Κλεάνθης Τσιρώνης: H ιστορία του ανθρώπου πίσω από τη Βαρβάκειο

Ο Κλεάνθης Τσιρώνης τις τελευταίες 20 ημέρες νοσηλευόταν με κορωνοϊό στο νοσοκομείο «Σωτηρία», όπου έχασε τη ζωή του σήμερα 12 Νοεμβρίου. Σε ηλικία 13 ετών έφυγε από το χωριό και αναζήτησε την τύχη του στην Αθήνα. Έπιασε δουλειά σε ένα κρεοπωλείο στην Πλάκα και αργότερα στη Βαρβάκειο άνοιξε το δικό του μαγαζί ώσπου έφτασε να είναι ο μακροβιότερος πρόεδρος των κρεωπωλών. Τον συναντήσαμε λίγους μήνες πριν και μας διηγήθηκε ιστορίες από τη ζωή του στη Βαρβάκειο.

---

Πρωί Παρασκευής στη Βαρβάκειο αγορά. Μέσα στο χάος με τα τσιγκέλια, τις λευκές ποδιές και τους αμέτρητους μπαλτάδες, προσπαθώ να εντοπίσω τον Κλεάνθη Τσιρώνη, τον μακροβιότερο πρόεδρο της ένωσης κρεοπωλών της κρεαταγοράς. Ο «πρόεδρας» –έτσι τον αποκαλούν– «σε περιμένει πίσω από τους πάγκους με τα κρέατα, στο γραφείο του» μου λένε και μου δείχνουν τον δρόμο. Υπάρχει και γραφείο εδώ μέσα; Αναρωτιέμαι. Η Βαρβάκειος έχει ξεκάθαρα τον δικό της άρχοντα.

«Πολιτικοί, ηθοποιοί, δημοσιογράφοι, δικαστές και εισαγγελείς, συνταξιούχοι, φοιτήτριες, άνθρωποι των τεχνών, των γραμμάτων και του μεροκάματου. Στα 60 χρόνια που είμαι εδώ μέσα, και στα 22 από αυτά ως πρόεδρος της Βαρβακείου, έχουν περάσει μπροστά από μάτια μου να ψωνίζουν όλοι. Ειδικά παλιά, πριν μας βρει για τα καλά ο εκσυγχρονισμός που μας έλεγε ο Σημίτης με τα μεγαθήρια μπακάλικα, όπως τα αποκαλώ εγώ (σούπερ μάρκετ)», μου λέει ο Κλεάνθης Τσιρώνης με περηφάνια και κάποια μικρή νοσταλγία.

Εδώ, δίπλα στους πάγκους του με τα συκωτάκια, χτυπάει η καρδιά της Αθήνας από το 1886. Γιατί δεν γράφεις ένα βιβλίο με τις ιστορίες της Βαρβακείου όπως τις έχεις ζήσει; Τον ρωτάω. «Και τι να πρωτοπώ; Για τον νεαρό τότε Βουτσά ή την Όλγα Τρέμη που έρχονταν ανάμεσα στις πρόβες και τα δελτία; Τακτικοί μας πελάτες βέβαια από παλιά η οικογένεια Μητσοτάκη. Δεν θα ξεχάσω τη μέρα που η συγχωρεμένη η Μαρίκα, όταν κάναμε λάθος στον αριθμό για τα ντολμαδάκια που ήθελε για ένα τραπέζι, μας τα έστειλε πίσω. Έτοιμους, ζυμωμένους ντολμάδες, τι να κάναμε κι εμείς μετά, μαζευτήκαμε όλοι εδώ και τους τρώγαμε».

Στη Βαρβάκειο ο καθένας έχει τη δική του εξειδίκευση. Από όποια πλευρά και να μπεις, Αιόλου, Ευρυπίδου ή Σοφοκλέους, επιβάλλεται πρώτα μια περατζάδα για σύγκριση των τιμών και των κρεάτων. Αν μάθεις τους κώδικες της κρεαταγοράς και πιάσεις τους κατάλληλους φίλους που θα σε προσέξουν, θα κερδίσεις και σε ποιότητα και σε χρήματα όπως μαθαίνω. «Όμορφα» μοσχαρίσια ποδαράκια καθαρισμένα για πατσά ή πηχτή, παιδάκια, μάγουλα, καρδιά, πνευμονοσπλήνα, κοιλιά, αμελέτητα και νεφράκια. Όπως λέει ο πρόεδρος, όρεξη να έχεις για όλα αυτά και βέβαια χαμηλή χοληστερίνη.

«Το αρνί είναι ο καλύτερος φίλος τους κρεατοφάγου. Οι γιατροί όμως μας έφαγαν, ωρύονται "μακριά, μακριά από το αρνί", κι έτσι φαίνεται να κυριαρχεί τελευταία το μοσχαράκι. Έπειτα είναι και όλα αυτά τα ριάλιτι με τις εκπομπές μαγειρικής, που στο τέλος θα μας κάνουν όλους μαγείρους. Παρασύρονται και οι νοικοκυρές, αφήνουν την παραδοσιακή κουζίνα και τρέχουν να αγοράσουν καρπάτσιο, οσομπούκο και κότσι που το "έδειξε ο σεφ". Τώρα τους έχει κολλήσει και το ribeye που είναι μόδα».

