερο. Και αυτός ο συμβολισμός μού αρέσει πολύ. Οι ήρωες είναι άνθρωποι που έχουν «κάψει τα χαρτιά τους» σε όλα τα επίπεδα. Επαγγελματικά, προσωπικά, για παράδειγμα οι δύο είναι παντρεμένοι αλλά φτάνουν να περνούν την παραμονή των Χριστουγέννων με φίλους παίζοντας χαρτιά. Αξιαγάπητα ρεμάλια, όπως του λέω εγώ. Αλλά ακόμα και αυτοί οι άνθρωποι αξίζουν, όσο είναι ζωντανοί, μία δεύτερη ευκαιρία. «Οι άνθρωποι κάνουν λάθη, δεν ήρθε και το τέλος του κόσμου» όπως λέει κάποια στιγμή το έργο.
Είπες πριν για «σοβαρούς ανθρώπους που πέφτουν από τα σύννεφα». Τον τελευταίο καιρό ακούμε διαρκώς και για καλλιτέχνες που πέφτουν από τα σύννεφα, δηλώνοντας μετανιωμένοι που ψήφισαν την παρούσα κυβέρνηση, την οποία προεκλογικά στήριζαν με πάθος. Ένας άνθρωπος που εκφέρει δημόσιο λόγο και ασκεί επιρροή, δεν θα πρέπει πάντα να σκέφτεται πολύ πριν μιλήσει;
Κανονικά ο καθένας μας θα έπρεπε να μιλάει για τον τομέα του. Μπορεί ένας τραγουδιστής στον τομέα του να είναι καταπληκτικός, αλλά όταν βγαίνει και μιλάει να λέει μπούρδες. Κατά τη γνώμη μου αυτό που θα πρέπει να προσέχουμε τα δημόσια πρόσωπα είναι να έχουμε πάντα στο μυαλό μας ότι ο λόγος μας είναι δημόσιος. Αν κάποιος, που για κάποιο λόγο αποτελεί πρότυπο, βγει και πει ότι δεν πρέπει να εμβολιάζουμε τα παιδιά μας, δυστυχώς υπάρχει κόσμος που θα τον ακούσει. Κατά τη γνώμη μου, οποιοσδήποτε εκφράζει δημόσιο λόγο πρέπει να φροντίζει αυτός ο λόγος να μην είναι διχαστικός. Να είναι ενωτικός και ψύχραιμος. Ζήσαμε τόσο περίεργα πράγματα από το 2014 που μας γκρέμισαν όλες τις βεβαιότητες. Εγώ δεν έπεσα από τα σύννεφα που αυτή η κυβέρνηση δεν λειτούργησε, το περίμενα. Έπεσα όμως από τα σύννεφα με τον Τραμπ και με το ότι δεν μπορούσα να πείσω φίλους μου ότι υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε μία πολιτικό όπως η Χίλαρι –που, ok, μπορεί να κουβαλάει πολλά– και σε έναν κλόουν. Έπεσα από τα σύννεφα όταν έμαθα ότι υπάρχουν κρούσματα ιλαράς.
Στην προηγούμενη συνέντευξή μας, πάλι στην A.V. το 2013, στην ερώτηση εάν θα ήθελες να δοκιμαστεί και ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, μου απάντησες «θα ήθελα πολύ να πιστέψω ότι μπορεί να έρθει και να κάνει κάτι άλλο». Έκανε;
Νομίζω ότι απλά είναι η χειρότερη κυβέρνηση που έχει περάσει ποτέ από τη χώρα –για όσα χρόνια ζω– τη στιγμή μάλιστα που δεν είχε να ανταγωνιστεί μεγαλειώδεις κυβερνήσεις. Απέτυχε οικτρά σε όλα και κυρίως πούλησε ότι ήταν κάτι διαφορετικό. Αυτό ήταν το προδοτικό. Δεν με ενδιαφέρει η κριτική που της έρχεται από αριστερά για το πόσο αριστερή είναι – σαν το αριστερό να είναι κάτι εξ ορισμού καλό και ηθικό. Δεν ισχύει αυτή η συνθήκη. Βασικά είναι μία κυβέρνηση άλλα ντ’ άλλων.
