Κυριάκος Χαρίτος: Η ζωή, η απώλεια, η γλώσσα και η ανάγκη για διάλογο με το θείο μέσα από τα βιβλία και τα λόγια του
Γνώρισα τον Κυριάκο Χαρίτο από τη «Μικρή εγκυκλοπαίδεια του θανάτου», εκείνο το μικρό, παράδοξο βιβλίο που αναδείκνυε τη σχέση του με τη γλώσσα, τα βαθιά συναισθήματα, αλλά κι έναν βαθύ φιλοσοφικό τρόπο σκέψης πάνω στο ίσως πιο ακανθώδες ζήτημα της ανθρώπινης κατάστασης. Από τότε παρακολουθώ κάθε καινούργιο βιβλίο του και τις καθημερινές του αναρτήσεις.
Η «Μικρή εγκυκλοπαίδεια του θανάτου» (εκδ. Στερέωμα) με είχε εντυπωσιάσει έτσι όπως μου είχε θυμίσει το «Dictionary Of Obscure Sorrows» του Τζον Κένιγκ, που είχε κυκλοφορήσει ελάχιστους μήνες νωρίτερα. Κι έτσι ξαναγύρισα στον παιδικό «Φον Κουραμπιέ εναντίον κόμη Μελομακαρόνη» (εκδ. Μεταίχμιο), ύστερα συγκινήθηκα με το «Μεταξένιο» (εκδ. Μεταίχμιο) και τον αγώνα του για να βρει τον εαυτό του. Δυστυχώς, δεν παρακολούθησα την παράσταση «Θήβα μοναξιά» σε σκηνοθεσία Όλιας Λαζαρίδου, όμως, αν και άργησα, διάβασα μέσα στο καλοκαίρι τα «Γράμματα στην Παναγία». Άργησα γιατί σε πρώτο επίπεδο δεν νιώθω καμία ιδιαίτερη σύνδεση με οτιδήποτε θεωρείται «θείο». Κι ας ζηλεύω τους ανθρώπους που πιστεύοντας σε κάτι –ό,τι κι αν είναι– βρίσκουν γαλήνη.
Στα «Γράμματα στην Παναγία» υπάρχει γαλήνη στο ίδιο ποσοστό που υπάρχει και ανησυχία. Στο βιβλίο αυτό –σε αντίθεση με τα θρησκευτικά βιβλία– δεν υπάρχουν απαντήσεις. Τίθενται όμως ερωτήματα, αναπτύσσονται απορίες, προκύπτουν αμφισβητήσεις. Κι αυτό είναι γόνιμο. Πολύ γόνιμο. «Πρέπει να βρω τη γλώσσα, μάνα», γράφει ο Χαρίτος, «Θέλω τον διάλογο και τη σιωπή. Τη συμπόρευση και την απόσπαση… Θέλω, μάνα κι αυτό είναι που υπογράφει την καταδίκη μου». Θα μπορούσα να παραθέσω πολλά ακόμη αποσπάσματα από τα «Γράμματα στην Παναγία» –το αντίτυπό μου έχει πλέον περισσότερες υπογραμμισμένες από μη υπογραμμισμένες λέξεις– όμως θα μείνω σε κάτι ελάχιστο: «Έφαγα προχθές ένα κεράσι, μάνα. Ένα τόσο δα μικρό κεράσι. Και είπα, ναι. Πιστεύω». Παραλίγο να πιστέψω κι εγώ…
Όμως, παρακολουθώ τον Κυριάκο Χαρίτο και μέσα από τις αναρτήσεις του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Εκείνες που δείχνουν από μια διαφορετική πλευρά την τρυφερότητα και τον συναισθηματισμό του.
24/7
«Κάποτε το καλοκαίρι ήταν των ηττημένων. Καλό με τους φτωχούς. Δεν γάβγιζε για λούσο. Έσκυβε πάνω από το σώμα του ανθρώπου και το χάιδευε. Με ηλιαχτίδες και δροσιά. Το ράντιζε νερό θαλασσινό ή ποταμίσιο στα ενδιάμεσα. Αρκούσε ο ίσκιος ενός δέντρου. Ένας γιαλός. Μια σπηλιά θαλασσινή… Δεν ήθελε λεφτά να νιώσεις ζωντανός. Αρκούσε να έχεις σώμα. Να το βγάλεις έξω. Να το βρέξεις. Να του ρίξεις ένα σεντόνι. Όχι σάβανο. Λάβαρο ζωής βερυκοκένιας. Παύανε να πονούν οι αρθρώσεις. Να κρυώνουν τα παιδιά. Τα ζώα. Έπεφτε φως χρυσό πάνω στο βάσανο. Έστω για λίγους μήνες. Τώρα καιγόμαστε. Μονάχα καιγόμαστε. Για να σωθούμε χρειάζονται εκατομμύρια».