H κρίση με τα μνημόνια και την κατακόρυφη πτώση των εισοδημάτων, τα απανωτά συλλαλητήρια και τα επεισόδια στο κέντρο που έκαναν τον καταναλωτή να φοβάται να κυκλοφορήσει τραυμάτισαν βαθιά τη Βαρβάκειο. Παλαιές, άλλοτε ισχυρές οικογενειακές επιχειρήσεις της αγοράς σταδιακά έκλειναν και το βαλάντιo του πελάτη στένευε όλο και περισσότερο. Ο Κλεάνθης Τσιρώνης τα τελευταία 60 χρόνια που δραστηριοποιείται στην κεντρική δημοτική αγορά αφουγκράζεται πίσω από τον πάγκο του όλες τις πολιτικοκοινωνικές εξελίξεις, τις επιπτώσεις των μέτρων των κυβερνήσεων που πάνε και έρχονται, και όλα αυτά τα μεταφράζει στην κινητικότητα της αγοράς, στον ετήσιο τζίρο αλλά και στα βλέμματα του κόσμου. 

Η αγορά άραγε θα ξαναγίνει κραταιά, να σφύζει από ζωή όπως μερικά χρόνια πριν; «Με ΠΑΣΟΚ αυτά που πήρε ο λαός επί Παπανδρέου και Σημίτη που μας έβαλε στην ΕΟΚ τα ξέχασε και τώρα το πληρώνει. Τα ανοίγματα και οι προσλήψεις έγιναν μετέπειτα, ώσπου φτάσαμε στην κρίση και τρελαθήκαμε. Ο κοσμάκης ερχόταν να θρέψει την οικογένεια με λιγότερα από 10 ευρώ στο πορτοφόλι. Μου φιλούσαν τα χέρια για 4 ποδαράκια. Το Πάσχα μοιράζονταν το αρνί τρεις και τέσσερις μαζί. Bέβαια μερίδιο έχει κι ο Έλληνας που σνομπάρε ξαφνικά τα παραδοσιακά επαγγέλματα, του χασάπη του μανάβη και του ψαρά, και το γύρισε στα πτυχία. Γι’ αυτό και βλέπεις οικογενειακές επιχειρήσεις εδώ μέσα να κλείνουν. Ωραία τα πτυχία, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Κι εμείς οι απόφοιτοι Βαρβάκειου –όχι της σχολής, αλλά της αγοράς– βγάζουμε το ψωμί μας τίμια», λέει ο πρόεδρος που, ως ένας από τους παλαιότερους εκεί μέσα, ξέρει την ιστορία και τα μυστικά όλων των ανθρώπων που εργάζονται στην κρεαταγορά. Στη Βαρβάκειο δραστηριοποιούνται αυτή τη στιγμή 105 μαγαζιά με 600 άτομα προσωπικό.

Οι ιστορίες της κρίσης πάντως που θα έχουν να θυμούνται οι έμποροι της αγοράς δεν είναι λίγες. Όπως κάτι Χριστούγεννα που έπιασαν μια οικογένεια με 10 κατσίκια μέσα στα εσώρουχά τους ή τη μαυροφορεμένη κυρία με το πολυτελές τζιπ που ερχόταν στις γιορτές και μοίραζε πράγματα και λεφτά στον κόσμο που δεν είχε. Αξέχαστη όμως θα μείνει και η ιστορία με τον ΠΑΟΚ. Ο κ. Τσιρώνης πέρα από εμβληματική φιγούρα στην κρεαταγορά είναι και μεγάλος οπαδός του δικεφάλου του Βορρά. Ο ίδιος, 3ης γενιάς χασάπης, από οικογένεια Μικρασιάτες, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, μεγάλωσε ανάμεσα στους παοκτζίδες και, όπως τονίζει, μπορεί να άλλαξε πόλη αλλά όχι ομάδα. Όταν πήρε το πρωτάθλημα ο ΠΑΟΚ πέρυσι, λένε οτι ο πρόεδρος της Βαρβακείου είχε ανέβει πάνω στους πάγκους και κερνούσε αρνί και ρετσίνα στους οπαδούς του για να προσφέρει κάτι κι αυτός στην Ομάδα, έλεγε.

«ΠΑΟΚ και ξερό ψωμί. Όταν πήραμε το πρωτάθλημα έδωσα 100 αρνιά δώρο και δεν το μετανιώνω. Ακόμη και η Μαλαματίνα μόλις άκουσε ότι ο πρόεδρος της Βαρβακείου μοιράζει 100 αρνιά, έστειλε 100 κιβώτια κρασί. Οι παοκτζιδες είμαστε αυθόρμητοι, βλέπεις, και παρόλο που η Θεσσαλονίκη δεν μου λείπει, μου λείπει η Τούμπα κάθε μέρα. Είναι πάθος..»

Αγαπημένη συνταγή του προέδρου όπως μας την είχε δώσει:
«Η αδυναμία μου είναι το ψητό αρνάκι σούβλας και προτείνω να πας στα Βλάχικα για να το φας μερακλίδικο. Το άλφα και το ωμέγα είναι η μαγειρίτσα. Έλα εδώ να πάρεις εντεράκια που αστράφτουν, βάλε μέσα μαρουλάκι μαζί με λίγο ρύζι και κάνε μια σούπα που θα θες να την τρως σαν βάλσαμο όλο τον χρόνο».