Είχες πει πέρσι στην «Καθημερινή» για την εμπλοκή σου με την πολιτική: «Αυτό που έμαθα είναι ότι χρειάζεται ανθρώπους αφοσιωμένους και όχι της λογικής “είδα φως και μπήκα” ή “μαζί με τις παραστάσεις μου καλό είναι και το βουλευτιλίκι”...» Μαζί με τις παραστάσεις μου, καλό είναι και το Υπουργείο Πολιτισμού;Είδαμε τη Λυδία Κονιόρδου, η οποία στην κρίσιμη συνεδρίαση του ΚΑΣ έλειπε για παραστάσεις στο Βερολίνο...
Δεν έχω υπάρξει υπουργός για να ξέρω εάν μπορείς να λείπεις από το υπουργείο σου και για πόσο. Δεν μπορεί να λέμε ότι θέλουμε ανθρώπους να μπουν στην πολιτική και μετά να τους κρίνουμε από την πρώτη μέρα. Αυτό για το οποίο θα κριθεί είναι το τελικό αποτέλεσμα. Το γεγονός ότι έγινε υπουργός, καλώς έγινε. Θεωρώ όμως ότι εάν ήμουν βουλευτής –όχι υπουργός, απλά βουλευτής– θα μου κατανάλωνε τόσο πολύ χρόνο για να είμαι σωστός, που δεν θα προλάβαινα να κάνω παραστάσεις. Πιστεύω ότι στην πραγματικότητα δεν γίνεται να είσαι και βουλευτής και ηθοποιός. Εδώ για μία παράσταση που κάνω καταναλώνω 14 ώρες την ημέρα κάθε μέρα. Για μία παράσταση! Για να κάνω τη δουλειά μου καλά, δουλεύω σαν το σκύλο. Δεν ξέρω πώς κανείς μπορεί να είναι και βουλευτής και κάτι άλλο. Σε σχέση, λοιπόν, με αυτό που με ρωτάς, υπάρχει κάτι που στα αγγλικά λέγεται circle of competence, ο κύκλος των ικανοτήτων. Πιθανόν μπορεί κανείς να τραγουδά καλά, αλλά να μην παίζει μπάσκετ καλά. Είναι καλό κάποιος, όταν μεγαλώνει, να ξέρει τον κύκλο των ικανοτήτων του, τι μπορεί να κάνει και τι δεν μπορεί να κάνει..
Με αφορμή τον ξυλοδαρμό ενός ΑΜΕΑ που πήγε να μιλήσει στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο για τον εθελοντισμό, αλλά και τον ξυλοδαρμό του καθηγητή Α. Συρίγου και τις αφίσες που κόλλησαν κάποιοι στοχοποιώντας τον, θυμήθηκα μια φράση σου πέρσι στον Ιανό ότι «δεν υπάρχει πιο φασιστικός χώρος από τα πανεπιστήμια».
Αυτή ήταν μία φράση που είχα πει πάνω στον προφορικό λόγο. Είναι αλήθεια όμως ότι είναι αστείο να συζητάμε για άσυλο ιδεών στα πανεπιστήμια, γιατί απλά δεν υπάρχει. Το περίεργο και το πρόβλημα δεν είναι αυτά που κάνουν οι φοιτητές που είναι 18-19 ετών και στη φάση «σας γαμώ τα λύκεια». Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι τους επιτρέπεται να κάνουν αυτά που κάνουν. Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε κάποια βασικά: Να τελειώνουμε με τις φοιτητικές παρατάξεις, οριστικά και αμετάκλητα. Δεύτερον, πρέπει να τελειώνουμε με το άσυλο. Ζούμε σε δημοκρατία, το πανεπιστήμιο δεν κινδυνεύει, παρά μόνο από αυτούς που τελικά το άσυλο «προστατεύει». Δεν καταλαβαίνω επίσης γιατί στα ελληνικά πανεπιστήμια επιτρέπεται η είσοδος στον καθένα. Ούτε στην ταβέρνα δεν επιτρέπεται η είσοδος στον καθένα. Πρέπει να υπάρχει φύλαξη και εννοείται να επεμβαίνει η αστυνομία. Το χειρότερο που σκέφτομαι όμως είναι ότι στην πρώτη συνέντευξη που κάναμε μαζί το καλοκαίρι του 2009, λέγαμε τα ίδια. Δυστυχώς δεν αλλάζει τίποτα.
