Ο καρδιολόγος και συνθέτης Θανάσης Δρίτσας μιλάει με τη Μάρω Θεοδωράκη για το βιβλίο της «Μουσικά κίνητρα για την ώριμη ηλικία» (εκδόσεις Παπαδόπουλος)
Με μεγάλη χαρά παρέλαβα το τελευταίο πόνημα της Μάρως Θεοδωράκη, ένα εύληπτο-ευανάγνωστο βιβλίο (125 σελίδων) με τίτλο «Μουσικά Κίνητρα για την Ώριμη Ηλικία» (εκδόσεις Παπαδόπουλος, 2025) ένα βιβλίο με πολύτιμες οδηγίες και συμβουλές σε πρακτικό επίπεδο που με εργαλείο-όχημα την μουσική μέσα από 25 ειδικά σχεδιασμένες μουσικές δράσεις στοχεύει στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των ηλικιωμένων, στην βελτίωση της έκφρασης του συναισθήματος, της ενδυνάμωσης της αυτονομίας και της κοινωνικότητας. Τα 25 μουσικά κομμάτια του βιβλίου που συνδέονται με τα αντίστοιχα κεφάλαια-κίνητρα αποτελούν συνθέσεις της Μάρως Θεοδωράκη και μπορεί κανείς να τα βρει στην αρχή κάθε κεφαλαίου και να τα σκανάρει με κινητό ή tablet μέσω εφαρμογής ανάγνωσης κωδικού QR (οδηγούν στην αναπαραγωγή της μουσικής μέσα από YouTube).
Γνώρισα τη Μάρω Θεοδωράκη μέσα από ένα προηγούμενο εκδοτικό της έργο με θέμα «Εγώ, είμαι η φωνή μου» το οποίο στρέφεται στην αξιοποίηση της ανθρώπινης φωνής ως εργαλείου, ένα ακόμη πόνημα που αναδεικνύει την αναγεννητική και θεραπευτική δύναμη της τέχνης και την αξιοποιεί σε πρακτικό και καθημερινό επίπεδο. Η συγγραφέας έχει εκδώσει μεγάλο αριθμό έργων παιδικής λογοτεχνίας στα οποία, σχεδόν πάντα, ο αναγνώστης θα ανιχνεύσει την δύναμη της μουσικής, του στίχου που γίνεται γλωσσικό παιχνίδι, του ρυθμού που γίνεται θεραπευτικό παιχνίδι. Η Μάρω Θεοδωράκη προσφέρει έργο μέσα από μια πολυμορφία ρόλων και ιδιοτήτων: του μουσικού, του μουσικού-παιδαγωγού, του δάσκαλου της φωνητικής τέχνης και του τραγουδιού. Πιστεύει βαθύτατα στην δύναμη της μουσικής να αναγεννά τις ζωές όλων μας και προσπαθεί να αξιοποιήσει -με αξιοζήλευτο πάθος και αυθεντική φροντίδα-όλα τα μουσικά της εργαλεία με στόχο την ατομική πνευματική ανάπτυξη, την απόκτηση αρμονίας και ευεξίας του παιδιού και της οικογένειας. Έχει καταφέρει να δώσει ένα εντελώς δικό της δημιουργικό στίγμα, μέσα από μια αυτονόητα επιδραστική «τεράστια» πνευματική κληρονομιά της οικογένειας της (είναι κόρη του Γιάννη Θεοδωράκη και ανιψιά του Μίκη Θεοδωράκη). Είναι μια «low profile» γυναίκα που εκφράζεται αληθινά και εκ βάθους καρδίας ενώ εκπέμπει vibes αγάπης στη ζωή και στον άνθρωπο, αισιοδοξίας και δημιουργικού ενθουσιασμού τον οποίο όμως κυρίως επιθυμεί να μοιραστεί με όλους μας.
Η Μάρω Θεοδωράκη μιλάει για το βιβλίο της «Μουσικά κίνητρα για την ώριμη ηλικία»
Πώς ξεκινήσεις να γράψεις ένα βιβλίο μουσικής βοήθειας για την ώριμη ηλικία; ποιο ήταν το κίνητρό σου; Γνωρίζοντας πως η μουσική μπορεί να ενεργοποιήσει τα συναισθήματά μας ήθελα πάντα να σχεδιάσω μια «μουσική βιβλιοθήκη» για τους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας. Τα οφέλη της μουσικής όπως και η ακρόαση της μουσικής στην ώριμη ηλικία είναι πολλαπλά . Βοηθούν στην ενεργοποίηση των εγκεφαλικών κυττάρων, αυξάνει την σωματική και ψυχική αντοχή, ενώ βελτιώνει την ποσότητα ζωής. Έτσι αποφάσισα να γράψω 25 δράσεις οι οποίες συνδέονται με την καθημερινότητα του ηλικιωμένου, με τις ανάγκες του, τις έγνοιες, τις αγωνίες και τις δυναμικές του. Αυτές οι δράσεις συνδέονται με 25 ειδικά σχεδιασμένες μουσικές που με ιδιαίτερη προσήλωση έγραψα έτσι ώστε να αποτελούν ένα σύγχρονο εργαλείο αυτο-φροντίδας και ψυχαγωγίας.
