Σταύρος Τσακυράκης: Η Ελευθερία του λόγου στις ΗΠΑ σε νέα έκδοση

«Η ελευθερία του λόγου στις ΗΠΑ», το εμβληματικότερο ίσως κείμενο του Σταύρου Τσακυράκη, υπήρξε ορόσημο στην ελληνική βιβλιογραφία της ελευθερίας της έκφρασης, καθώς εισήγαγε το ελληνικό κοινό στη νομολογία του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ και δίδαξε γενιές φοιτητών. Η νέα του έκδοση, που θα κυκλοφορήσει στις 5 Νοεμβρίου από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, έχει εμπλουτιστεί με μεταγενέστερες σημαντικές αποφάσεις του ίδιου δικαστηρίου, πρόλογο του Πάσχου Μανδραβέλη και εκτενές επίμετρο από την Ιωάννα Τουρκοχωρίτη.

«Η ελευθερία του λόγου στις ΗΠΑ» του Σταύρου Τσακυράκη

Στις ΗΠΑ, η Κου Κλουξ Κλαν μπορεί ελεύθερα να διακηρύσσει το αμόλυντο της αρίας φυλής. Προκλητικές ρατσιστικές ύβρεις, ακόμη και συμβολικές πράξεις εκφοβισμού, όπως το κάψιμο σταυρού στην αυλή του σπιτιού οικογένειας μαύρων, μένουν ατιμώρητες. Οι νεοναζί είναι ελεύθεροι να διαδηλώνουν, φορώντας φασιστικές στολές και τη σβάστικα, έξω από τις κατοικίες Εβραίων. Οι διαφωνούντες με τον πόλεμο στο Βιετνάμ μπορούσαν να περιφέρονται στα δικαστήρια με κονκάρδα που έγραφε «Γαμώ την υποχρεωτική στράτευση» και να δηλώνουν ότι, αν στρατεύονταν, ο πρώτος που θα σκότωναν θα ήταν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ. Ο τύπος είναι ελεύθερος να δημοσιεύει και την πιο κακόβουλη κριτική, να διαστρέφει την πραγματικότητα, να προβαίνει σε ψευδείς ισχυρισμούς, να προκαλεί την αγανάκτηση ή και την ψυχική οδύνη. Και δεν είναι μόνο ο κάθε μορφής και περιεχομένου γραπτός ή προφορικός λόγος που διεκδικεί –και συνήθως απολαμβάνει– πλήρη προστασία. Κάθε συμβολική πράξη που περιέχει μήνυμα διεκδικεί το δικαίωμα της ελευθερίας.
Όλα τα φιλελεύθερα και δημοκρατικά συντάγματα περιέχουν διατάξεις για την ελευθερία του λόγου και του τύπου. Σε όλο τον κόσμο η ελευθερία της έκφρασης έχει φανατικούς υποστηρικτές και σε όλες τις φιλελεύθερες δημοκρατίες χαίρει προστασίας. Ωστόσο, πουθενά η προστασία αυτή δεν είναι τόσο ισχυρή όσο στις ΗΠΑ. Κατά συνέπεια, η αμερικανική προσέγγιση στο θέμα αυτό μας αφορά όλους.

---

Ποιος είναι ο Σταύρος Τσακυράκης

Ο Σταύρος Τσακυράκης (1951-2018) διετέλεσε καθηγητής Συνταγµατικού ∆ικαίου στη Νοµική Σχολή του Πανεπιστηµίου Αθηνών. ∆ίδαξε επίσης στα πανεπιστήµια Κολούµπια, Νέας Υόρκης και Χάρβαρντ. Την περίοδο της δικτατορίας ανέπτυξε έντονη αντιδικτατορική δράση – υπήρξε γενικός γραµµατέας της οργάνωσης «Ρήγας Φεραίος» και µέλος της συντονιστικής επιτροπής κατάληψης του Πολυτεχνείου. ∆ραστήριος δηµόσιος διανοούµενος επί δεκαετίες, µε τακτικές τοποθετήσεις σε ζητήµατα που απασχολούσαν τον δηµόσιο διάλογο, διατηρούσε το προσωπικό ιστολόγιο Liberal Sociability. Άλλα σηµαντικά βιβλία του: Οι καταβολές του συνταγµατικού φιλελευθερισµού στο έργο των Hobbes και Locke (Π.Ν. Σάκκουλας 1992), Θρησκεία κατά τέχνης (Πόλις 2005), «Από πού κι ως πού όλοι οι αγώνες είναι δίκαιοι;» (Μεταίχµιο 2018), ∆ικαιοσύνη – Η ουσία της πολιτικής (Μεταίχµιο 2019).