Για τη στάση της αντιπολίτευσης ποια είναι η γνώμη σου;
Έχω ιδιαίτερα θετική άποψη για τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Σκέψου την πιθανότητα να είχαμε την ίδια πολιτική κατάσταση στη χώρα και αρχηγός της ΝΔ να ήταν οποιοσδήποτε άλλος. Εγώ θα ήμουν σε μεγάλο αδιέξοδο. Το λέω και σε φίλους μου που έχουν ακόμα στο μυαλό τους το «ο λαός δεν ξεχνά τι σημαίνει δεξιά», που το καταλαβαίνω σαν σύνθημα του 1970, αλλά είμαστε στο 2017. Στην Ελλάδα δημιουργούνται κάτι κύκλοι ιστορίας που δεν κλείνουν ποτέ. Όμως έχουμε μία κυβέρνηση που είναι τρομερά ικανή στο να μετατρέπει την ατζέντα σε ό,τι θέλει εκείνη. Το ότι αμέσως μετά τους διεμφυλικούς αρχίζουμε τη συζήτηση για την ινδική κάνναβη, δείχνει ποιο είναι το κόλπο. Για εβδομάδες συζητούσαμε για κάτι που είναι μεν μεγάλης ευαισθησίας και σημασίας θέμα, αλλά αφορά μία μικρή κοινότητα ανθρώπων. Και έτσι παρέσυραν και την αντιπολίτευση να χάσει τον κεντρικό στόχο. Η στάση του Μητσοτάκη στο θέμα αυτό ήταν πάρα πολύ λεπτή και πάρα πολύ ισορροπημένη. Αυτό με τον εξωγήινο βέβαια ήταν τρομερό λάθος γιατί έδωσε αφορμή για τρολάρισμα. Να πούμε, όμως, κάτι. Βγαίνει ο αρχηγός ενός δεξιού συντηρητικού κόμματος –γιατί δεν είναι το λόμπι των φιλελεύθερων φίλων μας– και σηκώνει μία σημαία με παρρησία και αριστοτεχνικό τρόπο λέγοντας «εμείς είμαστε υπέρ, διαφωνούμε σε αυτό και φέρνουμε κάτι δικό μας». Αυτή είναι μία θέση που την παίρνει άνθρωπος που είναι πραγματικά θαρραλέος.
Θα ήθελα κάποιον ο οποίος, σε περίπτωση μη αυτοδυναμίας της ΝΔ, θα μπορούσε να κυβερνήσει μαζί με τη ΝΔ με μία ατζέντα που να ομοιάζει. Και δεν θα ήθελα κανένα λοξοκοίταγμα προς οτιδήποτε άλλο.
Ζεις στο κέντρο, το θέατρό σου είναι στο κέντρο, στα Εξάρχεια πηγαίνεις;
Μπορεί να πάω για ποτό ή φαγητό, δεν θα πήγαινα να μείνω. Από τη μία έχω φίλους Εξαρχιώτες που δεν αντέχουν αυτό που συμβαίνει και από την άλλη έχω άλλους που θεωρούν ότι ζουν στο Μονακό! Σε μία αυτόνομη κοινότητα, στον Άθω και «αυτό μη μας το χαλάσετε». Αυτό που με ενοχλεί πολύ είναι ότι η αστυνομία αρνείται να πάει όταν προκύπτουν ποινικά θέματα. Οκ, ο Άθως δεν ανήκει στη χώρα, το πανεπιστήμιο, τα Ζωνιανά και τα Εξάρχεια ανήκουν όμως στη χώρα...