Ζούμε σε μια εποχή που το γήρας, η φθορά και ο θάνατος εξορκίζονται. Εγώ προσωπικά συχνά συναντώ μεγάλης ηλικίας άτομα που φοβούνται το μεγάλωμα τους και δεν επιθυμούν να τους αποκαλέσεις παππού ή γιαγιά, βιώνουν μια ψευδαίσθηση αιώνιας νεότητας. Οι παππούδες και οι γιαγιάδες δεν είναι πια οι ήρωες των παραμυθιών μας. Τι σχόλιο θα έκανες πάνω σε αυτό το ζήτημα; Συμβαίνει σε αρκετούς ανθρώπους αλλά θεωρώ πως δεν είναι τόσο γενικευμένο. Εγώ προσωπικά θα χαρώ πολύ να με αποκαλέσουν κάποια στιγμή «γιαγιά». Από την άλλη η φθορά, η σωματική και η ψυχική φθορά που έρχονται με την πάροδο της ηλικίας απαιτεί μια συμφιλίωση. Το να συμφιλιωθούμε με το γήρας βέβαια δεν είναι και τόσο εύκολο στοίχημα. Σε μια κοινωνία μάλιστα που δεν «αποδέχεται» με ευκολία τα γηρατειά. Θεωρώ πως οι άνθρωποι αυτής της ηλικίας άνθρωποι χρειάζονται συναισθηματικά αποθέματα για να προχωρήσουν με ομαλότητα σε αυτό το στάδιο της ζωής τους.
Έχεις η ίδια συνθέσει τα μουσικά παραδείγματα του βιβλίου σου (το μουσικό θεραπευτικό υλικό θα έλεγα που χρησιμοποιείται ως υπόστρωμα των παρεμβάσεων που προτείνεις). Πώς έφτιαξες αυτές τις μουσικές, με ποιες κατασκευαστικές αρχές; πως φαντάστηκες να είναι αυτή η μουσική; Σαν άξονα είχα την συναισθηματική διέγερση του αναγνώστη – ακροατή έτσι ώστε κάθε μουσική δράση να στοχεύει στη χαλάρωση, στη διευκόλυνση της αναπνοής, στη διέγερση της ψυχικής ανάτασης, στην ενεργοποίηση του νοητικού πεδίου και της μνήμης. Κάθε μουσική έχει διαφορετικό τέμπο, ύφος, παλμό έτσι ώστε να κουμπώνει παράλληλα με την δράση. Εδώ η μουσική προβάλλεται ως επικοινωνιακό – θεραπευτικό μέσο κι όχι μόνο ως ψυχαγωγικό. Είναι λιτή, ενορχηστρωμένη με λίγα όργανα έτσι ώστε να μην φλυαρεί. Όλες οι μουσικές σχεδιάστηκαν με τέτοιο τρόπο ώστε να καταγράφονται εύκολα από τον ανθρώπινο εγκέφαλο.
Πολύ μεγάλη σημασία έχει η μουσική κουλτούρα στην οποία έχει γαλουχηθεί ο καθένας από εμάς, πιστεύεις ότι οι μουσικές που προτείνεις θα έχουν παρόμοια επίδραση σε όλους όσους ακολουθήσουν τις οδηγίες του βιβλίου; Δεν ξέρω αν θα ταυτιστούν με τις μουσικές που προτείνω όμως ξέρω ότι θα συνδεθούν μαζί τους και πως θα επηρεαστεί θετικά η ζωή τους. Έχω δει ηλικιωμένους να μεταμορφώνονται μέσα από την επίδραση της μουσικής. Να είναι στο αναπηρικό αμαξίδιο και να νιώθουν ότι θέλουν να πετάξουν ψηλά μόνο με λίγες μόνο νότες που άκουσαν! Αυτό από μόνο του είναι μεγαλειώδες.
