Θάλεια Μακρίδου-Τσιάβου - Ταξίδια σε αχαρτογράφητα νερά: Συνέντευξη με αφορμή τη συλλογή διηγημάτων της (εκδόσεις Βακχικόν)
Συνέντευξη στον Γιάννη Παπαδόπουλο
Τι είναι εκείνο που σας ωθεί να γράφετε; Το έναυσμα είναι κάθε φορά διαφορετικό και έντονο. Μπορεί να είναι ένα γεγονός, μια εικόνα, μια μυρωδιά συνδεδεμένη συνειρμικά με πρόσωπα και καταστάσεις, μια είδηση στην εφημερίδα, μια καταιγίδα, λόγια ψιθυρισμένα σε μισοσκότεινες κουζίνες, ένα παιδικό ποδήλατο, κάθε τι που θα ήθελα, νιώθω την ανάγκη να καταγράψω. Κάποιες φορές η ανάγκη αυτή είναι καταπιεστική, με υποχρεώνει να σημειώνω βιαστικά φράσεις, λέξεις, ότι πηγάζει από το ερέθισμα. Κάποιες άλλες φορές όμως παίρνει πολύ καιρό να ωριμάσει αυτό που θέλω να μεταγγίσω στο χαρτί, πρέπει να υπάρξει πρώτα μια συσσώρευση στοιχείων για να προχωρήσω μετά ψηλαφητά στο ξεδιάλεγμα, στη διύλιση και στην τελική σύνθεση.
Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για εσάς είναι να καταφέρετε να εκφράσετε τη σκέψη σας πάνω στο χαρτί; Οπωσδήποτε δεν είναι εύκολο. Πέρασα μια πολύχρονη ενασχόληση με την δημοσιογραφική-υπηρεσιακή γραφή, μια σχέση με το γράψιμο εντελώς διαφορετική από τη λογοτεχνική αφού υπηρετεί καθαρά και μόνον πραγματικά γεγονότα και ανθρώπους. Η λογοτεχνία από την άλλη πλευρά είναι ένας ωκεανός με άπειρες εκφάνσεις και δυνατότητες έκφρασης. Με γοήτευε μεγεθύνοντας τις αμφιβολίες μου για τις δικές μου δυνατότητες κάθε φορά που διάβαζα ένα ωραίο, ένα συγκλονιστικό βιβλίο. Οι διεργασίες που με οδήγησαν κάποια στιγμή σε μια αναμέτρηση με τις δικές μου δυνάμεις και ιδέες πήραν το χρόνο τους, αλλά τώρα αισθάνομαι ότι δικαιούμαι να γράψω. Το γράψιμο είναι για μένα κάτι σαν μύηση στον εσώτερό μας εαυτό, σε απορροφά και σου χαρίζει μια ελευθερία έκφρασης ιδιαίτερη και γι’ αυτό μοναδική.
Ποιες είναι οι επιρροές σας; Είναι πολλοί οι συγγραφείς που έχω αγαπήσει σαν αναγνώστρια από τα πρώτα μου νεανικά χρόνια. Από τους πρώτους που με συγκίνησαν είναι ο Άντον Τσέχωφ και ο Νίκος Καζαντζάκης. Αργότερα «ανακάλυψα» πολλούς άλλους που με συντρόφευσαν σε όλες τις διαδρομές μου και τους τόπους που έζησα όπως ο Στρατής Τσίρκας, ο Νίκος Θέμελης,ο Γιώργος Μιχαηλίδης, η Ζυράννα Ζατέλη, η Άλκη Ζέη, η Ντόνα Τάρτ, ο Γκυστάβ Φλωμπέρ.
Ποια θεματολογία κρατεί τον κυρίαρχο ρόλο στα έργα σας; Κεντρικός άξονας, κυρίαρχη επιθυμία και στόχος μου είναι να ανιχνεύσω, να αναζητήσω και να μετουσιώσω σε λογοτεχνικό αφήγημα τις προσωπικές διαδρομές ανθρώπων που καλούνται να αντιμετωπίσουν δύσκολες έως δραματικές καταστάσεις, αλλά και να τους ακολουθήσω στα ταξίδια, που ξεκινούν παρακινούμενοι από την ανάγκη να κάνουν την ανατροπή, να βρουν λόγους για να ελπίζουν σ’ αυτό που ο καθένας τους θα ήθελε να αγγίξει, να ζήσει αλλιώς.
