«Το όνειρο της Ιωνίας» στο Θέατρο Χώρος

Βασισμένη σε πάνω από 20 ημερολόγια στρατιωτών της Μικρασιατικής Εκστρατείας, η παράσταση «Το Όνειρο της Ιωνίας, Η Μικρασιατική Εκστρατεία μέσα από τα ημερολόγια των στρατιωτών», σε κείμενο του Αντώνη Κυριακάκη και σκηνοθεσία του Γιώργου Πατεράκη και του συγγραφέα, επιχειρεί να φωτίσει τα ιστορικά γεγονότα της περιόδου 1919 - 22, μέσα από τη ματιά των απλών ανθρώπων που τα βίωσαν και των οποίων οι ζωές καθορίστηκαν ολοκληρωτικά από αυτά.

Τέσσερις αδερφικοί φίλοι στρατολογούνται για τη Μικρασιατική Εκστρατεία. Η αποβίβαση στη Σμύρνη, οι ελληνικές νίκες και οι ονειρικές υποδοχές του ελληνικού στρατού από τα χωριά της Μ. Ασίας θα τους κάνουν να αισθανθούν μυθικοί ήρωες. Η ιστορία όμως σιγά-σιγά θα αλλάξει, αφού οι πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις θα επηρεάσουν αρνητικά την Ελλάδα και στο πεδίο της μάχης. Η πτώση του Βενιζέλου, η αλλαγή, σχεδόν, όλων των αξιωματικών στα μέσα της εκστρατείας από τη νέα Ελληνική κυβέρνηση, οι πρώτες νίκες που μοιάζουν με ήττες, με τα χαρακώματα να καταπίνουν χιλιάδες συμπατριώτες τους, θα αλλάξουν τελείως την πορεία της εκστρατείας. Θα πεινάσουν, θα διψάσουν, θα ζήσουν τον εθνικό διχασμό μέσα στο στρατόπεδο τους, θα προδώσουν και θα προδοθούν, όσο η Ελλάδα βρίσκεται στο απόλυτο οικονομικό και πολιτικό αδιέξοδο. Τέλος θα γίνουν μάρτυρες της φρικιαστικής άτακτης υποχώρησης και το όνειρο θα μετατραπεί σε εφιάλτης. Μέσω των φαντάρων που παίρνουν μέρος στην Μικρασιατική εκστρατεία, παρακολουθούμε το ψυχογράφημα της Ελλάδας του 1922. Ένα αντιπολεμικό έργο που έχει ως στόχο να φωτίσει τις παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας που εδώ και 100 χρόνια παραμένουν σθεναρά ίδιες!

Τα ημερολόγια των στρατιωτών που έλαβαν μέρος στη Μικρασιατική εκστρατεία μας δίνουν ένα θησαυρό πληροφορίας για την ζωή των στρατιωτών στα χαρακώματα και στο πεδίο της μάχης που μέχρι σήμερα παραμένει ανεξερεύνητος. Συγκεντρώνοντας υλικό από 20 ημερολόγια συντίθεται μια ιστορία τεσσάρων στρατιωτών που στόχο έχει να αναδείξει όλες τις πτυχές της περιόδου 1919 -1922 από την οποία γνωρίζουμε μόνο το επώδυνο τέλος της.

Στο έργο ακούγονται αυτοτελή αποσπάσματα από τα ημερολόγια των στρατιωτών: Τ. Κουτσουράδης, X. Καραγιάννης, Γ. Παρθένιος, Π. Αποστολίδης Σ. Ανδρούτσος, Δ. Αρβανίτης, Μ. Παπαδάκης, Ν. Βασιλικός, Χ. Πληζιώτης, Π. Πρινιωτάκις, Σ. Δομουχτσής, Δ. Κεφαλογιάννης, Ι. Μεντζάλης, Ν. Κολόμβας, Ε. Καμπάνης, Λ. Πρασκευιάδης, Κ. Γλέντης, Ι. Γιαννόπουλος, Β. Σούλης, Δ. Συμβώνης. Καθώς και από τα Δημοσιογραφικά Πολεμικά Φύλλα του πολεμικού ανταποκριτή στη Μικρά Ασία Κ. Μισαηλίδη, όπως και αποσπάσματα από το λογοτεχνικό έργο του Μυριβήλη.

Σημείωμα Συγγραφέα

Το τέλος της Μικρασιατικής Εκστρατείας, που είναι γνωστή ως Μικρασιατική Καταστροφή αποτέλεσε την ταφόπλακα της οποιασδήποτε Εθνικής φιλοδοξίας. Το τέλος της Μεγάλης Ιδέας σημαίνει και το τέλος της μεγάλης Ελλάδας. Τότε εγκαθιδρύεται και το ψευδώνυμο “Ψωροκώσταινα”. Αυτό το χαστούκι αποτέλεσε ένα Εθνικό τραύμα, το οποίο στην προσπάθεια μας να το επουλώσουμε, αποφύγαμε να έρθουμε αντιμέτωποι με την πραγματική αλήθεια, τις ευθύνες μας. Υποδείξαμε ως υπεύθυνους τις Μεγάλες Δυνάμεις και πήραμε ένα ρόλο προδομένου. Ένα ρόλο θύματος. Η Ελλάδα όμως στο διάστημα 1910-19 διαγράφει τη πιο πετυχημένη της πορεία. Κι όμως το καταστροφικό τέλος δε θα μας αφήσει να μιλάμε για τίποτα άλλο παρά για την καταστροφή της Σμύρνης. Μην έχοντας το θάρρος να δούμε και να μελετήσουμε τα λάθη μας (πολιτικά και στρατιωτικά) που οδήγησαν στον ξεριζωμό του ελληνισμού από την Μικρά Ασία,  και έτσι να  επουλώσουμε αυτό το Εθνικό τραύμα, δημιουργήσαμε έναν άλλο μηχανισμό αντιμετώπισης του προβλήματος. Το πασάλειμμα. Αυτός ο μηχανισμός αποτέλεσε ένα θεμελιώδη τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε όχι μόνο τα εθνικά αλλά και τα κοινωνικά μας προβλήματα μέχρι και σήμερα. Μια πρόσκαιρη δηλαδή λύση του προβλήματος χωρίς την παραμικρή προοπτική για την οποιαδήποτε μόνιμη εξάλειψη του. Η αδυναμία μας να σταθούμε ψύχραιμα απέναντι στα προβλήματά μας, ίσως αποτελεί ένα βασικό λόγο για τον οποίο τίποτα δεν αλλάζει σε αυτή τη χώρα. Ποιοί είμαστε εμείς οι Έλληνες; Τι μας κάνει Έλληνες το 2024; Ποιοί αποτελούμε αυτή τη κοινωνία; Ποιά είναι η Μεγάλη Ιδέα σήμερα; Υπάρχει;