Πολλές από τις τεχνικές που προτείνεις σχετίζονται με τεχνικές χαλάρωσης και γείωσης στο παρόν (βλ. mindfulness). Προφανώς έχεις και η ίδια εμβαθύνει σε αυτές τις τεχνικές; Η μουσική είναι άρρηκτα δεμένη με την ψυχική υγεία, την αυτογνωσία, την συναισθηματική καλλιέργεια. Πολλά σωματικά και διανοητικά προβλήματα λύνονται γρηγορότερα όταν αποφασίζουμε να συμπορευτούμε με την μουσική διέγερση. Η μουσική μαζί με την αναπνοή μπορούν και διεγείρουν συναισθήματα στο εδώ και τώρα! Ειδικά σε έναν κόσμο που το άγχος αποτελεί την πανδημία της εποχής μας. Άρα, το meditation είναι γεγονός και το υπερασπίζομαι απόλυτα.
Ένα μεγάλο μέρος της εργασίας σου με την μουσική στρέφεται στο μουσικοκινητικό, το μουσικο-παιδαγωγικό με το βλέμμα στραμμένο και στο θεραπευτικό σκέλος. Πώς στράφηκες προς τα εκεί; ποιο ήταν το έναυσμα και το κίνητρό σου; σε ενδιέφερε περισσότερο από την αμιγή καλλιτεχνική δημιουργία; Πράγματι αρκετό μέρος της συγγραφικής και μουσικής μου πορείας συνδέεται με τα παιδιά και τα παιδαγωγικά. Όμως επειδή έχω συνεχώς νέες προσλαμβάνουσες και ανησυχίες ένιωσα την ανάγκη να εμβαθύνω στις αρχές της μουσικοθεραπείας, να τις μελετήσω και να αποτυπώσω όσα καινοτόμα προσφέρει. Έτσι κι έγραψα πρώτα τα «Μουσικά ερεθίσματα για βρέφη» (εκδ. Παπαδόπουλος) προτείνοντας την πρώτη μουσική βιβλιοθήκη του βρέφους. Κι αμέσως μετά θέλησα να γράψω τα «Μουσικά κίνητρα για την ώριμη ηλικία» (εκδ. Παπαδόπουλος) φέρνοντας αυτή τη νέα πρόταση. Η πρακτική της μουσικοθεραπείας προβάλει αβίαστα και στα δύο βιβλία δίχως να είναι πολύπλοκη. Αντίθετα πορεύεται με την εκφραστική θεραπεία.
Τι είναι τελικά για εσένα η μουσική; Η μουσική είναι όλη η ζωή μου από την στιγμή της σύλληψής μου. Με την μουσική γίνομαι καλύτερη μητέρα, καλύτερη σύντροφος, καλύτερη δασκάλα, καλύτερη συνεργάτης. Κινητήριος δύναμη.
Θα σου κάνω κάποιες από τις ερωτήσεις που βάζεις και εσύ σε ένα κεφάλαιο του βιβλίου σου με θέμα «Τα εμπόδια γίνονται ευκαιρίες». Αν πρέπει να εκτιμήσεις κάτι στο παρόν ποιο θα ήταν αυτό; Ποιος ήρωας παραμυθιού θα ήθελες να ήσουν εσύ σήμερα; Θα ήθελα να είμαι η ηρωίδα από το βιβλίο μου «Μαμά, σ’ αγαπώ». Η μητέρα που είμαι σήμερα και που θα είμαι κι αύριο για τις δυο πολύτιμες μου κόρες. Η μητρότητα είναι ευλογία.
Μάρω Θεοδωράκη - βιογραφικό
Η Μάρω Θεοδωράκη γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα μέσα σε μια δημοσιογραφική και μουσική οικογένεια. Σπούδασε πιάνο στο Εθνικό Ωδείο αποφοιτώντας με άριστα παμψηφεί, τραγούδι, φωνητικά στο Πρότυπο Πειραματικό Ωδείο, Μουσικοκινητική Αγωγή και Σεμινάρια Φωνητικής Δραματουργίας. Από το 1998 διδάσκει θεατρικό τραγούδι (acting and singing) στις δραματικές σχολές ενώ έχει διδάξει και στο Αμερικάνικο κολλέγιο (Derree). Έχει συνθέσει μουσική για το θέατρο και έχει επιμεληθεί μουσικές παραστάσεις συνεργαζόμενη με σκηνοθέτες όπως ο Π. Ζούλιας, Γ. Αρμένης, Θ. Μουμουλίδης, Ν. Χαραλάμπους, Ν. Μπουσδούκος, Α. Γύρα, Ν. Καραγεώργος, Στ. Γούτης, Κ. Φανουράκη κ.α. Στον Κινηματογράφο συνεργάζεται πρώτη φορά το 2008 με τον κινηματογραφιστή R. Crombie κερδίζοντας και το Α΄ βραβείο πρωτότυπης μουσικής για την ταινία Sappho (3ο Φεστιβάλ Κύπρου), ακολουθεί η ταινία The Good Soldier Sveik (Animation film -2009) ενώ μέσα στο 2017 συνεργάζεται με την σκηνοθέτη Κλειώ Φανουράκη στην ταινία “ΞΑ ΜΟΥ” με πρωταγωνιστή τον Γιώργο Χωραφά , όπου και γράφει την πρωτότυπη μουσική της ταινίας. Έχει κάνει συνεργασίες στην Κρατική τηλεόραση με κορυφαία τη μουσική της σύνθεση στο Ντοκυμαντέρ “Το σκοτεινό τρυγόνι” σε σκηνοθεσία Μ. Δεληοτζάκη, στην ΕΤ1. Τα εκπαιδευτικά της προγράμματα έχουν απήχηση με κορυφαία τα “Εγώ, είμαι η φωνή μου” και τις “Μουσικές Πράξεις και Δράσεις μέσα από τα μάτια των παιδιών”.