Πείτε μας λίγα λόγια για το βιβλίο σας. Το βιβλίο μου «Ταξίδια σε αχαρτογράφητα νερά» είναι μια συλλογή ένδεκα διηγημάτων με κεντρικούς ήρωες πολύ κοντινούς στη δική μας πραγματικότητα, χαρακτήρες με τους οποίους ο αναγνώστης μπορεί να ταυτιστεί αναγνωρίζοντας, ίσως, παρόμοιες βιωματικές καταστάσεις. Τα διηγήματα τοποθετούνται σε διαφορετικούς τόπους και χρόνους, ενώ εθνικότητες, φύλο, ηλικία, εναλλάσσονται για να μας μεταφέρουν εμπειρίες, σκέψεις, συναισθήματα και καταστάσεις που απορρέουν από τη σύγκρουση των ηρώων με την πραγματικότητά τους, με τον κόσμο τους, που καταρρέει και πρέπει να τον εγκαταλείψουν με όποιο κόστος αυτό συνεπάγεται.
Συγγραφέας γεννιέσαι ή γίνεσαι; Στο θέμα αυτό ταυτίζομαι με την άποψη συγγραφέων όπως ο Κώστας Μουρσελάς που υποστηρίζει ότι το ταλέντο και η έμπνευση δεν διδάσκονται, άρα ενυπάρχουν στο άτομο σαν δυνατότητα, που όμως πρέπει να καλλιεργηθεί. Η προδιάθεση ανιχνεύεται σε άτομα που αγαπούν το βιβλίο από νωρίς, αλλά συγγραφείς γίνονται τελικά στην πορεία άνθρωποι που διαβάζουν πολύ και έχουν αποκομίσει πολυποίκιλες αναφορές, αναφορές που έχουν επιδράσει αναπόδραστα στην εξέλιξη του πνεύματός τους διευρύνοντας ταυτόχρονα την παρατηρητική τους ικανότητα. Ως ευαίσθητοι πλέον δέκτες πολλαπλών ερεθισμάτων και σε συνδυασμό με τις γλωσσικές τους δεξιότητες αξιοποιούν με τη συγγραφή το σύνολο των εργαλείων τους για να τα μετουσιώσουν σε αφήγημα που εμπεριέχει την αλήθεια.
Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στον τομέα της λογοτεχνίας τι θα ήταν αυτό; Θα ήθελα η σχέση λογοτεχνίας -αναγνώστη να μην καθορίζεται πρωταρχικά από τον παράγοντα του κέρδους, που ορισμένες φορές οδηγεί σε καταστάσεις όπου η λογοτεχνία, είτε «παράγεται» σαν προϊόν ευρείας κατανάλωσης είτε αντιμετωπίζεται σαν αντικείμενο μάρκετινγκ. Τέτοιες πρακτικές κατά τη γνώμη μου δεν συνάδουν με το πνεύμα της γραφής και της σχέσης που αυτή αποζητά να αναπτύξει με τον αναγνώστη.
Έχετε επόμενα συγγραφικά σχέδια; Έχω αρχίσει να γράφω μια νουβέλα με άξονα τη σχέση μητέρας-κόρης μέσα σ’ ένα πλαίσιο όπου θρησκοληψία, διαγενεακές συγκρούσεις και street art συναντιούνται, αναμετριούνται και αναπόφευκτα συγκρούονται. Φυσικά είναι ακόμη νωρίς για να πω περισσότερα, αλλά χαίρομαι που με αφορμή αυτό το βιβλίο έχω την ευκαιρία να συνομιλήσω με καλλιτέχνες του ιδιαίτερου αυτού εικαστικού είδους.
8°