Γιατί δεν λιποθυμάνε πια τα παιδάκια στα σχολεία;
Και δεν αυτοκτονούν. Άσε που δεν βιώνουμε πια ανθρωπιστική κρίση. Ήταν πολύ στενάχωρη όλη αυτή η κατάσταση με την παραπληροφόρηση που υπήρξε, κυρίως γιατί εξίσωνε αυτούς που δεν είχαν πρόβλημα με εκείνους που πραγματικά είχαν. Ακόμα και τώρα, τόσα χρόνια μετά, η κοινωνία δεν έχει καταφέρει να διακρίνει πού πρέπει να ρίξει το κέντρο βάρους της για να φροντίσει τους πραγματικά αδύναμους. Το δημόσιο χρήμα παραμένει έρμαιο συμφερόντων. Δεν φταίει μόνο η σημερινή κυβέρνηση. Αυτό που έκανε η σημερινή κυβέρνηση είναι να τα μεγεθύνει όλα στο βαθμό της καρικατούρας. Για να στο πω αλλιώς: Αν φτάσεις να νοσταλγείς τον Γιακουμάτο και τη Βούλτεψη σε υπουργείο, σημαίνει ότι κάτι πάει τελείως λάθος στη χώρα!
11 γρήγορες απαντήσεις σε 11 γρήγορες ερωτήσεις
Τι σε χαλαρώνει;
Ένα βράδυ με κουβέντα.
Σε ποια περίπτωση δεν θα ξαναμιλούσες σε κάποιον;
Τσακώνομαι ελάχιστα, είμαι πάρα πολύ εύκολος και καλοπροαίρετος.
Τι ώρα ξυπνάς;
Εξαρτάται τι ώρα θα κοιμηθώ – κάποιες φορές λόγω παράστασης κοιμάμαι μετά τις 3. Προσπαθώ να κοιμάμαι 6 με 8 ώρες την ημέρα.
Περνάς καλά με τον εαυτό σου;
Άριστα… μου αρέσει η δυνατότητα να είμαι μόνος. Όμως είμαι άνθρωπος που δένεται πολύ με τους ανθρώπους και υπάρχω μόνο μέσα από τους άλλους.
Μετάνιωσες για αυτό που ψήφισες και ξέρεις τι θα ψηφίσεις;
Ναι ξέρω τι θα ψηφίσω, όχι δεν μετάνιωσα για αυτό που ψήφισα.
«Success story» σε σενάριο Κατερίνας Μπέη, σκηνοθεσία Νίκου Περράκη. Πρεμιέρα 2/11 στους κινηματογράφους.
Ευχαριστήθηκα πάρα πολύ που έκανα μία ταινία με τον Νίκο Περράκη, ακούω ότι είναι ίσως η καλύτερη ταινία του Νίκου στην τελευταία φιλμογραφία του. Επειδή όμως ο Νίκος, πέρα από το ότι είναι ένας τρομερός άνθρωπος, είναι ένας πάρα πολύ καλός σκηνοθέτης και εκπληκτικός κινηματογραφιστής, το να συμμετέχεις σε αυτή την ταινία είναι σπουδαίο.
Το «Λόγω τιμής» τελικά επιστρέφει μετά από 20 χρόνια στην τηλεόραση;
Είναι μία πραγματική συζήτηση, έχουμε όλοι οι πρωταγωνιστές δεχτεί, έχει γράψει κάποιο επεισόδιο η Μιρέλλα Παπαοικονόμου, αλλά τίποτα άλλο δεν έχει προχωρήσει προς το παρόν.
Πρώτο ραντεβού... πού;
Για φαγητό.
Πιο ευτυχισμένη στιγμή;
Ο γιος μου μού δίνει πολλές ευτυχισμένες στιγμές και η αίσθηση του να μπαίνεις σε ένα λιμάνι ενός νησιού που δεν γνωρίζεις.
Τι σε εξοργίζει;
Με εξοργίζει –τόσο πολύ σε σημείο που αρχίζω να βρίζω άγρια– όταν ακούω, από ανθρώπους που δεν το περιμένω, απόψεις που θεωρώ αδιανόητες. Και ενώ πάντα προσπαθώ να είμαι ψύχραιμος και να λέω ότι κάθε άνθρωπος δικαιούται να έχει την άποψή του, έχω να σου πω ότι, όχι! Δεν δικαιούται κάθε άνθρωπος να έχει την άποψή του για όλα τα θέματα. Υπάρχουν μία σειρά από θέματα που δεν εμπίπτουν στην... «άποψη». Π.χ. τα εμβόλια.
Έχεις φάει πολλές χυλόπιτες;
Είμαι από τα πιο ντροπαλά αγόρια που ξέρεις. Και ήμουν πάντα. Μου φαινόταν πολύ απίθανο να αρέσω σε ένα κορίτσι, έτσι μεγάλωσα.