Η Μάρω Θεοδωράκη είναι γνωστή για την συγγραφική της δράση έχοντας στο ενεργητικό της πάνω από 60 βιβλία αποσπάσματα των οποίων βρίσκονται στα σχολικά βιβλία. Έχει βραβευθεί για τα βιβλία της από το Ζωγράφειο Λύκειο της Κωνσταντινούπολης και την ελληνική ομογένεια. Τα βιβλία της από την σειρά “Σ’ αγαπώ” όπως το “Μαμά , σ’ αγαπώ” , “Βάρκα στο γιαλό”, “Το μικρό μου κουβαράκι”, “Να ζεις δυνατά” , εισπράττουν διθυραμβικές κριτικές λόγω της ευαίσθητης θεματικής τους. Το 2019 με την έκδοση του “Εγώ , είμαι η φωνή μου” (εκδ. Μίνωας) , ένα πολύτιμο εγχειρίδιο για όλους , η Μάρω Θεοδωράκη προβάλει ένα ταξίδι διερεύνησης πάνω στην ανθρώπινη φωνή και τις ανάγκες της. Τον Σεπτέμβριο του 2023 κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Έναστρον” το παιδικό της βιβλίο “Μια παράξενη κυρία που την λένε Δυσλεξία” το οποίο έρχεται να ευαισθητοποιήσει γονείς και εκπαιδευτικούς στις μαθησιακές δυσκολίες. Κορυφαία της συνεργασία με τις εκδόσεις Παπαδόπουλος, το βιβλίο της “Μουσικά ερεθίσματα για βρέφη” το οποίο από τον Οκτώβριο του 2024 εφαρμόζεται ως εκπαιδευτικό πρόγραμμα στην Βιβλιοθήκη “Λίλιαν Βουδούρη” του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.
Τον Δεκέμβριο του 2024 κάνει την πρώτη της συνεργασία με τις εκδόσεις “Μικρός Μετρονόμος” με την οποία η Μάρω Θεοδωράκη φέρνει μια νέα πρόταση στην παιδική ποίηση με το βιβλίο της “Παίζω Ποίηση”. Μια πρόταση – εργαλείο στα χέρια γονιών και εκπαιδευτικών που δεν στέκεται σε φιλολογικές αναζητήσεις αλλά βάζει στην δράση τον μικρό αναγνώστη .Τον Ιανουάριο του 2025 κυκλοφορεί η νέα της καινοτόμα πρόταση “Μουσικά κίνητρα για την ώριμη ηλικία” εκδ. Παπαδόπουλος που έρχεται να ενεργοποιήσει τους ηλικιωμένους και να αναβαθμίσει την ποιότητα ζωής τους. Από το 2025 συνεργάζεται με το Δημοτικό Θέατρο Ολύμπια Μαρία Κάλλας σχεδιάζοντας Εκπαιδευτικές δράσεις μουσικοκινητικής για παιδιά.
Με αφορμή το βιβλίο «Με τη δική σου ματιά μονάχα», η συγγραφέας μιλά αποκλειστικά στην Athens Voice για την πρόκληση να μετατρέψει την κρυφή ζωή της Μάιερ σε μια δυνατή μυθοπλαστική αφήγηση
Η συλλογή διηγημάτων «Οι Αόρατοι της Γης» είναι το αποτέλεσμα του δημιουργικού διαλόγου των συγγραφέων με ένα έργο της ομότιτλης έκθεσης της Σμαρώς Τζενανίδου
Ο συγγραφέας και μεταφραστής μιλά για το νέο του μεταφραστικό έργο, τη συλλογή του Γεωργιανού συγγραφέα Έρλομ Αχβλεντιάνι «Ο άντρας που έχασε τα λογικά του», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.
14°