20/8
«Παράξενο, μα είναι σαν να μην έφτασε ποτέ στα χέρια μου αυτό το καλοκαίρι. Μπορεί να έλειπα και εγώ. Μπορεί να χτύπησε το κουδούνι και να μην ήμουν σπίτι. Σαν να έσπασε εκείνη η στάμνα στη γωνιά και να χύθηκε όλο πριν προλάβω να πιω. Τώρα στο μπαλκόνι μαζεύω όσο από αυτόν τον Αύγουστο μπορώ, πριν ξεραθεί σε κάτι πικρό και σωπάσει».
11/9
«Δεν νοσταλγώ ούτε μία μέρα στο ελληνικό σχολείο. Θυμάμαι μόνο που φθινοπώριαζε κάπως πιο θαρραλέα. Το καρδιοχτύπι μιας καινούργιας κασετίνας. Κάτι παιδοέρωτες με δασκάλους και δασκάλες. Και μαθητές προφανώς. Τις μυρωδιές των αιθουσών και των αντικειμένων. Τις για πάντα άθλιες τουαλέτες. Τις γούρνες που πίναμε νερό. Τον στομαχόπονο του διαλείμματος αν δεν είχες αγέλη να χαθείς. Χαίρομαι που τέλειωσε όλο αυτό. Που έμεινε πίσω μου. Έμοιαζε άλλωστε με μια παρατεταμένη περίοδο κράτησης μέχρι να μπορέσει κανείς να γίνει κύριος του εαυτού του. Και ο εαυτός εν παραλλήλω. Το μόνο που με στοιχειώνει σαν αγκάθι από βελούδο καρφωμένο εκεί που υποψιάζομαι πως είναι η καρδιά μου είναι εκείνα τα γαλαζωπά μεσημέρια στο σπίτι. Τότε που έγερνε η μέρα προς το σκοτάδιασμά της μέσα σ’ ένα μπλε μουγκό. Αμόλυντο. Μια αταραξία επαρχιώτικης παιδικής ζωής. Μυρωδιά από φακές από μια χλιαρή κατσαρόλα. Ή μήλο κομπόστα. Τετράδια απλωμένα στο τραπέζι. Ξύσμα μολυβιού στο χαλί. Το μόνο που περίμενε το σύμπαν από εμένα ήταν να τελειώσω τα μαθήματά μου. Να μην πεθάνω. Την άλλη μέρα να ξαναπάω σχολείο».
Και θέλω να ξαναγυρίσω στα «Γράμματα στην Παναγία». Ίσως για τη σημαντικότερη εξομολόγηση: «Το πιο τρομακτικό, μάνα, είναι που δεν έχω απαντήσεις». Ούτε κι εγώ. Κι αυτό είναι που με συνδέει με τον Χαρίτο. Κι είναι αυτό που κάνει τη ζωή πιο ενδιαφέρουσα…
Με αφορμή το βιβλίο «Με τη δική σου ματιά μονάχα», η συγγραφέας μιλά αποκλειστικά στην Athens Voice για την πρόκληση να μετατρέψει την κρυφή ζωή της Μάιερ σε μια δυνατή μυθοπλαστική αφήγηση
Η συλλογή διηγημάτων «Οι Αόρατοι της Γης» είναι το αποτέλεσμα του δημιουργικού διαλόγου των συγγραφέων με ένα έργο της ομότιτλης έκθεσης της Σμαρώς Τζενανίδου
Ο συγγραφέας και μεταφραστής μιλά για το νέο του μεταφραστικό έργο, τη συλλογή του Γεωργιανού συγγραφέα Έρλομ Αχβλεντιάνι «Ο άντρας που έχασε τα λογικά του», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.
14°
