Ριχάρδος ο Τρίτος- Μόνο της φήμης το πρόσκαιρο κενό

Μια παράσταση βασισμένη στο έργο του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, «Ριχάρδος ο Τρίτος», σε μετάφραση Ερρίκου Μπελιέ και σκηνοθεσία Φώτη Μακρή.

Ο Ριχάρδος ο Τρίτος, σύμφωνα με το έργο του Σαίξπηρ, είναι ένα διεστραμμένο, κακόμορφο τέρας, που σκότωσε όποιον βρέθηκε μπροστά του, για να ανέβει στον θρόνο της Αγγλίας.

Οι μέχρι τώρα ιστορικές έρευνες, αντίθετα, παρουσιάζουν έναν Ριχάρδο, που δεν έχει κάνει πολλούς από τους φόνους που του «χρεώνει» ο Σαίξπηρ και τόσο φιλόδοξο, όσο και οι άλλοι γύρω του.

Στη παράσταση «Ριχάρδος ο Τρίτος – Μόνο της φήμης το πρόσκαιρο κενό», ιστορικά στοιχεία έρχονται να ανατρέψουν την αφήγηση του Σαίξπηρ και η ποιητική φλέβα του Δημιουργού, έρχεται να φωτίσει σκοτεινά σημεία της πραγματικής ιστορίας.

Μέσα από την εξιστόρηση της  ανέλιξης του Ριχάρδου στο ύπατο αξίωμα της πολιτικής ιεραρχίας και την εντυπωσιακή του πτώση, οι έξι ηθοποιοί της παράστασης βρίσκουν αφορμή να μιλήσουν για το σήμερα, για τους μηχανισμούς που ανεβάζουν και κατεβάζουν πρόσωπα και κυβερνήσεις, για τις «υποχωρήσεις», τους «συμβιβασμούς» και την «μετάλλαξη» όλων αυτών που εμπλέκονται σε αυτούς τους μηχανισμούς και τέλος, για την επίδραση αυτού του αδηφάγου, δυσνόητου και σκοτεινού τέρατος, της εξουσίας,  στην προσωπική ζωή του καθενός μας.

Πρόκειται για μια προσπάθεια «συνομιλίας» της ιστορίας του Ριχάρδου του Τρίτου με το σήμερα. Με άμεσο και ευθύ τρόπο, η παράσταση, επιχειρεί να αναδείξει τους μηχανισμούς που επηρεάζουν πλέον τις ζωές όλων μας.

Σε μια εποχή, όπου η καθημερινή μας ζωή είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη πολιτική, όπου πλέον η πολιτική δεν είναι κάτι αφηρημένο που αφορά μια μικρή μειοψηφία, αλλά είναι κάτι που το νοιώθουμε στο πετσί μας, που επηρεάζει άμεσα και καθολικά τη ζωή μας, ο Σαίξπηρ έχει κάτι να μας πει.

Η Αthens Voice παρακολούθησε μια πρόβα. 

Του Γιώργου Δημητρακόπουλου 

Σάββατο απόγευμα. Στη σκηνή ο Φώτης Μακρής και η ομάδα του ταξιδεύουν στο 16ο αιώνα. Πόλεμος των Ρόδων. Οικογενειοκρατία. Εξουσία. Ερμηνεία της ιστορίας. Έξι ηθοποιοί εναλλάσσονται σε δεκαοκτώ ρόλους. Μια αποσπασματική σκηνή προς το τέλος του έργου που προβάρουν εκείνη τη στιγμή με βάζει αβίαστα στο παιχνίδι της πολύπλοκης ιστορίας. Κίνηση σε όλη την σκηνή - που επεκτείνεται αφήνοντας μόνο τη μία κερκίδα καθισμάτων. Καφέδες, κουβέντες, προτάσεις, διορθώσεις, ζέσταμα, αλλαγές. Το κλίμα θυμίζει  μια ομάδα συνεργατών που έχει μαζευτεί να μιλήσει για ένα θέμα που μας καίει όλους. Σήμερα. Το θέμα της εξουσίας και πώς μας δυναστεύει. Οι σκιαγραφήσεις του ιστορικού και του σεξπιρικού Ριχάρδου μπολιάζονται με έναν αποστασιοποιημένο τρόπο. Το ίδιο το έργο μοιάζει με μεταφορά στη σκηνή της πολύμηνης πρόβας. «Κρατάμε το στόρι», μου λέει στο μικρό τους διάλειμμα ο σκηνοθέτης Φώτης Μακρής, βγαίνοντας για λίγο από τα ρούχα του ρόλου, «αλλά το κύριο στοιχείο είναι η παρουσίαση του ιστορικού προσώπου και όχι του σεξπιρικού ήρωα που γράφτηκε εκατόν δέκα χρόνια μετά, όταν βασίλευαν οι νικητές του Ριχάρδου και τον παρουσίαζαν σαν τέρας: καμπούρη, κουλό, κουτσό, διεφθαρμένο, εξουσιαστή. Ιστορικά δεν ήταν έτσι. Στο έργο, για παράδειγμα, παντρεύεται τη λαίδη Άννα από σκοπιμότητα και μέσα σε λίγες μέρες τη δηλητηριάζει. Στην πραγματικότητα έμειναν παντρεμένοι 12 χρόνια, εκείνη πέθανε από φυματίωση και ο ίδιος έπεσε σε κατάθλιψη. Καμία σχέση. Η παράσταση συνομιλεί με την ιστορία. Πλάθουμε μια άλλη προσωπικότητα του Ριχάρδου που δεν αποτελεί το τέρας, ένα μακιαβελικό ηγέτη, αλλά ένα από τα πρόσωπα της εποχής. Θέλουμε να εξετάσουμε περισσότερο τα πλοκάμια της εξουσίας που βγάζουν τα τέρατα παρά να πούμε ότι ήταν μια εξαίρεση μέσα στην ιστορία». Ο Διονύσης Μανουσάκης παίζει δύο ρόλους, το λόρδο Χάστινγκς και τον Στάνλεϊ, το καρφί, που επιβιώνει σε κάθε περίπτωση. «Ο Φώτης μού θύμισε στην προσέγγιση του τον Μίνω Βολανάκη. Δεν ήρθε με συνταγή στην παράσταση. Άφησε το έργο να εξελιχθεί μέσα από τις πρόβες. Είναι σαν καράβι. Ξεκινάς και δεν ξέρεις πού θα ταξιδέψεις. Είχαμε μια συνενοχή για το τι θα συμβεί. Διαλέξαμε σκηνές που μας ενδιαφέρουν γιατί θέλουμε να πούμε κάτι».  «Η παράσταση», συμπληρώνει ο σκηνοθέτης, «θα έχει μια μπρεχτική οπτική. Εκεί που παίζουμε, σταματάμε τη δράση και λέμε πράγματα για την ιστορία, τη συνέχεια του έργου και την κατανόηση. Το έργο τοποθετείται στην εποχή του Πολέμου των Ρόδων με τον πόλεμο μεταξύ δύο οικογενειών που εξουσιάζουν. Των Γιορκ και των Λανκάστερ. Σου θυμίζει τίποτε αυτή η οικογενειοκρατία;».