Πολιτικη & Οικονομια

Η Κατάρ(α) του Κόλπου

Όπως εξελίσσονται τα πράγματα κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το τι του ξημερώνει. Ιδίως εκεί κάτω, στην Ανατολική Μεσόγειο

4766-35219.jpg
Νίκος Γεωργιάδης
ΤΕΥΧΟΣ 617
4’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
357891-741501.jpg

Όταν τον Απρίλιο οι βρετανικές υπηρεσίες (MI6) ανακάλυπταν πως η βασιλική οικογένεια του Κατάρ κατέβαλε 1 δις δολάρια σε ισλαμιστική οργάνωση της Συρίας για την απελευθέρωση 50 μελών της που είχαν απαχθεί στο Ιράκ, σήμανε συναγερμός. Για πρώτη φορά είχαν στα χέρια τους μία απόδειξη ότι ο βραχίονας της Αλ Κάιντα στη Συρία (Σουνίτες), σε συνεργασία με ένα περίεργο δίκτυο που οδηγούσε ακόμη και στα υπόγεια στρατηγεία της Τεχεράνης (Σιίτες) λάμβανε χρήματα από την Ντόχα. Την ίδια περίοδο ο πρωθυπουργός του Ιράκ (Σιίτης) ανακοίνωνε πως οι υπηρεσίες της Βαγδάτης είχαν βάλει στο χέρι βαλίτσες με μερικά εκατομμύρια δολάρια σε ρευστό σε έρευνα μέσα σε αεροσκάφος της Quatar Airways στο αεροδρόμιο της ιρακινής πρωτεύουσας με άγνωστο παραλήπτη. Οι Βρετανοί μετέδωσαν την πληροφορία.

Τέλη Μαΐου ο Ντόναλντ Τραμπ βρέθηκε στη Σαουδική Αραβία. Έκλεισε μία συμφωνία που αντιστοιχεί στο συνολικό ελληνικό χρέος, ύψους 350 δις δολάρια. Παράλληλα απέσπασε μία έμμεση ομολογία και μία απόφαση. Τη διακοπή χρηματοδότησης των φανατικών ισλαμιστικών πυρήνων από το Ριάντ. Μία πραγματικότητα που για χρόνια οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες γνώριζαν αλλά η Ουάσινγκτον έκανε γαργάρα. Ήταν και η συνομιλία Κλίντον - Ποντέστα που διέρρευσε από τα WikiLeaks στην οποία αναφερόταν ξεκάθαρα πως Σαουδική Αραβία και Κατάρ χρηματοδοτούν την Αλ Κάιντα.

Ένα εικοσιτετράωρο μετά την αιφνιδιαστική (;) απόφαση απομόνωσης του Κατάρ οι «Financial Times» αποκάλυπταν (;) την ιστορία της απαγωγής στο Ιράκ και ασυνήθιστες λεπτομέρειες για τη συναλλαγή των απαγωγέων με την Ντόχα που συνήθως δεν γίνονται σε αυτή την έκταση γνωστές σε μία εφημερίδα και μάλιστα μέσω... Βηρυτού.

Η μισή έκταση του Κατάρ, πάνω κάτω, καλύπτεται από τη γιγαντιαία αμερικανική βάση. Η Ντόχα είναι ένα από τα βασικά ορμητήρια από τα οποία οι Αμερικανοί εξαπολύουν επιθέσεις στο Ιράκ, τη Συρία, το Αφγανιστάν και όπου αλλού χρειαστεί. Το Κατάρ συμμετείχε στις επιχειρήσεις των Γαλλο-Βρετανών και Αμερικανών στον πρόσφατο πόλεμο της Λιβύης. Η Ντόχα είναι ένας από τους βασικούς πελάτες σε πολεμικό υλικό της Γαλλίας και των ΗΠΑ. Διαθέτει ταυτόχρονα τον μεγαλύτερο «ασκό» φυσικού αερίου στον πλανήτη. Διαμορφώνει δηλαδή, ή καλύτερα συνδιαμορφώνει, τη διεθνή τιμή ανά κυβικό τόνο. Είναι αξιοσημείωτο ότι στην απομόνωση του Κατάρ δεν συμμετέχουν δύο χώρες κλειδιά του Περσικού Κόλπου. Το Κουβέιτ και το Ομάν. Η Ντόχα είναι υποχρεωμένη λόγω γειτνιάζουσας υφαλοκρηπίδας να «συνεννοείται» με το Ιράν. Το παζλ είναι σύνθετο.

Παρά τις συμφωνίες του ΟΠΕΚ, η τιμή του πετρελαίου άρχισε εκ νέου να κατρακυλά καθιστώντας ασταθή τα κέρδη των παραγωγών χωρών και των μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών. Λέγεται ότι ανάκαμψη της παραγωγής σχιστολιθικών υδρογονανθράκων από τις ΗΠΑ καθώς και οι πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις της διακυβέρνησης Τραμπ «βοήθησαν» αποτελεσματικά την αύξηση της συμμετοχής των ΗΠΑ στην παγκόσμια αγορά σε χαμηλότερες τιμές. Από την πρώτη στιγμή της επιβολής διπλωματικού εμπάργκο στο Κατάρ από τη Σαουδική Αραβία και τους συμμάχους της οι τιμές ξανατράβηξαν την ανηφόρα.

Το Κατάρ εξαρτάται πλήρως από γειτονικές χώρες για την επιβίωσή του. Εισάγει τα πάντα. Τρόφιμα, φάρμακα, νερό, βιομηχανικά προϊόντα, καταναλωτικά αγαθά πάσης φύσεως. Δεν παράγει τίποτε. Αν δεν τα εισάγει από τη Σαουδική Αραβία θα αναγκαστεί να τα εισάγει από το Ιράν. Με λίγα λόγια ο «τσαμπουκάς» της Σαουδικής Αραβίας θα ρίξει στην αγκαλιά της Τεχεράνης το μικρό κρατίδιο. Μα ο σκοπός όλης αυτής της επιχείρησης διπλωματικής απομόνωσης είχε σαν στόχο να πληγούν οι σχέσεις του Κατάρ με την Τεχεράνη. Ή κάνουμε λάθος;

Η Τουρκία από φτωχός συγγενής σε big partner

Πριν ακόμη η Ουάσινγκτον του Ντόναλντ Τραμπ αρχίσει το σλάλομ στη Μέση Ανατολή μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ για να απομονώσει το Ιράν, ο Ερντογάν είχε φροντίσει να οικοδομήσει μια εντυπωσιακή υποδομή σχέσεων. Επί της ουσίας η Άγκυρα φανταζόταν μία εμπορική οδό από την Τουρκία έως το Κατάρ που θα διέσχιζε καθέτως τη Συρία και την Ιορδανία, θα περνούσε από τη Σαουδική Αραβία και θα κατέληγε στο Κατάρ. Την ονόμαζε «Σουνιτικό άξονα» και θα εξυπηρετούσε τις οδικές μεταφορές, και μέσω αγωγών τη διακίνηση πετρελαίου και κυρίως φυσικού αερίου από και προς τις δυτικές αγορές. Ήταν ένα σχέδιο γιγαντιαίο.

Το Κατάρ άρχισε να επενδύει στην Τουρκία. Αγόρασε τη Finansbank από την ελληνική Εθνική Τράπεζα έτσι ώστε να εδραιωθεί στην εσωτερική τραπεζική αγορά της Τουρκίας και τα κατάφερε. Ανεδείχθη δε σε πρώτο επενδυτή στη χώρα αυτή μεταξύ του ισλαμικού κόσμου. Όχι και μικρό επίτευγμα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.

Θα θυμούνται όσοι παρακολουθούν τις εξελίξεις στην Εγγύς και Μέση Ανατολή πως από το 2012-2013 άρχισαν να συσσωρεύονται οι ενδείξεις και στη συνέχεια οι αποδείξεις για τις σχέσεις στήριξης, χρηματοδότησης και εξοπλισμού του Ισλαμικού Κράτους και άλλων τζιχαντιστικών ομάδων στη Συρία από την Τουρκία. Ήταν οι συλλήψεις στα σύνορα Τουρκίας-Συρίας με τις οποίες αποκαλύφθηκε, τότε, το μέγεθος της συναλλαγής της Άγκυρας με τον ISIS, όταν σε τουρκικές νταλίκες βρέθηκαν πυραυλικά συστήματα με παραλήπτη το Ισλαμικό Κράτος. Αποστολέας η τουρκική ΜΙΤ. Ο εισαγγελέας που διέταξε την έρευνα αποπέμφθηκε και εξαφανίστηκε. Το συμβάν καλύφθηκε από τον ίδιο τον Ερντογάν. Οι Αμερικανοί κατελήφθησαν από έναν αιφνιδιαστικό παροξυσμό καταθλιπτικού συνδρόμου. Το ίδιο και το ΝΑΤΟ. Όμως η Τουρκία, όπως και το Κατάρ, διατηρούσαν από καιρό επαφές με τη διεθνή Τζιχάντ. Άλλωστε η Άγκυρα ποτέ δεν έκρυψε τις φιλικές της σχέσεις με την παλαιστινιακή Χαμάς, ούτε με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους στην Αίγυπτο. Επίσημα η Τουρκία είχε αναλάβει ρόλο πολιτικού συμβούλου του Μόρσι στο Κάιρο την περίοδο της Αραβικής Άνοιξης. Τα τουρκικά καταναλωτικά προϊόντα τότε είχαν γεμίζει τα ράφια των μπακάλικων και των σούπερ μάρκετ στην αιγυπτιακή επικράτεια. Η Τουρκία ήταν ανεπίσημα (όπως και το Κατάρ) ο προστάτης της οργάνωσης Αδελφοί Μουσουλμάνοι και πρωτοστάτης στη διαμόρφωση του πολιτικού σκηνικού στο Κάιρο. Το στρατιωτικό πραξικόπημα των αιγυπτίων στρατηγών άλλαξε το σκηνικό. Η Τουρκία έγινε, από σύμμαχος, προδότης. Και οι τουρκικοί μηχανισμοί εξορίστηκαν από τη χώρα.

Μόλις το Σάββατο που μας πέρασε το Βερολίνο αποφάσισε τη μεταφορά της στρατιωτικής δύναμης από το τουρκικό Ιντσιρλίκ σε κάποια άλλη χώρα. Η απόφαση αυτή δείχνει σε πρώτη φάση τη συνολική ασάφεια που επικρατεί στις σχέσεις μεταξύ ΝΑΤΟ και Τουρκίας. Λίγο αργότερα ανακοινώθηκε η απομόνωση του Κατάρ. Πιθανώς στο άμεσο μέλλον κάποιοι θα αρχίσουν να ομιλούν για τη μετακίνηση και των Αμερικανών από το Ιντσιρλίκ σε κάποια άλλη αμερικανική βάση στην ευρύτερη περιοχή. Πιθανώς, τις επόμενες ημέρες να υπάρξουν και νέες αποκαλύψεις για τις σχέσεις της Τουρκίας με τον ισλαμικό φονταμενταλισμό. Πιθανώς, λέμε, γιατί όπως εξελίσσονται τα πράγματα κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το τι του ξημερώνει. Ιδίως εκεί κάτω, στην Ανατολική Μεσόγειο.

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